احکام رَهن

مساله 2300ـ‏ رهن آن است که بدهکار مقداری از مال خود را نزد طلبکار‏‎ ‎‏بگذارد که اگر طلب او را ندهد طلبش را از آن مال به دست آورد.‏

مساله 2301ـ‏ در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مال‏‎ ‎‏خود را به قصد گرو، به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد رهن صحیح‏‎ ‎‏است.‏

مساله 2302ـ‏ گرو دهنده و کسی که مال را گرو می گیرد باید مکلّف و عاقل‏‎ ‎‏باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد، و نیز گرو دهنده در حال بالغ شدن باید‏‎ ‎‏سفیه نباشد یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکند، بلکه اگر بواسطۀ‏‎ ‎‏ورشکستگی یا برای آن که بعد از بالغ شدن سفیه شده حاکم شرع او را از تصرّف در‏‎ ‎‏اموالش جلوگیری کرده باشد نمی تواند مال خود را گرو بگذارد.‏

مساله 2303ـ‏ انسان مالی را می تواند گرو بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرف‏‎ ‎‏کند. و اگر مال کس دیگر را گرو بگذارد، در صورتی صحیح است که صاحب مال‏‎ ‎‏بگوید به گرو گذاشتن راضی هستم.‏

مساله 2304ـ‏ چیزی را که گرو می گذارند، باید خرید و فروش آن صحیح باشد،‏‎ ‎‏پس اگر شراب و مانند آن را گرو بگذارند، درست نیست.‏

مساله 2305ـ‏ استفادۀ چیزی را که گرو می گذارند، مال کسی است که آن را گرو‏‎ ‎‏گذاشته.‏

مساله 2306ـ‏ طلبکار و بدهکار نمی توانند مالی را که گرو گذاشته شده، بدون‏

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 363
‏اجازۀ یکدیگر ملک کسی کنند، مثلاً ببخشند یا بفروشند. ولی اگر یکی از آنان آن را‏‎ ‎‏ببخشد یا بفروشد، بعد دیگری بگوید راضی هستم اشکال ندارد.‏

مساله 2307ـ‏ اگر طلبکار چیزی را که گرو برداشته با اجازۀ بدهکار بفروشد پول‏‎ ‎‏آن هم مثل خود مال گرو می باشد.‏

مساله 2308ـ‏ اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند و او‏‎ ‎‏ندهد، طلبکار می تواند در صورتی که وکیل از طرف مالک باشد، مالی را که گرو‏‎ ‎‏برداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و باید بقیه را به بدهکار بدهد، و چنانچه‏‎ ‎‏وکالت از مالک نداشته باشد، اگر به حاکم شرع دسترسی دارد، باید برای فروش آن‏‎ ‎‏از حاکم شرع اجازه بگیرد.‏

مساله 2309ـ‏ اگر بدهکار غیر از خانه ای که در آن نشسته و چیزهایی که مانند‏‎ ‎‏اثاثیۀ خانه، محل احتیاج او است، چیز دیگری نداشته باشد. طلبکار نمی تواند طلب‏‎ ‎‏خود را از او مطالبه کند، ولی اگر مالی را که گرو گذاشته خانه و اثاثیه هم باشد،‏‎ ‎‏طلبکار می تواند بفروشد و طلب خود را بردارد.‏

‎ ‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 364