مصاحبه با روزنامه «استریت تایمز» (اوضاع ایران قبل و بعد از پیروزی انقلاب)

‏‏مصاحبه‏

‏‏زمان: 25 دی 1357 / 16 صفر 1399 ‏

‏‏مکان: پاریس، نوفل لوشاتو ‏

‏‏موضوع: اوضاع عمومی ایران قبل و بعد از پیروزی انقلاب ‏

‏‏مصاحبه کننده: خبرنگار روزنامۀ استریت تایمز سنگاپور ‏

‏‏سؤال: ‏‏[‏‏ممکن است لطفاً احساسات و عقاید خود را دربارۀ وقایع اخیر سیاسی در ایران شرح دهید؟ نظر‏‎ ‎‏شما دربارۀ دولت تازۀ منصوب شدۀ بختیار چیست؟‏‏]‏

‏‏جواب: ‏‏مقاومت مردم ایران در دنیا بی نظیر است. مردم ایران برای از بین بردن استبدادِ جهنمی‏‎ ‎‏چنان دلاورانه مبارزه کردند که موجب حیرت غرب و شرق شد؛ مبارزات خونینی که‏‎ ‎‏بالاخره به استقلال و آزادی منجر خواهد شد. مردم ایران خواستار برچیده شدن سلطنت‏‎ ‎‏دودمان پهلوی و نظام شاهنشاهی و ایجاد یک جمهوری اسلامی هستند. دولت اخیر به‏‎ ‎‏هیچ وجه قانونیت ندارد. چون از مجلسی رأی اعتماد می گیرد که هرگز ملت ایران در آن‏‎ ‎‏نماینده ندارد. من بارها گفته ام که هر حکومتی با بودن شاه محکوم است.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏گزارش شده است که آقای بختیار فاصله اش را از شما حفظ کرده است و پشتوانۀ شما را برای دولت‏‎ ‎‏جدیدش نطلبیده است. تاکنون اظهارات او به رهبران مذهبی ایران عمدتاً این پشتگرمی را داده است که‏‎ ‎‏ایران به اسرائیل دیگر نفت نخواهد فروخت. شما موقعیت او یا دولتش را نسبت به خودتان و دیگر‏‎ ‎‏رهبران مذهبی که ممکن است نظرات شما را در نظر نگیرند چگونه در نظر می گیرید؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏من و تمام مردم ایران دولت جدید را محکوم کرده ایم. آزادیهای سطحی و ندادن نفت‏‎ ‎‏به اسرائیل، برای انحراف اذهان از مادۀ فساد که شاه و رژیم شاهنشاهی است می باشد.‏‎ ‎‏این حکومت‏‎[1]‎‏ چون مردم از آن پشتیبانی نمی کنند نمی تواند دوام بیاورد.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏اگر درست فهمیده باشم شما و پیروانتان طرفدار رفتن شاه هستید و تنها آیندۀ ایران را در سایۀ بازگشت‏‎ ‎‏کامل حکومت الهی می بینید، یعنی «جمهوری اسلامی» که به وسیلۀ رهبر مذهبی اداره می شود. آیا شما‏
‏‎

‎‏به طور ایده آل می گویید که شما باید جایگزین شاه در رأس مملکت شوید و ایران در زمینه های‏‎ ‎‏انسانیتری اداره گردد و به وسیلۀ اصول اسلامی هدایت شود؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏من و سایر روحانیون در حکومت، پستی را اشغال نمی کنیم. وظیفۀ روحانیون ارشاد‏‎ ‎‏دولتهاست. و اما ما خواستار برکناری شاه هستیم و می خواهیم حکومت عدل اسلامی را‏‎ ‎‏جایگزین این نظام فاسد گردانیم و پیروزی از آن ماست.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏حتی اگر شما اصول چنین حکومتی را پذیرفته باشید، نمی توان گفت که مسائلی در داخل نیروی‏‎ ‎‏مخالف فعلی با چنین برداشتی از حکومت به وجود خواهد آمد؟ این واقعیت دانسته ای است که‏‎ ‎‏آیت الله شریعتمداری علی رغم شما نشان می دهد که دنباله رو این اعتقاد است که شاه باید با موقعیت‏‎ ‎‏مشروط، بر طبق قانون اساسی و مشروطۀ سلطنتی باشد؛ و بارها گفته است که شاه باید باشد و سلطنت‏‎ ‎‏کند. و این نشان می دهد که شما شاه را نمی خواهید و او طرفدار شاه است.‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏شاه برای ابقای خود دست به تبلیغات در شرق و غرب زده است ولی دیگر سودی ندارد.‏‎ ‎‏ملت غیور و شجاع ایران، او و دار و دسته اش را شکست خواهند داد. مردم شاه را‏‎ ‎‏نمی خواهند و او را یک جنایتکار و یک خائن می دانند؛ و هیچ کس نمی تواند با این‏‎ ‎‏خواست مخالفت کند. تاریخ در آیندۀ نزدیک نشان می دهد که خواست ملت و خدا بر‏‎ ‎‏تمام خواستها حاکم است.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏فرض کنیم شما موفق شدید بر شاه غلبه کنید؛ و همچنین موفق شدید که نیروی مخالف کنونی را متحد‏‎ ‎‏کنید. زودرس ترین سیاستهای اصلی اقتصادی و سیاسی شما چه خواهد بود؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏ما خواستار یک اقتصاد سالم و غیروابسته هستیم. شاه اقتصاد ایران را فلج کرده است و‏‎ ‎‏همۀ مخازن ما را در اختیار شرق و غرب ـ بخصوص امریکا قرار داده است. ما با این‏‎ ‎‏مبارزه کرده و هرگز اجازه نمی دهیم تا هستی ما را غارت کنند. ما در تمام زمینه های‏‎ ‎‏اقتصادی یک انقلاب واقعی خواهیم کرد. امر کشاورزی در حکومت ما از اولویت‏‎ ‎‏خاصی برخوردار است؛ برای اینکه شاه با اصلاحات ارضی امریکایی خود، کشاورزی‏‎ ‎‏ما را نابود کرد. در زمینۀ صنعت، با ایجاد صنایع مادر، از صنایع مونتاژ جلوگیری به عمل‏‎ ‎‏می آوریم. ایران کشوری مستقل است و دارای سیاستی مستقل. دست شرق و غرب را از‏
‏‎

‎‏وطن خود کوتاه می کنیم. تمام وابستگیهای سیاسی را از بین می بریم و مردم را بر‏‎ ‎‏سرنوشت شان حاکم می گردانیم و مردم را که بیش از پنجاه سال است از همه گونه حقی‏‎ ‎‏در ایران محروم بوده اند آزاد می گردانیم تا با کمال آزادگی به خواستهای مشروع خود‏‎ ‎‏برسند. ولی منکر این معنی نیستیم که پس از پیروزی، با بحرانهای شدید اقتصادی مواجه‏‎ ‎‏خواهیم بود. ولی به امید خدا شکستهای اقتصادی دوران پهلوی را جبران خواهیم کرد.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا تغییر بنیادی در جهت رشد اخیر اقتصادی ایران دیده خواهد شد؟ آیا تغییری نسبت به موقعیت‏‎ ‎‏کمپانیهای نفتی بزرگ خارجی خواهد بود؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏تغییرات اساسی نسبت به کمپانیهای نفتی را باید متخصصین به عهده بگیرند. آنچه‏‎ ‎‏می توانم بگویم این است که تمام قراردادهایی که به ضرر ملت ایران است، چون از‏‎ ‎‏طرف شاه مخلوع و دولت غاصب و غیرقانونی صورت گرفته است، مورد قبول ما‏‎ ‎‏نخواهد بود.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا برگشت بیشتری به اقتصاد بازاری خواهد بود؟ یکی از بحرانهای کنونی در ایران رد سیاست‏‎ ‎‏اقتصادی وابستۀ کنونی است ـ وابسته به سرمایه داران غربی ـ که مخالف بازرگانان سنتی ایران است.‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏اقتصاد ما یک اقتصاد مستقل و سالم و ملی است، براساس تأمین اساسیترین نیازهای‏‎ ‎‏مردم محروم و ستمدیدۀ ایران، نه فقط یک اقتصاد مصرفی.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا شما فکر می کنید که بزودی یک هرج و مرج اقتصادی در مملکت خواهد بود؟ حالا که پمپهای‏‎ ‎‏نفت بسته شده است و نان کمیاب گردیده ـ زیرا سوخت برای تنورها کم است ـ چه فکر می کنید؟ اولین‏‎ ‎‏اقدام در ایران چه باید باشد؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏با بودن شاه هرگز نفت به خارج صادر نخواهد شد. من هیأتی را برای رسیدگی مصرف‏‎ ‎‏داخلی اعزام کرده ام تا سوخت داخلی را تأمین کنند.‏‎[2]‎‏ ولی تا رفتن شاه، اعتصاب شرکت‏‎ ‎‏نفت به حال خود خواهد بود. اشکالاتی که در کمبود نفت برای داخل ایجاد شده است‏‎ ‎‏بزودی برطرف خواهد شد.‏

‏
‏‎

‎‏ــ     ‏‏[‏‏آیا شما یک مخالفتی را عنوان می کنید که نمونۀ یک دولت سوسیالیستی برای ایران است یا دولت‏‎ ‎‏شما اصالت انسانی خواهد داشت برپایۀ اصول مذهبی؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏دولت ما دولتی است اسلامی که قوانین اسلامی را به اجرا درمی آورد. قوانین اسلام‏‎ ‎‏قوانین انسان ساز است و انسان را در مقام انسانی به اوج خود خواهد رساند و جوابگوی‏‎ ‎‏نیازهای مادی نیز خواهد بود.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏اگر فرض شود که شما در رأس دولت قرار بگیرید، روابط خود را با غرب چگونه پیش بینی می کنید؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏من در حکومت آینده نقش هدایت را دارم. غرب و شرق برای ما فرقی ندارد. اصلْ‏‎ ‎‏منافع ملت ایران است که باید به بهترین وجه رعایت شود. اگر غرب و شرق احترامات‏‎ ‎‏لازمه را نسبت به ملت ایران رعایت نمایند ما هم به همان گونه با آنان رفتار خواهیم کرد.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا تغییری در اتحاد شما با امریکا رخ خواهد داد؟‏‏]‏‏ ‏

‏‏ــ     ‏‏ما با ملت امریکا روابط دوستانه داریم و با دولت امریکا روابطی برقرار می کنیم که به نفع‏‎ ‎‏ملت ایران باشد.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا تغییری در سیاست ارتش اتفاق خواهد افتاد؟ آیا ایران دیگر تسلیحات پیچیده نخواهد خرید؟‏‎ ‎‏آنچه که تاکنون با پول نفت می خریده است؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏هرگز! ارتش ایران هیچ گاه احتیاج به اسلحه های کنونی ندارد. مستشاران نظامی‏‎ ‎‏امریکایی بر ارتش ایران سیطره دارند. ما ارتشی مستقل تشکیل خواهیم داد و زوایدی را‏‎ ‎‏که به درد ارتش و مملکت و مردم ایران نمی خورد حذف خواهیم نمود. ما نفت را به هر‏‎ ‎‏کشوری که صلاح دانستیم می فروشیم و در مقابل پول می گیریم نه اسلحه هایی که اصلاً به‏‎ ‎‏درد ارتش ما نمی خورد و ارتش را دربست در اختیار بیگانه قرار دهد.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا فکر می کنید این تغییرات در روابط شما با سایر کشورهای عضو اوپک اثر نخواهد گذاشت؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏متخصصین صالح، جریانات مربوط به اوپک را مورد مطالعه قرار خواهند داد و بعد‏‎ ‎‏تصمیم لازم را اتخاذ خواهند نمود. ما گول نامها و عناوین را نمی خوریم. هر چه به نفع‏‎ ‎‏ملت است آن دنبال می شود.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا هیچ شانسی هست که ایران جدید تحت الهام رهبری شما نظری به شوروی برای موازنۀ با امریکا‏
‏‎

‎‏افکند؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏هرگز! ما ایرانی مستقل بنا خواهیم کرد که از زیر یوغ امریکا و شوروی بیرون آید.‏‎ ‎‏شوروی اکنون گاز ایران را می برد و امریکا نفت را. ما هرگز اجازه نمی دهیم که این دو‏‎ ‎‏ابرقدرت بر ایران سیطره پیدا کنند.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏آیا هیچ نظری راجع به حمایت بیدریغ امریکا از شاه دارید؟ آیا شما تماماً دخالت امریکا را در ایران‏‎ ‎‏رد خواهید کرد؟ آیا شما در عوض کردن شاه به عنوان یک رئیس مملکت موفق خواهید شد؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏امریکا تا حال از شاه دفاع کرده است و به همین جهت دشمن شمارۀ یک ملت ایران‏‎ ‎‏است. ما دخالت امریکا را در ایران محکوم می کنیم. امریکا برای اینکه در ایران پایگاه‏‎ ‎‏داشته باشد و منابع ما را به یغما ببرد هیچ کس را بهتر از شاه ندارد تا آنچه را که امریکا‏‎ ‎‏می خواهد، بکند؛ و به همین دلیل است که از شاه دفاع می کند. ما به امید خدا ایران را‏‎ ‎‏مستقل خواهیم کرد. ملت ایران با مجاهدتهای بیدریغ خود و کشته دادنهای بیشمار خود‏‎ ‎‏بالاخره شاه را از ایران بیرون می کند و نظام شاهنشاهی را برچیده و حکومت عدل‏‎ ‎‏اسلامی را جایگزین آن خواهد کرد.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏دولت شما با مخالفانی از ارتش ایران که همواره شاه را کمک کرده اند چگونه معامله خواهد کرد؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏آن عده از ارتشیانی که از شاه پشتیبانی کرده و دست به کشتار مردم بی پناه ایران زده اند‏‎ ‎‏محاکمه شده و به جزای اعمال خود خواهند رسید.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏اگر فرض شود دولت شما یا هر دولتی برخوردار از حمایت شما بر سر کار آید، آیا هیچ اختناق سیاسی‏‎ ‎‏وجود نخواهد داشت؟ ساواک چه خواهد شد؟‏‏]‏

‏‏ــ     ‏‏هرگز! آزادی به همه کس، تا آنجا که به ضرر ملت ایران نباشد داده خواهد شد و‏‎ ‎‏هیچ گونه اختناق برای مردم نخواهد بود. ساواک را منحل می کنیم.‏

‏‏ــ     ‏‏[‏‏شما و پیروانتان چه می خواهید انجام دهید؟ آیا یک کودتای نظامی در ایران؟ آیا فکر می کنید کسانی‏‎ ‎‏مانند سرهنگ خسروداد‏‎[3]‎‏ بتواند یک کودتای نظامی انجام دهند، چنانچه شایع بوده است؟‏‏]‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏ــ     ‏‏من کراراً گفته ام و نوشته ام که ما بعد از بیرون کردن شاه و دودمانش ـ البته این در صورتی‏‎ ‎‏است که شاه به دست مردم نیفتد و الاّ او را در دادگاه آزاد محاکمه کرده و به سزای‏‎ ‎‏اعمالش می رسانیم ـ و برچیدن رژیم شاهنشاهی، یک حکومت جمهوری اسلامی را به‏‎ ‎‏آرای عمومی می گذاریم. در این حکومتْ ایران آزاد خواهد شد و استقلال واقعی خود‏‎ ‎‏را به دست خواهد آورد؛ استقلال سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. در‏‎ ‎‏این حکومت همه آزادند تا اظهار عقیده کنند. مردم ایران از وابستگی به اجنبی و استبداد‏‎ ‎‏داخلی به جان آمده اند و برای تحقق استقلال واقعی، خود را بی محابا جلوی گلوله قرار‏‎ ‎‏می دهند. در کجای دنیا مردمی مثل مردم ایران می توان سراغ داد که برای احقاق حق‏‎ ‎‏خود با دست خالی به جنگ امریکا، شوروی، انگلیس و سایر کشورهای طرفدار شاه‏‎ ‎‏برود. حال خوب فهمیدید که چه می خواهم بگویم. البته برای همۀ مردم جهان و حتی‏‎ ‎‏سیاسیون ایران سخت است قبول این معنا که چگونه بدون اتکا به شرق و غرب‏‎ ‎‏می خواهید پیروز شوید. و به همه و حتی سیاسیون ایران ـ که همگی گفتند و می گویند شاه‏‎ ‎‏را اگر بتوانیم بیرون کنیم، با رژیم نمی شود مخالفت کرد، و به من همگی بدون استثنا‏‎ ‎‏می گویند که اولاً دست از مخالفت با رژیم شاهنشاهی بردار، مخالفت با رژیم غیرممکن‏‎ ‎‏است ـ من همان حرفی را که به آنها زدم به شما هم صریحاً می گویم که به امید خدا‏‎ ‎‏پیروزی نزدیک است؛ من شاه را بیرون می کنم، رژیم شاهنشاهی را از بن خواهم کند و‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی را جایگزین آن خواهم کرد. و اما کودتای نظامی در مقابل این ملت؛‏‎ ‎‏نه! به هیچ وجه اینگونه معانی مطرح نیست. اما کودتای نظامی به نفع شاه اگر صورت گیرد‏‎ ‎‏دردی را دوا نمی کند؛ چرا که امروزه مردم در چنین کودتایی به سر می برند و با این‏‎ ‎‏وصف مقاومت کرده اند. باز می گویم راهی جز برکناری شاه و برچیده شدن نظام‏‎ ‎‏شاهنشاهی باقی نمانده است.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎

• - دولت بختیار.
• - امام خمینی پیشتر با صدور فرمانی به عنوان آقای مهدی بازرگان، هیأتی را برای نظارت بر استخراج نفت به اندازۀ مصرف داخلی و جلوگیری از صدور نفت به خارج تعیین فرمودند.
• - فرماندۀ هوانیروز.