حدیث 10 هوای نفس و درازی آرزو

‏الحدیث العاشر‏

‏بالأسناد المتّصلة إلی رئیس المحدّثین، محمّد بن یعقوب، رضوان الله علیه، عن الحسین بن محمّد، عن معلّی بن محمّد، عن الوشّاء عن عاصم بن حمید، عن أبی حمزة، عن یحیی بن عقیل قال: قال أمیر المؤمنین، علیه السّلام: إنّما (انّی ن خ) أخاف علیکم اثنتین: اتّباع الهوی، و طول الأمل. أمّا اتّباع الهوی فانّه یصدّ عن الحقّ و أمّا طول الأمل، فینسی (فإنّه ینسی ن خ) الآخرة.‏‎[1]‎‏ ترجمه «یحیی بن عقیل گفت فرمود امیر المؤمنین علیه السلام: «همانا نترسم من بر شما مگر دو چیز را: پیروی هوی، و درازی امید. امّا پیروی هوی، پس همانا او باز می دارد از حق، و اما درازی امید، پس از یاد می برد آخرت را.» شرح «هوی» به حسب لغت دوست داشتن و اشتهاست، و فرقی در متعلق نکند، خواه چیز خوب ممدوحی باشد یا زشت مذمومی. ولی غالب استعمالات آن در مشتهیات مذمومه است: یا برای آنکه غالبا نفس مایل است به هوس رانی و شهوات مذمومه، یا برای آنکه به حسب مقتضای طبیعت نفس مایل است به شهوات باطله و هواهای نفسانیه اگر مهار عقل و شرع نباشد. و اما احتمال حقیقت شرعیه‏‎[2]‎‏ چنانچه بعضی محققین فرمودند،‏‎[3]‎‏ بعید است.‏

‏و «صدّ» از شی ء به معنای منع و اعراض و صرف از آن آمده و همه مناسب است. ولی این جا به معنی منع و صرف است، زیرا که «صدّ» به معنای «اعراض»، لازم است. ما ان شاء الله در ضمن دو مقام به ذکر فساد این دو خصلت و کیفیت منع ‏


کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 167
‏اوّل از حق، و از یاد بردن دوم آخرت را می پردازیم. و از خدا توفیق می طلبیم.‏

‎ ‎

کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 168

  • . اصول کافی، ج 2، ص 335 و 336،« کتاب ایمان و کفر»،« باب اتباع الهوی»، حدیث 3.
  • . «حقیقت شرعیه» عنوان لفظی است که شارع آن را در معنایی جدید، غیر از معنای لغوی آن، بدون قرینه به کار برده است. به عبارت دیگر آن را از معنای اصلی و اولی خود گردانیده باشد.
  • . مرآة العقول، ج 10، ص 312،« کتاب ایمان و کفر»،« باب اتباع الهوی»، حدیث 1.