مقدمۀ دوم در قبله است
مسأله 1 ـ رو به قبله بودن در نمازهای واجب ـ چه یومیه و چه غیر یومیه حتی نماز میّت ـ در صورت امکان واجب است و همچنین است در نماز مستحبی که روی زمین با حالت آرامش و سکون خوانده می شود، اما در نماز مستحبی که در حال راه رفتن و سوار بودن و در کشتی خوانده می شود، رو به قبله بودن معتبر نیست.
مسأله 2 ـ در حال نماز، باید علم داشته باشد که رو به قبله است و بنابر اقوی بیّنه ای (شهادت دو عادل) که بر اساس مبادی حسی باشد جای علم را می گیرد. و اگر علم و بیّنه ممکن نباشد، باید تمام کوشش خود را مبذول دارد و طبق گمانش عمل نماید. و اگر تحصیل گمان (نیز) امکان پیدا نکرد و چهار طرف در نظر او مساوی بود، در صورت وسعت وقت باید به چهار طرف نماز بخواند وگرنه به هر چند طرفی که وقت دارد. و اگر با علم و مانند آن ثابت شود که در بعضی از اطراف چهارگانه قبله نیست باید رو به طرف هایی که مورد احتمال می باشند، نماز بخواند. و به قبلۀ شهر مسلمین ـ در نماز و قبرها و محراب های ایشان ـ در صورتی که معلوم نباشد که اشتباه است، اعتماد می شود.
مسأله 3 ـ شخص متحیری که واجب است نمازش را به بیش از یک طرف بخواند چنانچه دو نماز بر او واجب باشد بنابر احتیاط (واجب) باید نماز دوم را به همان طرفی که نماز اول را خوانده بخواند، چنان که احتیاط (مستحب) آن است که نماز اول را به آن چند طرف بخواند سپس نماز دوم را شروع نماید؛ اگرچه بنابر اقوی، خواندن نماز دوم بعد از خواندن نماز اول در هر طرفی، جایز است.
مسأله 4 ـ اگر طبق دلیل معتبری به یک طرف (به عنوان قبله) نماز بخواند سپس روشن شود که آن طرف قبله نبوده است، چنانچه انحراف از قبله مابین طرف راست و چپ نمازگزار باشد نمازش صحیح است و اگر در اثنای نماز متوجه اشتباه و انحراف از
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 158
قبله شود، آنچه که خوانده گذشته (صحیح) است و در بقیۀ نماز باید رو به قبله بایستد و فرقی بین باقی بودن وقت و عدم آن نیست. و چنانچه انحراف از قبله بیش از حد مابین راست و چپ او باشد، اگر وقت باقی است باید نماز را اعاده کند و اگر وقت گذشته، چیزی بر او نیست اگرچه معلوم شود پشت به قبله نماز خوانده است، البته احتیاط (مستحب) آن است که در صورتی که پشت به قبله نماز خوانده بلکه اگرچه پشت به آن نبوده، قضا نماید و اگر چنانچه در اثنای نماز متوجه انحراف از قبله به بیش از حد مابین راست و چپ شود در صورتی که وقت ولو برای یک رکعت داشته باشد، باید نمازش را رها کرده و رو به قبله اعاده نماید و اگر این مقدار هم وقت نباشد در بقیۀ نماز باید رو به قبله بایستد و بنابر اقوی هرچند که پشت به قبله بوده، نمازش صحیح است و احتیاط (مستحب) آن است که آن را قضا (هم) نماید.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 159