گفتگو
زمان: 27 بهمن 1357 / 18 ربیع الاول 1399
مکان: تهران، مدرسۀ علوی
موضوع: رویارویی با توطئۀ گروهکها برای انحلال ارتش
مناسبت: بازگشایی دانشگاهها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
حضار: 150 تن از استادان دانشگاه و جامعۀ اسلامی دانشگاهیان
[بسم الله الرحمن الرحیم]
امام: ... غرض این بود که یک روز ـ به نحوی که معلوم شود ـ اعتصاب شکسته [شود]، روز بعد اختیار با خود شماست. اعتصاب دیگر نباشد. یک روز دانشگاه باز بشود و بچه ها هم بیایند. و بعد اگر مشکلاتی هست خوب، دیگر اجازه ندهید بیایند تا مشکلاتتان رفع بشود. مقصود من این بود که [اعتصاب] شکسته بشود و خودتان هم اعلام بکنید، رادیو هم بگوید که ما اعتصاب را شکستیم. بعدش البته مشکلات دارد؛ آن مشکلات باید حل بشود.
[نمایندۀ دانشگاهیان: عرض کنم که سه ـ چهار مسئلۀ دیگر هم هست که یادداشت هم شده، من بعداً می دهم خدمتتان. فقط توضیحاً عرض می کنم که یکی راجع به دولت موقت است. اطاعت از دولت واجب هست؛ و خوب، مسلماً ما اطاعت می کنیم ولی بعضی از مسائل هست که قابل دفاع نیست: آیا واجب است که ما حتماً دفاع هم بکنیم؟ یعنی هر دستوری بدهند صددرصد ما اجرا خواهیم کرد منتها گاهی قابل دفاع نیست.]
امام: مقصودتان را بگویید.
[نمایندۀ دانشگاهیان: عرض می کنم خدمتتان که دوستان می گویند این دولت بیشتر جنبۀ ائتلاف ملی دارد تا دولت انقلاب اسلامی.]
امام: عرض می کنم که این دولت یک دولت موقت است برای اینکه رفراندم بکند و مثلاً مجلس مؤسسانی [تشکیل بدهد] مسئلۀ رژیم را تحکیم بکند، بعد دست مردم است
صحیفه امامجلد 6صفحه 151
همه چیز. اختیار دست خود مردم است؛ وکلایشان را خودشان تعیین می کنند، وکلا هم خودشان تعیین می کنند دولت را؛ ... مسئله ای نیست که کسی بخواهد تحمیل بکند ... تحمیل در کار نیست. اینکه الآن شده است فقط همین [است] که چون الآن برای انتقال قدرت، محتاج بود که حکومتی در کار باشد والاّ نمی شد؛ برای این ما استفاده کردیم از ولایت شرعی که داریم یا از آرای مردم، و این را قرار دادیم. و اینکه قرار داده شده است نه برای اینکه این حکومت کند تا آخر. در همه جا هم نوشته شده «دولت موقت». «موقت» برای اینکه این کارش منحصر به این است که مجلس مؤسسان را درست کند و مجلس شورا را درست کند؛ و آنها هم اختیارش با خود مردم است. بعد که مجلس مؤسسان را درست کرد، این نمایندگان خود مردم هستند که رژیم را تعیین می کنند. بعد هم مجلس شورا درست می شود؛ مجلس شورا هم نمایندگان خود مردم هستند، آزاد بدون اینکه هیچ کس دخالت بکند، آزاد. مردم خودشان نمایندگانشان را تعیین می کنند و بعد همۀ مقدرات دست خود مردم است، به اعتبار اینکه نمایندگان هم از خود مردمند ... اینطور نیست که اینها حالا بخواهند مملکت را تا آخر اداره بکنند. این جور نیست. حالا از باب اینکه دیگر یک انقلاب است آقا، مسئلۀ انقلابی است. این مسئلۀ انقلابی را نمی شود زود حلش کرد. این را باید بتدریج درست کرد. الآن شما می بینید که تمام این مملکت ما آشفته است؛ یعنی آن دستۀ شلوغکار رفتند، حالا یک دستۀ شلوغکار دیگر پیدا شده! ما باید اینها را علاج بکنیم تا یک قدری آرام بشود. وقتی که آرام شد و مسئله دست خود مردم افتاد و خود مردم اداره کردند مملکت را، دیگر به هیچ کس اشکال نیست. اگر بنا شد که شما خودتان یک وکیلی تعیین کردید، آن شد یک وکیل، آن هم شد یک وکیل، آن هم شد وکیل، این وکلای خود ملت یک دولتی را درست کرده، دیگر این اشکال به کسی نیست؛ خود ملت این کار را کرده، تحمیل نیست در کار. لکن حالا از ناچاری است که ما باید این مسائل اولیه را حل بکنیم ... .
[نمایندۀ دانشگاهیان: شما فرمودید که ما این دولت را تأیید بکنیم. البته آن دستورهایی که در مورد آینده است و باید اجرا بشود اجرا خواهد شد، مسلماً؛ منتها ما می خواستیم مشخص بشود که آیا این
صحیفه امامجلد 6صفحه 152
دولت را به صورت دولت اسلامی باید در نظر گرفت؟]
امام: [دولت] اسلامی است این، برای اینکه الآن روی قواعد اسلام باید عمل بشود؛ منتها الآن ما قانون اساسی مان را که درست شده است و تحت مطالعه است، آن را باید [قطعی ]بکنیم ... نخست وزیر را من تعیین کرده ام؛ من به ولایت شرعی تعیین کردم. وقتی یک [کسی] به ولایت شرعی تعیین شد، یک حکومت شرعی است این. و اینطور هم نیست که ما بخواهیم تا آخر اینطوری رفتار کنیم. این موقت است که اصول اولیه درست بشود، و از ناچاری است. مسئلۀ انقلاب است. مسئله ای است که نمی توانیم ما الآن یک شدتی به خرج بدهیم، و نمی توانیم الآن برویم سراغ مطالعات تا افراد ... را پیدا بکنیم. الآن در این حالی که به طور موقت ما داریم عمل می کنیم، الآن نباید اشکال کرد. الآن باید ـ این معنا را باز عرض می کنم ـ که همۀ ما، همۀ شما با هم همدست بشوید و دولت را پشتیبانی بکنیم تا این مسائل اولیه را درست بکند، که مجلس را درست کند. ما الآن رژیممان باز قانونی نیست؛ الآن رژیمی ما نداریم. رژیم سلطنت که رفته؛ رژیم جمهوری اسلامی هم به حَسَب رأی من الآن هست اما به حَسَب نظر دنیا باید با آرای مردم درست بشود. و به آرای مردم می خواهیم مراجعه کنیم برای مجلس مؤسسان، و برای تشکیل یک حکومتی که خود مردم میل دارند؛ حالا آن جمهوری اسلامی را خواستند، نخواستند رژیم شاهنشاهی هم اختیار با خودشان است.
[نمایندۀ دانشگاهیان: منظور ما این است در این چند ماه که این دولت موقت سرِ کار هست اگر اقداماتی انجام داد که توأم با اشتباه بود ...]
امام: اشتباهات را همیشه باید گفت. اشتباهات را کسی نمی تواند [نادیده بگیرد] من که نمی گویم باید هر کسی اشتباه کرد شما تبعیت بکنید! اشتباهات را باید بگویید. همه آزادند در گفتن. بنویسند، بگویند، در روزنامه ها بنویسند.
[یکی از حضار: حق انتقاد هست؟]
صحیفه امامجلد 6صفحه 153
امام: بله که هست.
[نمایندۀ دانشگاهیان: عرض کنم که مسئلۀ دوم راجع به ارتش است. این ارتش همه می دانیم طوری ساخته شده بود که نظام شاهنشاهی را حفظ بکند، نه برای دفاع از مردم.]
امام: قبل از اینکه شما بفرمایید، این هم حل شد! همین امروز آقای قرنی را من فرستادم آمد اینجا. آقای یزدی هم آمد اینجا؛ که او از دولت باشد، او هم که رئیس [ستاد]. بنا براین شد که در همین هفته این طبقۀ اول [ارتش] را، از سرلشکر به بالا را بیندازند دور. این پایینی ها بیایند مشغول کار بشوند. اگر بگویید که ما ارتش نمی خواهیم ـ که همچه چیزی نمی گویید ـ ما ارتش می خواهیم، ما ژاندارمری می خواهیم، ارتش می خواهیم، شهربانی می خواهیم؛ همۀ اینها را می خواهیم. ما باید این طبقۀ اول، امرا و ـ نمی دانم ـ اینهایی که با فساد آمده اند روی کار و خودشان هم اکثراً ـ البته همه نه، اما اکثراً ـ فاسدند، اینها را درجاتشان را کنار بگذاریم، بازنشسته شان بکنیم. و بعد بیاییم سراغ این پایینی ها؛ پایینی ها را یک سر و صورتی بدهیم. تا بعد برویم سراغ افراد ببینیم افراد چطوریند. این الحمدلله حل شد.
[نمایندۀ دانشگاهیان: حاج آقا معذرت می خواهم، از سرهنگ به بالا را تا شاه یکی یکی اینها را نمی شناخته و کثافتکاریشان با خیانتشان مشخص نمی شده، اصلاً به آنها درجه نمی داده.]
امام: عرض می کنم مسائل قضایی یک مسائل شرعی است. مسائل قضایی یک مسائلی است که با ـ مثلاً ـ عصبانیت، با دشمنی، با بدبینی، با اینها نمی شود. یک مسائل قضایی است که ان شاءالله یک دادگاه قضایی، همین امشب شاید یا فردا تأیید بشود برای محاکمۀ اینها. اینها باید روی موازین درست بشود. من فرض کنید با یک کسی بد هستم، قاضی نمی تواند به اینکه شما با او بد هستید ترتیب اثر بدهد. آن روی موازین شرعی است که هر کس ثابت شد آدم کشته می کشندش؛ هر که ثابت شد که دزدی کرده [مال] دزدی را از او می گیرند، تعزیرش می کنند حدش می زنند؛ هر که ثابت شد که فلان کار بد
صحیفه امامجلد 6صفحه 154
را کرده درستش می کنند. ان شاءالله این هم الآن در دست اجراست.
[نمایندۀ دانشگاهیان: حاج آقا مسئلۀ خیلی مهم در ارتش این است که ارتش با سیستم کنونی که وجود دارد، یعنی آن روابط و ضوابطی که بین افراد مختلفش هست، دیگر هیچ جنبۀ اسلامی ندارد و نمی تواند برقرار بماند.]
امام: اینطور نیست که اشخاص نباشند، اشخاص مُسْلم نباشند؛ اشخاص درجات پایین دیگر به آن فساد نیستند که آن بالاییها بودند. فسادْ هر چی بود مال آن طبقات اول بود. این طبقۀ پایین آن فساد را ندارد. الآن نمی شود آقا ما بگوییم که ارتش برود ... ما [باید] این ارتش را به یک صورت نگهش داریم. آن طبقۀ اول را بیرون کنیم. طبقات اول، از سرلشکر به بالا بیرون بروند؛ و بعد این طبقات پایین را یک سازمانی به آنها بدهند. بعد برویم سراغ افراد ببینیم اگر یک فرد غیرصالح است کنار بزنیم، فرد صالح جایش بگذاریم. این مسئله ای نیست که حلش بزودی [باشد]؛ مثلاً همین امشب مثلاً شاه رفته، فردا همۀ کارهای ما درست بشود! همۀ کارها را خراب کرده اند و رفتند. حالا شما باید این خرابیها را آبادش کنید.
[نمایندۀ دانشگاهیان: نظرتان در مورد اینکه ما یک ارتشی ملی را سازمان بدهیم چیست؟ به جای اینکه این ارتش را بیاییم زحمت بکشیم باز بودجه برایش بگذاریم؟]
امام: این تدریج می خواهد؛ عرض می کنم تدریج می خواهد آقا. این نمی شود الآن ما بگوییم ارتشی که نظام دیده و نظم دیده کنار برود، ارتشی بی نظام می خواهیم! نمی شود این، باید بتدریج بشود. باید [نیروی مردمی] درست نظام پیدا بکند، بعد تبدیل بشود آن ارتش به این ارتش. اما همین طوری نمی شود این کار را کرد.
[نمایندۀ دانشگاهیان: حاج آقا نظام بر مبنای ترس ...]
امام: آقا! من خواهش می کنم از شماها که آن تندی جوانی تان را یک قدری کنار بگذارید ... من خودم هم جوان بودم! یک توقعاتی جوانها دارند که این توقعات از باب آن انرژی که در آنها هست، از باب آن قدرتی که در آنها هست، می خواهند همۀ مسائل یک شبه حل بشود. اینطور نیست مسائل. مسائلْ اشکال دار است، مشکل است الآن. الآن
صحیفه امامجلد 6صفحه 155
هر جای مملکت دست بگذاری آشوبی است؛ مقدم است بر همۀ کارها که این آشوب رفع بشود. این آشوب باید با قوای انتظامی، با زمینۀ قوای ملی ـ اینها با هم ـ حل بشود. ما هم که الآن یک قوای ملیِ نظام دیده که نداریم؛ قوای ملی چریکی است. این قوای ملی چریکی الآن دارند کار هم می کنند؛ خیلی هم خوب کار می کنند. اینها را باید با قوای انتظامی و ژاندارمری ـ همۀ اینها ـ همدست بکنیم برای کوبیدن اینهایی که دارند خرابکاری می کنند. آن خرابکارها را کنار بگذاریم و یک قدری آرامش پیدا بکند مملکت؛ بعد برویم سراغ آن مسائل بعدی.
[نمایندۀ دانشگاهیان: حاج آقا معذرت می خواهیم، آنچه که مطرح هست افرادی هستند در ارتش ...]
امام: سازمان هست. سازمان درست می شود. سازمان ارتش آن وقتی که بوده است، [پیوسته] «شاهنشاه» «شاهنشاه» می کرد. این تمام شد. دیگر کلمۀ «شاهنشاه» رفت! وقتی کلمۀ «شاهنشاه» رفت، دیگر مسئله نیست که حالا صبح تا شب بخواند «شاهنشاه»! تمام شد این معنا. این مسئله از کلۀ سربازها هم بیرون می رود. این مسائل یک قدری مهلت لازم دارد. یک قدری باید با تأنی انجام بگیرد. نمی شود یک مسئله ای که انقلابی است ما بگوییم فوراً انقلاب جلو برود، خراب کند و جلو برود؛ چنانچه شد و بحمدالله انقلاب ایران بهترین انقلابهایی بود که در دنیا واقع شد؛ یعنی ضایعات کم [داشت]. و آن چیزی که ما بردیم، رژیم شاهنشاهی 2500 ساله یا بیشتر را از بین بردید. دست آنها هم از آن کوتاه کردید؛ دست همۀ اجانب را کوتاه کردید از مملکتتان. این آن چیزی است که بردید. ضایعه ای که دادید، البته یک هزار نفری هم ما کشته دادیم. در سایر انقلابات اینقدر کشته می دادند، خرابی می شد. ما نباید توقع داشته باشیم که یک انقلابی بشود و آرام باشد و ... ما باید اسم این را «انقلاب سفید» بگذاریم، نه انقلاب شاهنشاهی را. این انقلابِ واقعاً «سفید»، این انقلاب ملی ایران بود که با یک بیست و چهار ساعت یک شاهنشاهی را از بین برد و تمام را به هم ریخت. اما حالا به هم ریخته است این. به هم ریختگی را بخواهید منسجمش کنید وقت لازم دارد. حالا به ما قول داده اند در همین هفته راجع به ارتش تنظیمش درست بشود. و چیزهای دیگر هم ان شاءالله کم کم
صحیفه امامجلد 6صفحه 156
امیدواریم درست بشود. خداوند همه تان را حفظ کند؛ موفق باشید.
... اجازه بدهید که من یک خورده استراحت کنم. من خسته شدم. ان شاءالله یکوقت دیگر ... همه با هم دست به هم بدهید برای ساختن. خراب است، زلزله زده است این مملکت! مملکتی که زلزله زده است، همه باید دست به هم بدهند و این مملکت را آبادش بکنند. دست به هم بدهید همه با هم. همه مسئولید، همه مسئولیم. باید دست به هم بدهید. ان شاءالله خداوند همه تان را حفظ بکند.
صحیفه امامجلد 6صفحه 157