کتاب طهارت

احکام وضوی جبیره

احکام وضوی جبیره

مسأله 1 ـ ‏کسی که روی بعضی از مواضع وضویش جبیره باشد، در صورت امکان‏‎ ‎‏باید آن را برداشته و زیر آن را شسته یا مسح نماید، البته اگر جبیره در روی عضوی باشد که‏‎ ‎‏باید شسته شود، واجب نیست حتماً برداشته شود، بلکه واجب رساندن آب به زیر آن‏‎ ‎

ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 41
‏است به طوری که شستن با شرایطش صدق کند اگرچه جبیره هم باشد. اما اگر جبیره روی‏‎ ‎‏موضع مسح باشد باید حتماً آن را بردارد. و اگر برداشتن جبیره ممکن نباشد، در صورتی‏‎ ‎‏که روی محل مسح باشد باید روی جبیره را مسح کند و اگر جبیره در محلی که شستن آن‏‎ ‎‏واجب است باشد، در صورت امکان رساندن آب به زیر آن به طوری که شستن با‏‎ ‎‏شرایطش صدق کند، واجب است وگرنه باید روی جبیره را مسح کند.‏

مسأله 2 ـ ‏باید روی تمام جبیره ای که در مواضع شستن است، دست بکشد، البته‏‎ ‎‏دست کشیدن روی آن قسمتی که دست کشیدن روی آن ممکن نیست و یا مشکل است‏‎ ‎‏مانند میان نخ ها، لازم نیست و اما در مواضع مسح، مسح روی جبیره مانند مسح خود سر و‏‎ ‎‏پاها است ـ هم از نظر مقدار و هم از نظر کیفیت ـ پس باید به وسیلۀ دست و با رطوبت‏‎ ‎‏دست، مسح نماید، بر خلاف جبیره ای که در موضع شستن بود.‏

مسأله 3 ـ ‏ظاهر این است که اگر جبیره تمام عضوی را هم ـ خصوصاً محل مسح ـ فرا‏‎ ‎‏گیرد احکام جبیره در آن جریان دارد. و اگر جبیره بیشتر اعضای وضو را فراگرفته باشد،‏‎ ‎‏احتیاط (مستحب) به جمع بین وضوی جبیره و تیمّم، اگر تیمّم بدون حائل ممکن است،‏‎ ‎‏ترک نشود، اگرچه کفایت تیمّم تنها بعید نیست. البته اگر حائل تمام مواضع تیمّم را هم‏‎ ‎‏گرفته باشد و تیمّم بر بشره ممکن نباشد، باید فقط وضوی جبیره ای بگیرد.‏

مسأله 4 ـ ‏اگر جبیره بعضی از قسمت های سالم عضو را گرفته باشد، آن مقداری که‏‎ ‎‏معمولاً برای بستن بیشتر جبیره ها لازم است، حکم جبیره را دارد، پس باید روی آن دست‏‎ ‎‏کشید و اگر بیشتر از مقدار معمول باشد، در صورت امکان، آن را کنار زده وقسمت سالم‏‎ ‎‏عضو را می شوید سپس آن را سر جایش می گذارد و روی آن دست می کشد. و اگر کنار‏‎ ‎‏زدن آن ممکن نباشد روی آن دست می کشد، و احتیاط با ضمیمه کردن تیمّم به وضوی‏‎ ‎‏جبیره ترک نشود.‏

مسأله 5 ـ ‏اگر به علت نجس بودن جبیره نتواند روی آن دست بکشد پارچه ای را‏‎ ‎‏به طوری که جزء جبیره محسوب شود روی آن قرار داده و بر آن دست می کشد.‏

مسأله 6 ـ ‏جراحتی که روی آن باز است و شستن آن ممکن نیست، بنابر اقوی شستن‏‎ ‎

ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 42
‏اطراف آن کفایت می کند، و احتیاط (مستحب) این است که علاوه بر این، پارچه ای بر آن‏‎ ‎‏قرار داده و روی آن دست بکشد.‏

مسأله 7 ـ ‏اگر آب برای عضوی بدون این که جراحت یا دمل یا شکستگی داشته باشد،‏‎ ‎‏ضرر دارد، باید تیمّم کند. البته اگر آب برای قسمتی از عضو ضرر داشته باشد و شستن‏‎ ‎‏اطراف آن قسمت ممکن باشد، ترک تیمّم و جواز اکتفا به شستن اطراف آن بعید نیست،‏‎ ‎‏اگرچه احتیاط آن است که تیمّم هم بکند و این احتیاط ترک نشود و احتیاط بیشتر آن است‏‎ ‎‏که پارچه ای روی آن قرار داده و دست بکشد و سپس تیمّم هم بنماید. و همچنین اگر زخم‏‎ ‎‏یا شکستگی در غیر اعضای وضو باشد ولیکن استعمال آب در مواضع وضو، به آن زخم‏‎ ‎‏یا شکستگی ضرر می رساند، باید فقط تیمّم نماید.‏

مسأله 8 ـ ‏در «چشم دردی» که وضو برای آن ضرر دارد باید تیمّم کند، و در صورت‏‎ ‎‏امکان شستن اطراف چشم، بدون آن که ضرر برساند، بعید نیست اکتفای به شستن، جایز‏‎ ‎‏باشد؛ اگرچه خالی از اشکال نیست، پس احتیاط با ضمیمه کردن تیمّم به آن ترک نشود و‏‎ ‎‏اگر با این حال با گذاشتن پارچه روی چشم و دست کشیدن روی آن سپس تیمّم کردن،‏‎ ‎‏احتیاط کند خوب است.‏

مسأله 9 ـ ‏اگر روی پوست بدن مانعی مثل قیر و مانند آن باشد و از بین بردن آن ممکن‏‎ ‎‏نباشد دست کشیدن روی آن کفایت می کند و احتیاط (مستحب) آن است که این دست‏‎ ‎‏کشیدن طوری باشد که حداقل مصداق شستن حاصل شود و احتیاط بیشتر ضمیمه کردن‏‎ ‎‏تیمّم به آن است.‏

مسأله 10 ـ ‏کسی که روی بعض اعضای بدنش جبیره باشد و چیزی که موجب غسل‏‎ ‎‏است برایش حاصل شود باید با رعایت شرایطی که در وضوی جبیره گفته شد روی جبیره‏‎ ‎‏را دست کشیده و قسمت هایی را که جبیره ندارد بشوید. و احتیاط (واجب) این است که‏‎ ‎‏غسل ترتیبی انجام دهد، نه ارتماسی.‏

مسأله 11 ـ ‏وضو و غسل کسی که جبیره دارد، علاوه بر این که می توان با آن نماز خواند‏‎ ‎‏حدث را هم رفع می کند و همین طور است تیمّم جبیره ای اگر وظیفه اش تیمّم باشد.‏


ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 43
مسأله 12 ـ ‏کسی که وظیفه اش تیمّم است و روی اعضای تیمّمش جبیره ای است که‏‎ ‎‏برداشتن آن ممکن نیست باید روی آن دست بکشد و همچنین اگر حائل دیگری روی‏‎ ‎‏عضو باشد که از بین بردن آن ممکن نباشد باید روی آن دست بکشد.‏

مسأله 13 ـ ‏وقتی عذر صاحب جبیره برطرف شود، اعادۀ نمازهایی که خوانده است‏‎ ‎‏واجب نیست، بلکه ظاهر این است که می تواند با همان وضو و مانند آن (غسل و تیمّم‏‎ ‎‏جبیره ای) نمازهای بعدی را هم بخواند.‏

مسأله 14 ـ‏ صاحب جبیره ای که از برطرف شدن عذرش تا آخر وقت مأیوس است‏‎ ‎‏می تواند اول وقت نماز بخواند و اگر مأیوس نباشد احتیاط (واجب) این است که نماز را‏‎ ‎‏تأخیر بیندازد.‏

‎ ‎

ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 44