احکام وضوی جبیره
مسأله 1 ـ کسی که روی بعضی از مواضع وضویش جبیره باشد، در صورت امکان باید آن را برداشته و زیر آن را شسته یا مسح نماید، البته اگر جبیره در روی عضوی باشد که باید شسته شود، واجب نیست حتماً برداشته شود، بلکه واجب رساندن آب به زیر آن
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 41
است به طوری که شستن با شرایطش صدق کند اگرچه جبیره هم باشد. اما اگر جبیره روی موضع مسح باشد باید حتماً آن را بردارد. و اگر برداشتن جبیره ممکن نباشد، در صورتی که روی محل مسح باشد باید روی جبیره را مسح کند و اگر جبیره در محلی که شستن آن واجب است باشد، در صورت امکان رساندن آب به زیر آن به طوری که شستن با شرایطش صدق کند، واجب است وگرنه باید روی جبیره را مسح کند.
مسأله 2 ـ باید روی تمام جبیره ای که در مواضع شستن است، دست بکشد، البته دست کشیدن روی آن قسمتی که دست کشیدن روی آن ممکن نیست و یا مشکل است مانند میان نخ ها، لازم نیست و اما در مواضع مسح، مسح روی جبیره مانند مسح خود سر و پاها است ـ هم از نظر مقدار و هم از نظر کیفیت ـ پس باید به وسیلۀ دست و با رطوبت دست، مسح نماید، بر خلاف جبیره ای که در موضع شستن بود.
مسأله 3 ـ ظاهر این است که اگر جبیره تمام عضوی را هم ـ خصوصاً محل مسح ـ فرا گیرد احکام جبیره در آن جریان دارد. و اگر جبیره بیشتر اعضای وضو را فراگرفته باشد، احتیاط (مستحب) به جمع بین وضوی جبیره و تیمّم، اگر تیمّم بدون حائل ممکن است، ترک نشود، اگرچه کفایت تیمّم تنها بعید نیست. البته اگر حائل تمام مواضع تیمّم را هم گرفته باشد و تیمّم بر بشره ممکن نباشد، باید فقط وضوی جبیره ای بگیرد.
مسأله 4 ـ اگر جبیره بعضی از قسمت های سالم عضو را گرفته باشد، آن مقداری که معمولاً برای بستن بیشتر جبیره ها لازم است، حکم جبیره را دارد، پس باید روی آن دست کشید و اگر بیشتر از مقدار معمول باشد، در صورت امکان، آن را کنار زده وقسمت سالم عضو را می شوید سپس آن را سر جایش می گذارد و روی آن دست می کشد. و اگر کنار زدن آن ممکن نباشد روی آن دست می کشد، و احتیاط با ضمیمه کردن تیمّم به وضوی جبیره ترک نشود.
مسأله 5 ـ اگر به علت نجس بودن جبیره نتواند روی آن دست بکشد پارچه ای را به طوری که جزء جبیره محسوب شود روی آن قرار داده و بر آن دست می کشد.
مسأله 6 ـ جراحتی که روی آن باز است و شستن آن ممکن نیست، بنابر اقوی شستن
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 42
اطراف آن کفایت می کند، و احتیاط (مستحب) این است که علاوه بر این، پارچه ای بر آن قرار داده و روی آن دست بکشد.
مسأله 7 ـ اگر آب برای عضوی بدون این که جراحت یا دمل یا شکستگی داشته باشد، ضرر دارد، باید تیمّم کند. البته اگر آب برای قسمتی از عضو ضرر داشته باشد و شستن اطراف آن قسمت ممکن باشد، ترک تیمّم و جواز اکتفا به شستن اطراف آن بعید نیست، اگرچه احتیاط آن است که تیمّم هم بکند و این احتیاط ترک نشود و احتیاط بیشتر آن است که پارچه ای روی آن قرار داده و دست بکشد و سپس تیمّم هم بنماید. و همچنین اگر زخم یا شکستگی در غیر اعضای وضو باشد ولیکن استعمال آب در مواضع وضو، به آن زخم یا شکستگی ضرر می رساند، باید فقط تیمّم نماید.
مسأله 8 ـ در «چشم دردی» که وضو برای آن ضرر دارد باید تیمّم کند، و در صورت امکان شستن اطراف چشم، بدون آن که ضرر برساند، بعید نیست اکتفای به شستن، جایز باشد؛ اگرچه خالی از اشکال نیست، پس احتیاط با ضمیمه کردن تیمّم به آن ترک نشود و اگر با این حال با گذاشتن پارچه روی چشم و دست کشیدن روی آن سپس تیمّم کردن، احتیاط کند خوب است.
مسأله 9 ـ اگر روی پوست بدن مانعی مثل قیر و مانند آن باشد و از بین بردن آن ممکن نباشد دست کشیدن روی آن کفایت می کند و احتیاط (مستحب) آن است که این دست کشیدن طوری باشد که حداقل مصداق شستن حاصل شود و احتیاط بیشتر ضمیمه کردن تیمّم به آن است.
مسأله 10 ـ کسی که روی بعض اعضای بدنش جبیره باشد و چیزی که موجب غسل است برایش حاصل شود باید با رعایت شرایطی که در وضوی جبیره گفته شد روی جبیره را دست کشیده و قسمت هایی را که جبیره ندارد بشوید. و احتیاط (واجب) این است که غسل ترتیبی انجام دهد، نه ارتماسی.
مسأله 11 ـ وضو و غسل کسی که جبیره دارد، علاوه بر این که می توان با آن نماز خواند حدث را هم رفع می کند و همین طور است تیمّم جبیره ای اگر وظیفه اش تیمّم باشد.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 43
مسأله 12 ـ کسی که وظیفه اش تیمّم است و روی اعضای تیمّمش جبیره ای است که برداشتن آن ممکن نیست باید روی آن دست بکشد و همچنین اگر حائل دیگری روی عضو باشد که از بین بردن آن ممکن نباشد باید روی آن دست بکشد.
مسأله 13 ـ وقتی عذر صاحب جبیره برطرف شود، اعادۀ نمازهایی که خوانده است واجب نیست، بلکه ظاهر این است که می تواند با همان وضو و مانند آن (غسل و تیمّم جبیره ای) نمازهای بعدی را هم بخواند.
مسأله 14 ـ صاحب جبیره ای که از برطرف شدن عذرش تا آخر وقت مأیوس است می تواند اول وقت نماز بخواند و اگر مأیوس نباشد احتیاط (واجب) این است که نماز را تأخیر بیندازد.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 44