سخنرانی
زمان: 19 اردیبهشت 1358 / 12 جمادی الثانی 1399
مکان: قم
موضوع: مبارزات علما ـ دستاوردهایی از انقلاب اسلامی ـ شهادت آقای مرتضی مطهری و بازتاب آن
حضار: دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران
بسم الله الرحمن الرحیم
پیشگامی علما در مبارزه با دودمان پهلوی
... از خراسان قیام کردند علمای خراسان؛ قیام کردند منتها قدرتی نداشتند و شکست خوردند. گرفتند همۀ علمای خراسان را. با قضیۀ «مسجد گوهرشاد» و آن بساط، همه را گرفتند آوردند تهران حبس کردند. مرحوم آقازاده، که رأس علمای آن وقت بود می آوردند با مأمور توی خیابان؛ سربرهنه می آوردند و می بردند به دادگاه که آنجا محاکمه اش کنند! از اصفهان علمای اصفهان قیام کردند به ضد رضاشاه.
هرکس ادنی توجهی به این مسائل بکند و آن تبلیغاتی که آنها کردند کنار بگذارد، خودش بخواهد تفکر کند ببیند چه است قصه، می داند که این روحانیون بودند که همیشه مبارزه می کردند با آنها. البته معممینی هم درست می کردند آنها. داشتند در جیبشان «معمم»! در «سازمان امنیت» هم یک عدۀ زیاد «معمم» داشتند اینها که هر وقت شاه بخواهد یک جایی برود، بروند به عنوان «روحانیون» استقبال کنند، به نام روحانیون چه بکنند! اینها را داشتند. لکن روحانیون [واقعی] آنطور بودند؛ آن که معارضه می کرد آنها بودند. اخیراً هم می دانید، که در زمان همین آدم با آن وضعی که پیش آورد، باز اینها ایستادند و باز از مدرسۀ فیضیۀ قم شروع شد. آنها هم مدرسۀ فیضیه را خراب کردند و چه
صحیفه امامجلد 7صفحه 211
کردند و آن بساط را درآوردند.
نقشۀ حساب شده برای جدایی حوزه و دانشگاه
مقصود من این است که این نهضت از برکاتش یکی این بود که ماها را با هم مجتمع کرده یک جا. ماها از هم همچه دور بودیم که هیچ وقت حاضر نبودیم با هم بنشینیم و مطالبمان را به هم بگوییم که چه گرفتاریهایی ما داریم. شما علی_' حده بودید ما هم علی_' حده. اگر خیلی ـ مثلاً ـ آدمهای ملایمی بودیم دیگر دعوا نمی کردیم! اگر یک قدری هم تند بودیم، در دانشگاه تظاهر بر ضد ما، در مدرسه تظاهر بر ضد شما! این همه اش یک نقشۀ حساب شده ای بود که نگذارند ماها با هم مجتمع بشویم و با هم تفاهم کنیم. الآن از همۀ اوقات ایران وضعش حساستر است. یعنی اینها سابق به طرز علمی همین مطلب را فهمیده بودند که اگر اینها با هم مجتمع بشوند به ما ضرر وارد می شود؛ حالا لمس کردند این مطلب را. به طور عینی دیده اند، لمس کرده اند که مملکت ایران هیچ نداشت و آنها همۀ تجهیزات را داشتند اینها با مشت خالی بودند لکن وقتی که با هم اجتماع کردند و با هم شدند و قدرت ایمان در آنها پیدا شد و همه متحول شدند از یک صورت به یک صورت دیگر، این قطره ها وقتی که با هم جمع شدند، یک سیل عظیم بنیان کَنی از آن پیدا شد که آن دیوار بزرگی که آنها داشتند شکست؛ آن سد را شکست و از بین برد، در عین حالی که همۀ اقشار، منتها بعضیها ظاهرتر، بعضیها باطنتر کمک می کردند.
نقشۀ امریکا
مکرر ـ ما در پاریس که بودیم ـ از طرف امریکایی ها می آمدند با صورتهای مختلف، می آمدند که این باشد! این حالا چطور است، چطور است؛ ما همراهی با او می کنیم، چه می کنیم! اخیراً هم که من می خواستم بیایم نقشه این بود که ما حرکت نکنیم از آنجا: «حالا زود است نمی شود»، «حالا نیایید»! چه از جانب خود دولت ایران، که آن وقت بختیار بود و چه از جانب آنها که «حالا یک قدری صبر کنید، حالا زود است»! من فهمیدم یک
صحیفه امامجلد 7صفحه 212
نقشه ای است برای اینکه می خواهند ما یک قدری تعویق بیندازیم [تا] آنها کارشان را تمام بکنند! لذا ما هم جدیت کردیم که نه، ما می رویم؛ هرچه پیش آمد بیاید!
موقعیت حساس
مقصود این است که الآن اینها احساس کردند و لمس کردند که ملتی با هم شدند و یک قدرتی پیش آمده. یک قوۀ ایمان و تحولی در اینها پیدا شد که شهادت را برای خودشان فوز می دانند، فریاد می زنند که ما می خواهیم شهید بشویم. در مقابل تانک می ایستند، کشته می دهند لکن می گویند که دیگر اثر ندارد، دیگر مسلسل اثر ندارد. این یک واقعیتی است که آنها لمس کردند. الآن بسیار موقعیت ما حساس است برای اینکه با این لمسی که کردند، با تمام قوا الآن دنبال این هستند که بشکنند این را ـ این نهضت را بشکنند. در داخل دانشگاهها بیایند شیطنت کنند؛ عمالشان بیایند شیطنت کنند. به نظر من اکثراً عمال امریکا هستند به صورتهای اسلامی به صورتهای کمونیستی، به هر صورتی که در می آیند ـ از زیرزمینی، روی زمینی ـ اینها اکثراً عمال آنها هستند. آنها هم دخالت دارند لکن اکثراً اینطورند. همه دخالت دارند.
وظیفۀ همۀ اقشار
الآن ما ـ همه مان ـ هرکس که ایران را می خواهد، هرکس که اسلام را می خواهد، هرکس که این ملت را می خواهد که مقتدر بشود، ما ـ همه مان ـ موظفیم که با هم باشیم؛ همان طوری که با هم این سد را شکستیم. اگر یک طایفه می گفتند که ما می خواهیم بکنیم، امکان نداشت برایشان؛ وقتی همه با هم شدند، شکستند این سد را. اگر الآن ما سستی بکنیم و این اجتماع اسلامی و اجتماع ملی را از دست بدهیم ـ خدای نخواسته ـ و شکست بخوریم در این نهضت، دیگر این مملکت روی سعادت به خودش نخواهد دید. برای اینکه یک همچو نهضتی که در تاریخ نظیر ندارد، یک همچو نهضتی دیگر
صحیفه امامجلد 7صفحه 213
نخواهد تحقق پیدا کرد.
سیاست گام به گام، شگرد شاه
آنهایی که می آمدند پیش من، چه از قشر علما که به من پیغام می دادند و می خواستند خیرخواهی ـ فرض کنید ـ بکنند و چه قشرهای دیگری که می آمدند حتی اخیراً در پاریس پیش من، از باب اینکه مأیوس بودند که بشود یک همچو کاری را انجام داد، خیرخواهی می کردند که حالا بگذارید یک قدری یواش یواش کار پیش برود؛ بگذارید که این باشد، و او حکومت نکند سلطنت بکند و آنطوری که قانون برایش وظیفه مشخص کرده بکند و اینها! و ما بعدها مجلس درست می کنیم و او را روی قوانین کنارش می گذاریم! خودش هم این حیله را می خواست بکند، اینها غفلت کرده بودند! او از روی حیله و شیطنت برای من مکرر پیغام داد که «شما بگذارید من اینجا باشم، تمام جهات ایران دست شما، همه دست شما، من همان سلطنت می کنم»! من می دانستم که مطلب اینها نیست. به آن آقایان می گفتم که خوب، شما یک همچو نهضتی که الآن هست اگر این سست بشود دوباره می توانید ایجادش بکنید؟ می گفتند نه. گفتم که اگر این آدم برخلاف کرد ـ حالا گفت که من سلطنت می کنم نه حکومت، فردا وقتی که نهضت خوابید شمشیر را کشید ـ شما یک قدرتی دارید که کنترل بکنید او را؟ تأمین دارید که او به قول خودش وفا کند؟ گفتم حالا که یک همچو نهضتی پیدا شده است، و نظیر این هم دیگر نمی شود که پیدا بشود، ما همه مقاصدمان را چرا نگوییم؟ مقصد اصلی ما این است که این خارجیها نخورند اموال ما را، این خارجیها همه چیز ما را نبرند، این خارجیها فرهنگ ما را عقب نزنند، این خارجیها ارتش ما را انگل نکنند.
مقصد ما عمده اش آنها هستند؛ اینها یک شاخه ای از اوست. ما چرا حالا مهلت بدهیم به اینکه ـ چنانچه ـ او قدرت پیدا کند، پاهای همۀ ما را خرد و قلم خواهد کرد! و این دنبال این است که قدرت پیدا بکند و حالا می آید ادعا می کند که «آی ملت چه، آی
صحیفه امامجلد 7صفحه 214
مردم چه، آی علمای اعلام»! خوب، این همان بود که علمای اعلام را می گفت مثل حیوانِ نجس می مانند! چطور حالا آمده می گوید: «آی علمای اعلام، مهلت بدهید! من اشتباه کردم»! این اشتباه را او همیشه خواهد کرد!
آزادی و اتحاد، از دستاوردهای انقلاب
در هر صورت، الآن یک وضعی ما داریم که در حال حرکت بودیم و غفلت از مسائل، مردم داشتند. شکستند این سد را، حالا که برگشته، این پوسیده هایی که مانده اند از آنها و مردم هم یک قدری به حال خودشان برگشته اند، حوائج خودشان را می بینند، [دائماً] می روند دنبال حوائج خودشان، دیگر از آن مقصد اصلی یک قدری دارند کنار می روند، حوایج خودشان را می بینند، از این طرف آن ریشه هایی هم که از آنها مانده است افتاده اند دور کارخانه ها و مدرسه ها و اینها، هر جا به یکجور تبلیغات می کنند که «ای دیدید، هیچ چیز نشد»! هیچ چیز نشد؟ می خواهید چه بشود حالا؟ ما می گوییم تا حالا ـ بعدها هیچ چیز هم نمی شود ـ ما الآن با هم نشسته ایم آزاد داریم صحبت می کنیم. شما جرأت نمی کردید پیش ما بیایید، ما هم جرأت نمی کردیم پیش شما بیاییم؛ فردا بیرون می رفتیم می گرفتند ما را می بردند حبس می کردند، زجر می کردند، داغ می کردند؛ روی تاوه جوانهای ما را بو دادند در آن زیرزمینها! خوب، از این بهتر چه که حالا ما آزاد نشستیم؟ ولو نداریم چیزی بخوریم اما آزادیم. از این بهتر چی که آن خارجیها که می آمدند و بر ما حکومت می کردند حالا نمی توانند حکومت کنند؟ رفتند سراغ کارشان! حالا شیطنت می کنند؛ آن وقت با قدرت از سفارت خود، این مردک گفت که از سفارت صورت می آوردند و لیست می آوردند که اینها باید وکیل بشوند و وکیل هم می کردند! خودش در کتابش نوشته این را منتها برای مداحی خودش! می گوید دیگر حالا اینطور نیست؛ من حالا همه را سرِ جای خودش نشانده ام! اینکه می گفت پدر من
صحیفه امامجلد 7صفحه 215
کذا و کذاست، مجبور بود که این اعتراف را بکند که لیست می آوردند از قنسول انگلستان یکوقتی ـ بعد هم قنسول امریکا ـ می آوردند و می گفتند اینها باید وکیل بشوند؛ آنها هم همینها را وکیل می کردند! مردم هم هیچ اطلاعی از این مسائل نداشتند.
حالا می خواهید چه بشود؟ شما یک همچو رفراندمی که همۀ مردم با آزادی ـ یک کسی نبود که به آنها فشار بیاورد که آقا باید بروی یا نباید بروی، همه با آزادی، همۀ طوایف با آزادی، خودشان رفتند سر صندوقها و رأی دادند؛ ما بهتر از این چه می خواهیم؟ ما می خواهیم یک مملکت، آزادی باشد. البته اینها همه چیز ما را برده اند. اینها آنچه که برای ما گذاشتند قرضهای زیادی است که از بانکها گرفتند و فرار کردند، میلیاردها قرض کردند و فرار کردند؛ علاوه بر بردن جواهرات و بردن همه چیز ما. قبلاً هم پولها را فرستادند توی بانکهای سوئیس و سایر جاها و امریکا و کذا. وقتی هم می خواستند بروند باز جواهرات را هرچه توانستند بردند. آنی که مانده است، آن است که نتوانستند ببرند و حالا می بینید این مقدار است، اینها را نتوانستند ببرند! حالا این مقدارش مانده است. اینها همه چیز را بردند و دولت را ورشکست کردند.
نمایش وحدت مردمی
حالا باید با زحمت، همۀ اقشار دست به هم بدهند تا این گرفتاریها رفع بشود. مگر دولت می تواند مملکتی را که اینطور خراب کردند ـ با ضعفی که الآن هست ـ اداره بکند و درست بکند؟ دانشگاه باید بیاید کار را درست بکند؛ خودشان باید درست بکنند. کشاورزها باید خودشان همت بکنند. کارگرها باید خودشان همت بکنند. و باید همۀ ما بدانیم که اینها، این ریشه های گندیده ای که از اینها مانده است، افتاده اند دوره و نمی گذارند که آرامش پیدا بشود. برای اینکه اینها می دانند که اگر آرامش پیدا بشود و این مملکت به همین حال خودش باقی باشد، این اقشاری که حالا هستند ـ اینها با هم هستند ـ دیگر به هم نمی خورد و دست اینها همیشه کوتاه است. لهذا اینها دنبال این معنا هستند که نگذارند یک آرامشی پیدا بشود. شما را از ما باز جدا کنند و ما را از دیگران
صحیفه امامجلد 7صفحه 216
جدا کنند و همه را از هم؛ به هم بریزند. پیشتر مثلاً یکی از چیزهایی که بود این ارتشیها در نظر ملت یک مردمی فاسدِ کذا ـ آنطور که می گفتند. آنها هم از اینها می خواستند که به اینها زورگویی بکنند چه چه؛ و دوتایی [ملت و ارتش] همچو دشمن هم بودند که اگر یک جمعی از اینها یک جا پیدا می شد، مردم دنبال اینها هیچ نمی آمدند. الآن وضع جوری شده است که امروز در مدرسۀ فیضیه اقشار مختلفی با هم جمع بودند: یک دسته از شیراز ـ پادگانهای شیراز ـ آمده بودند در آنجا مجتمع بودند، یک دسته فرهنگیها آمده بودند مجتمع بودند، یک دسته ـ عرض کنم که ـ پزشکان همین طور؛ از اطراف. که من به آنها گفتم که خوب، شما ببینید ما همه قبلاً از هم فرار می کردیم؛ حالا با هم نشستیم و ... صحبت می کنیم. عشایر آمده بودند؛ عشایری که هیچ وقت با ما صحبتی نمی کردند آمده بودند، همه با هم جمع شده بودند. خوب، اینها یک مسائلی است که شده است. البته بازسازی بعد از انقلاب از امور بسیار مشکل است.
انقلاب اسلامی و دیگر انقلابها
و بحمدالله [انقلاب] ایران از همۀ انقلابات بهتر بوده. این انقلابْ سفید بود نه آن انقلاب ایشان! انقلاب سفید این بود که در سایر ممالک در شوروی، در فرانسه انقلابی که در آنجاها پیدا شده انقلاب خونینی بوده که میلیونها آدم کشته شده است و خرابیها وارد شده است؛ بدتر از همه [هم] که شوروی. مرحوم قرنی می گفت که مقاومت دولت [شاه] در مقابل مردم سه ساعت و نیم بود! ما خیال می کردیم خوب دو ـ سه روز یا یک شب شد؛ ایشان گفت سه ساعت و نیم بود! خوب، اینها کودتا کردند، اینها قیام کردند، کودتا کردند: اول رفتند سراغ نیروی هوایی که آنجا را بکوبند و بعد هم بریزند همۀ ماها را بکشند و مسئله و غائله را ختم کنند. مردم ریختند و موافقت کردند و آنها هم [قشرهایی از سربازها] اینها هم متصل به مردم شدند ... . مرحوم قرنی به من گفت که در
صحیفه امامجلد 7صفحه 217
سه ساعت و نیم حل شد قضیه و شکست خوردند اینها. این برای این بود که مردم قیام کردند؛ مردم آشنا شدند به وظایف خودشان، بیدار شدند و این قیام را کردند و این پیشرفت را کردند.
برادری و محبت، به جای بیدادگری و وحشت
و حالا ماها احتیاج به این داریم که باز این نهضت را حفظش کنیم تا بتوانیم بسازیم
والاّ این خرابی باقی می ماند و گرفتاری اش برای همۀ ماست. شماها باید در دانشگاه [که] هستید ـ همۀ اقشار دانشگاه باید دانشگاه را بسازند؛ آنها هم که در بازارند بازار را باید درست کنند؛ آنها هم که کشاورزند آنجا را درست کنند. همه دست به هم بدهیم تا ان شاءالله این آشفتگیها تمام بشود و مملکت خودمان مستقل و آزاد. نه [اینکه] از حکومت بترسیم. الآن ما از نخست وزیر نمی ترسیم، نه شما نه ما؛ برای اینکه اسلام است. در صدر اسلام هیچ کس از پیغمبر نمی ترسید. ترس نبود توی کار. محبت توی کار بود. حضرت امیر، که رئیس یک مملکت پهناور بود، از حجاز تا مصر، تا ایران، تا یک مقداری از اروپا، مردم از او نمی ترسیدند، ترس توی کار نبود؛ با هم نشسته بودند، با هم ناهار می خوردند، با هم کار می کردند. خودش هم یک کارگری بود مثل سایر کارگرها. خودش ـ همان وقتی که با او بیعت کردند ـ کلنگش را برداشت رفت سراغ آن قناتی که خودش با دست مبارکش آن قنات را درست کرد؛ و بعد هم وقفش کرد. دیگر ترسی توی کار نیست که حالا ما بترسیم که یک سازمان امنیتی بیاید ما را بگیرد و ببرد و بخواهد داغ کند! ما بهتر از این چه می خواهیم؟
ایمان و اتحاد، رمز پیروزی
من امیدوارم که این [وحدت] محفوظ بماند برای ما، با وحدت کلمه همه مان با هم ـ همه با هم ـ با حفظ آن رمز حقیقی که ایمان است. آن رمز حقیقی، که مایِ هیچ را به همه چیز غلبه داد، آن ایمان مردم بود. الآن هم بعضی از همین افراد می آیند پیش من و به من می گویند که دعا کنید که من شهید بشوم! یا مادری که بچه اش را از دست داده می آید
صحیفه امامجلد 7صفحه 218
تشکر می کند و می گوید که دعا کنید که بچۀ دیگر من هم اگر بخواهد شهید بشود! این تحولی که در روحیۀ مردم پیدا شد و این جهت ایمانی که در مردم پیدا شد، این مسئله را جلو برد. دیگر جوانهای ما از این تانکها نمی ترسیدند. این قم مرکز جنگ بود. در این خیابان «چهارمردان» مرکز جنگ بود. جنگ بین جوانها که هیچ چیز نداشتند ولی کم کم یاد گرفتند و درست کردند و با تانکها و با توپها و با آن بساط قلدری که بود [جنگیدند] و الحمدلله پیش بردند.
ضایعۀ شهادت مطهری و موج سراسری
مملکت مال خودتان است الآن؛ هیچ کس در آن دخالت ندارد. آزاد هستید. لکن باید برای ساختن این مملکت هرکس، در هر جا هست، فعالیت بکند یعنی هر فرد ـ هر فرد ما ـ خیال نکند از او کاری برنمی آید؛ این فردْ، فرد است، راست است تنهایی نمی تواند، اما هر فرد با فرد وقتی که همه کار کردند، از همه کار می آید؛ چنانکه از یک یک فرد نمی شد این سد شکسته بشود، از یک گروه نمی شد؛ وقتی همه با هم شدند شکستند. ان شاءالله خداوند همۀ شما را حفظ کند. و باید از این چیزها هم هیچ ابداً ـ ما باک نداشته باشیم که از ما آدم کشته می شود. این اسلام از اول اینطوری پیدا شده که هی شهید داده و جلو رفته، [دائماً] شهید داده و جلو رفته. زمان پیغمبر هم همین طور بود. در «اُحُد» آنقدر آدم از اینها کشتند و در سایر جنگها آنقدر از مسلمین کشته شدند لکن هیچ باک نداشتند. کشته می دادند و یک قدم جلو می رفتند؛ باز کشته می دادند یک قدم جلو می رفتند. و بحمدالله حالا وضع جوری شده است که ما یک کشته که می دهیم یک موج پیدا می شود سرتاسر ایران و در خارج ایران. در خارج ایران هم قضیۀ فوت مرحوم آقای مطهری ـ که انصافاً یک ضایعه ای برای ما بود و برای همۀ ایران ـ آنطور که می دانید همۀ جاهای دیگر هم هست که رادیوها اطلاع می دهند که در پاکستان در کجا،
صحیفه امامجلد 7صفحه 219
در کجا ـ همه جا ـ موج پیدا شد. اینها هم اشتباه می کنند که آقای مطهری را می کشند. باید بفهمند که قضیه دیگر این نیست که یک نفر کشته بشود، مردم عقب می روند؛ یکی کشته می شود همه جلو می آیند و فریادشان بیشتر می شود، رسوایی آنها هم بیشتر می شود! و من امیدوارم که این روحیه بماند برای ما و برای ملت ما. خداوند همۀ شما را تأیید کند و موفق باشید.
صحیفه امامجلد 7صفحه 220