نماز میّت
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 90
نماز گزاردن بر هر میّت مسلمان واجب است؛ اگرچه ـ بنابر قول اصح ـ مخالف حق باشد. و نماز بر تمام اقسام کفار حتی مرتد و کسی که محکوم به کفر شده و خود را به اسلام نسبت می دهد مانند ناصبی ها و خوارج جایز نیست. و میّتی که در بلاد مسلمین پیدا شود حکم مسلمان را دارد و همچنین بچه ای که در سرزمین مسلمان ها پیدا شود حکم مسلمان را دارد، ولی بچه ای که در سرزمین کفار پیدا شود چنانچه در آن جا مسلمانی وجود دارد که احتمال می رود این بچه از او باشد، حکم این کودک مشکل است. و کودکان مسلمین حتی اگر ولد زنا باشند، در صورتی که شش ساله باشند، مانند مسلمین نماز بر آن ها واجب است و در استحباب نماز بر طفل مرده که زنده به دنیا آمده تا وقتی که به حد شش سالگی نرسد، تأمل است، ولی اگر مرده به دنیا آمده هرچند قبل از ولادت، روح در او دمیده شده باشد، نماز بر او مستحب نیست. و قبلاً گفته شد که قسمتی از بدن اگر سینه یا شامل سینه باشد یا قسمتی از سینه که جای قلب است باشد، اگرچه فعلاً قلب در آن نباشد، حکم تمام بدن را دارد و نماز بر آن واجب است.
مسأله 1 ـ وقت نماز میّت بعد از غسل و کفن است، بنا بر این نماز قبل از آن دو کفایت نمی کند. و چنانچه غسل و کفن ممکن نباشد نماز ساقط نمی شود، همان طور که اگر دفن میّت ممکن نباشد باز هم نماز ساقط نمی گردد، پس اگر در بیابان، میّتی پیدا شود که غسل و کفن و دفن او ممکن نباشد باید نماز بر او خوانده شده و رها شود. خلاصه آن که هر یک از واجبات که ممکن نباشد ساقط می شود و آنچه امکان دارد باید انجام گیرد.
مسأله 2 ـ نمازگزار بر میّت باید مؤمن باشد، بنا بر این نماز مخالف (غیر مؤمن) ـ تا چه رسد به کافر ـ کفایت نمی کند. و بنابر اقوی بلوغ در نمازگزار شرط نیست، پس نماز بچۀ ممیّز صحیح است، لیکن در کفایت کردن نماز بچۀ ممیّز از مکلفین بالغ، تأمل است. و ذکوریت در نمازگزار شرط نیست، بنا بر این نماز خواندن زن ولو این که میّت مرد باشد صحیح است و در صحت نماز زن، نبود مردان، شرط نیست، ولی سزاوار بلکه احتیاط (مستحب) آن است که اگر مرد باشد بر زن مقدّم گردد.
مسأله 3 ـ نماز بر میّت اگرچه واجب کفایی است، ولی مانند سایر امور تجهیز میّت
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 91
کسی که در ارث بردن از او اولویت دارد، در نماز نیز از دیگران اولی است، بنا بر این اگر خود او خواست نماز بخواند یا کسی را برای نماز تعیین کند، مزاحمت او جایز نیست، بلکه بنابر اقوی صحّت عمل دیگری مشروط به اذن او است. و اگر میّت وصیت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند، بنابر احتیاط (واجب) باید ولیّ به او اذن دهد و او هم از ولیّ اذن بگیرد.
مسأله 4 ـ مستحب است نماز میّت به جماعت خوانده شود و احتیاط (مستحب) آن است که تمام شرایطی که در امام جماعت، معتبر است از قبیل عدالت و مانند آن، در امام نماز میّت هم معتبر باشد، بلکه احتیاط (مستحب) آن است که شرایطی که در نماز جماعت معتبر است از قبیل نبود حائل (بین نمازگزاران) و مانند آن، در نماز جماعت بر میّت هم معتبر می باشد؛ اگرچه بعید نیست به جز آنچه که در صدق عرفی جماعت لازم است مانند فاصله زیاد نداشتن و نبودن حائل ضخیم، شرایط امام جماعت و نماز جماعت در نماز جماعت میّت، شرط نباشد. و در نماز جماعت بر میّت، امام جماعت چیزی را به جای مأموم نمی خواند (و مأمومین باید اذکار و ادعیه را خود بخوانند).
مسأله 5 ـ جایز است بر یک میّت، هم زمان چند نفر به صورت فرادا و بلکه به صورت چند جماعت، نماز بخوانند و برای هر یک جایز است قصد وجوب کند مادامی که کسی نمازش را تمام نکرده باشد، که اگر تمام کرده باشد بقیه باید قصد استحباب یا قربت بنمایند و همچنین است حکم افراد متعددی که در یک نماز جماعت بر میّت، نماز می خوانند.
مسأله 6 ـ جایز است مأموم در اثنای نماز جماعت بر میّت، قصد فرادا کند به شرط آن که به مقداری که به نماز ضرر می رساند از میّت فاصله نداشته باشد. و به شرط آن که از محاذات با میّت ـ که در نماز میّت به طور فرادا شرط است ـ خارج نباشد.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 92