شرایط نماز میّت

‏‏شرایط نماز میّت‏‏ ‏

‏‏در نماز میّت، قصد قربت واجب است و باید میّت طوری معیّن شود که ابهام برطرف‏‎ ‎‏گردد ولو این که به قصد میّت حاضر و یا میّتی را که امام جماعت تعیین کرده است، باشد و‏‎ ‎‏باید رو به قبله و ایستاده بخواند و میّت در حالتی که به پشت خوابانده شده در جلوی او‏‎ ‎‏قرار گیرد و در صورتی که نمازگزار، امام جماعت یا منفرد است (که فرادا نماز می خواند)‏‎ ‎‏باید محاذی میّت باشد، اما اگر نمازگزار مأموم باشد، کفایت می کند در صفی که متصل‏‎ ‎‏است به کسی که محاذی میّت است، قرار بگیرد و باید سر میّت در طرف راست نمازگزار‏‎ ‎‏و پاهایش در طرف چپ او باشد و نباید بین میّت و نمازگزار حائلی باشد، مثل پرده و یا‏‎ ‎‏دیواری که با وجود آن نماز بر میّت صدق نکند، بر خلاف میّتی که در تابوت و مانند آن در‏‎ ‎‏پیش روی نمازگزار باشد (که نماز بر میّت صدق می کند و صحیح است) و نباید بین میّت و‏‎ ‎‏نمازگزار فاصلۀ زیادی باشد که ایستادن بر میّت صدق نکند، مگر در مورد مأمومی که با‏‎ ‎‏صف ها متصل می شود و نباید نمازگزار یا میّت بیش از اندازه از دیگری بالاتر باشد. و باید‏‎ ‎‏نماز میّت بعد از غسل و کفن و حنوط باشد، مگر در مورد میّتی که این ها از او ساقط باشد‏‎ ‎‏ـ مانند شهید ـ و یا آن که ممکن نباشد، که در این صورت بدون آن ها نماز بر او خوانده‏‎ ‎‏می شود و باید عورتش پوشیده باشد و کسی که اصلاً کفنی ندارد اگر با چیزی ستر عورتش‏‎ ‎‏قبل از قرار دادن در قبر ممکن است باید با آن چیز پوشیده و نماز بر او بخواند، وگرنه باید‏‎ ‎
‏‎

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏طهارت از حدث و خبث و سایر شرایط نمازی که دارای رکوع و سجود‏‎ ‎‏است، در نماز میّت شرط نیست. و (همچنین) ترک چیزهایی که مانع نماز می باشند در‏‎ ‎‏نماز میّت شرط نیست، مگر مثل قهقهه و سخن گفتن که احتیاط (واجب) در ترک آن ها‏‎ ‎‏است، بلکه احتیاط (مستحب) آن است که تمام شرایط نماز در نماز میّت مراعات شود.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏در صورتی که رو به قبله بودن اصلاً ممکن نباشد، رو به قبله بودن ساقط‏‎ ‎‏است. و اگر قبله مشتبه باشد و دانستن آن ممکن نباشد و اماراتی (علاماتی) که در صورت‏‎ ‎‏ندانستن قبله باید به آن ها رجوع شود نیز نباشد، در صورت امکان باید به گمان عمل شود‏‎ ‎‏و در غیر این صورت باید به چهار طرف نماز خوانده شود.‏

‏‏مسأله 3 ـ ‏‏اگر نتواند ایستاده بر میّت نماز بخواند و شخص دیگری هم که بتواند‏‎ ‎‏ایستاده نماز بخواند وجود نداشته باشد، باید نشسته بر او نماز بخواند، ولی با بودن‏‎ ‎‏کسی که قادر بر آن است خواندن نماز بر او واجب عینی است و بنابر اظهر، نماز عاجز (از‏‎ ‎‏ایستادن) از او کفایت نمی کند، اما در صورتی که شخص قادر معصیت کرده و وظیفه اش را‏‎ ‎‏انجام ندهد، باید عاجز (از ایستادن) طبق وظیفه اش عمل نماید. و اگر شخص قادری‏‎ ‎‏نباشد و عاجز نماز میّت را نشسته بخواند سپس قبل از آن که دفن شود شخص قادری پیدا‏‎ ‎‏شود، بنابر احتیاط (مستحب) باید شخص قادر نماز را دوباره بخواند؛ هرچند که کفایت‏‎ ‎‏نماز اول خالی از وجه نیست. اما اگر عاجز به اعتقاد آن که شخص قادری نیست نماز میّت‏‎ ‎‏را بخواند سپس معلوم شود چنین شخصی از اول وجود داشته و اعتقادش اشتباه بوده‏‎ ‎‏است، بنابر اقوی نماز عاجز کافی نیست.‏

‏‏مسأله 4 ـ ‏‏اگر کسی در اثنای نماز میّت به امام ملحق شود، می تواند اقتدا کند و در‏‎ ‎‏تکبیر تبعیت از امام می نماید و تکبیر اول خودش را اول نمازش قرار می دهد و به وظیفۀ‏‎ ‎‏خود عمل کرده و شهادتین را می گوید و هنگامی که امام مثلاً تکبیر سوم را گفت باید با او‏‎ ‎
‏‎

‏‏مسأله 5 ـ ‏‏نماز میّت مادامی که بعضی از مکلفین آن را به طور صحیح انجام نداده‏‎ ‎‏باشند از آنان ساقط نمی گردد، بنا بر این اگر در اصل انجام آن شک کند، بنا را بر عدم آن‏‎ ‎‏می گذارد. و اگر بداند که انجام گرفته و لیکن در صحیح به جا آوردن آن شک کند باید حمل‏‎ ‎‏بر صحیح بودن نماید. و اگر بداند که نماز خوانده شده باطل است باید آن را بخواند؛‏‎ ‎‏اگرچه خود نمازگزار قطع به صحت آن داشته باشد، اما اگر نمازگزار با دیگری به حسب‏‎ ‎‏تقلید یا اجتهاد اختلاف داشته باشد که برحسب تقلید یا اجتهاد نمازگزار صحیح ولی‏‎ ‎‏بر حسب تقلید یا اجتهاد دیگری باطل باشد، در اکتفا کردن به این نماز (خوانده شده)‏‎ ‎‏وجهی است که خالی از اشکال نیست، پس احتیاط ترک نشود.‏

‏‏مسأله 6 ـ ‏‏باید نماز میّت قبل از دفن خوانده شود، نه بعد از آن. البته اگر در اثر‏‎ ‎‏فراموشی یا عذر دیگری قبل از نماز دفن شود و یا آن که بعد از دفن معلوم شود نماز‏‎ ‎‏خوانده شده باطل بوده است، نبش قبر میّت برای خواندن نماز جایز نیست، بلکه در‏‎ ‎‏صورتی که مدت زیادی از دفن نگذشته باشد به طوری که میّت در آن مدت متلاشی شده‏‎ ‎‏باشد و از اسم میّت بودن خارج شود، با مراعات شرایط از قبیل رو به قبله بودن و غیر آن‏‎ ‎‏نماز بر قبر او خوانده می شود، حتی اگر کسی نتواند قبل از دفن بر میّتی که بر او نماز‏‎ ‎‏خوانده شده، نماز بخواند می تواند پس از دفن تا یک شبانه روز بر او نماز بخواند و اگر‏‎ ‎‏بیشتر از این مقدار گذشته باشد احتیاط (واجب) ترک آن است.‏

‏‏مسأله 7 ـ ‏‏تکرار نماز بر میّت جایز ولی مکروه است، مگر آن که میّت دارای شرافت و‏‎ ‎‏منقبت و فضیلت باشد.‏

‏‏مسأله 8 ـ ‏‏اگر جنازه ای در وقت نماز واجب حاضر شد، چنانچه نماز بر میّت با نماز‏‎ ‎‏واجب مزاحمت نداشته باشد بدان جهت که وقت نماز واجب موسّع است (و وقت آن‏‎ ‎
‏‎

‏‏مسأله 9 ـ ‏‏اگر جنازه ها، متعدد باشند، در صورتی که در تأخیر نماز میّت، خوف تباه‏‎ ‎‏شدن بعضی از آن ها نباشد بهتر آن است که به هر یک از آن ها جداگانه نماز خوانده شود. و‏‎ ‎‏خواندن یک نماز بر همۀ آن ها نیز جایز است، به این ترتیب که همۀ جنازه ها با رعایت‏‎ ‎‏محاذات جلوی روی نمازگزار قرار داده شوند و بعد از تکبیر چهارم، تثنیه و جمع آوردن‏‎ ‎‏ضمیر و مذکر و مؤنث آوردن آن در دعا به آن ها رعایت شود.‏

‏‏مسأله 10 ـ ‏‏اگر در اثنای نماز میّت ـ مثلاً بعد از تکبیر اول ـ جنازۀ دیگری آورده شود‏‎ ‎‏جایز است جنازۀ دوم را با جنازۀ اول در بقیۀ تکبیرات شرکت داد، بنا بر این تکبیر دوم‏‎ ‎‏جنازۀ اول تکبیر اول جنازۀ دوم می شود و تکبیر سوم جنازۀ اول تکبیر دوم جنازۀ دوم‏‎ ‎‏می باشد و همچنین الی آخر. و پس از تمام شدن تکبیرات جنازۀ اول بقیۀ تکبیرات جنازۀ‏‎ ‎‏دوم را می گوید و بعد از هر تکبیر اختصاصی، دعای مخصوصش را ذکر می کند و بعد از‏‎ ‎‏تکبیر مشترک بین آن ها بین هر دو دعا جمع می کند، پس بعد از تکبیر اول جنازۀ دوم که‏‎ ‎‏تکبیر دوم جنازۀ اول است شهادتین را برای جنازۀ دوم و صلوات بر نبی و آل او ـ صلوات‏‎ ‎‏الله علیهم اجمعین ـ را برای جنازۀ اول می گوید و همچنین الی آخر.‏

‏‎ ‎

‏‎