سخنرانی
زمان: 11 صبح 10 آبان 1358 / 10 ذی الحجه 1399
مکان: قم
موضوع: مشکل بزرگ مسلمین
مناسبت: عید قربان
حضار: سفیران ممالک اسلامی
بسم الله الرحمن الرحیم
روز مبارک
من عید بزرگ اسلامی را به همۀ ملت بزرگ اسلام تبریک عرض می کنم، و امیدوارم که عیدها بر ملتهای اسلامی مبارک و سعید باشد. و از شما آقایان تشکر می کنم که تشریف آوردید تا از نزدیک ما با شما مطالبمان را در میان بگذاریم. عید مسلمین وقتی سعید و مبارک هست که مسلمین خودشان استقلالشان را و مَجدشان را ـ آن مجدی که در صدر اسلام برای مسلمین بود ـ به دست بیاورند. مادامی که مسلمین در این حال هستند، در حال تفرُّق و تشتُّت، و در حالی که همه چیزشان پیوسته به غیر است، هیچ روزی برای آنها مبارک نیست. مبارک آن روزی است که دست اجانب از ممالک ما، از ممالک اسلامی، کوتاه بشود، و مسلمین روی پای خودشان بایستند و امور مملکتشان را خودشان به دست بیاورند.
من نمی دانم که این مشکلاتی که هم دولتهای اسلامی و هم ملتهای اسلامی به آن توجه دارند چه وقت باید حل بشود؟ یک مشکل، مشکل بین ملتها و دولتهاشان [است]. از مشکلات بزرگی که مسلمین به آن گرفتار هستند مشکلی است که بین ملتها و دولتهاست. هر دولتی با ملت خودش. و مشکل دیگر اشکالی است که بین دولتهاست دولتهای اسلام است، بعضی ها با بعضی.
صحیفه امامجلد 10صفحه 414
مشکل دولتها و ملتهای اسلامی
مشکل دولتها و ملتها این است که دولتها باز خودشان را نشناختند، و ملت خودشان را نشناختند. اینها باز گمان می کنند که باید فرمانفرمایی کنند، و ملت باید کورکورانه اطاعت. مادامی که این مشکل هست که دولتها می خواهند فرمانفرمایی کنند و برای خاطر این فرمانفرمایی، سرکوبی کنند ملتهای خودشان را، این مشکل نخواهد رفع شد. و اگر این مشکل رفع نشود، مشکلهای اساسی ما ـ که گرفتاری ماست به دست ابرقدرتها ـ حل نخواهد شد. و مادامی که دولتها باز تکالیف خودشان را ندانند [خطرِ این] مشکل را می دانند؛ می دانند که این اختلافاتی که بین خودشان هست، موجب گرفتاریها و نابسامانیهای ممالکشان هست؛ لکن به واسطۀ بعض از مسائل، یا اغراض یا خیانت بعض از جناحها، این مشکل را حل نمی کنند. تا کِی ما باید گرفتار این مشکلات باشیم و وابسته به غرب و شرق؟ کِی می خواهیم، کِی دولتهای اسلامی می خواهند، بیدار بشوند؟ و کِی دولتهای اسلامی با ملتهای خودشان آن طور که در صدر اسلام بین دولتهای اسلامی و اسلام و ممالک خودشان و کشور خودشان و ملت خودشان بوده است [می خواهند رفتار کنند] تا کی ما می خواهیم جدا باشیم از ملت؟
جایگاه ملت در رژیم سابق، و پس از انقلاب
شما ملاحظه بکنید این دو حالی را که ملت ما داشتند: یک حال، حال زمان رژیم شاهنشاهی؛ از اول شاهنشاهی تا آخر؛ و خصوصاً در این پنجاه و چند سال، که من تمامش را یادم هست و شاید شماها یادتان نباشد، لکن خوب، بعضیش را ادراک کردید؛ مقایسه با آن زمان؛ زمانی که ملت ما غلبه کرد بر همۀ قدرتها، بر همۀ ابرقدرتها، و این سد بزرگ را شکست. مقایسه مابین این دو حال بکنید، و حکومتها هم مقایسه کنند در بین این دو حال، و ببینند باید چه بکنند. در حالی که رژیم سابق بود، ملت از دولت جدا بود. نه جدای بی تفاوت؛ جدایی که در مقابل هم ایستاده بودند. دولت و شاهِ مخلوع، تمام هَمَّش را بر سرکوبی ملت قرار داده بود و با تمام قدرت ملت را می کوبید، حبس می کرد،
صحیفه امامجلد 10صفحه 415
زجر می کرد، اعدام می کرد و اجازۀ نفس کشیدن نمی داد، ملت هم با او مخالفت داشت. اگر مشکلی برای دولت پیدا می شد، اگر ملت بر آن مشکل اضافه نمی کرد، از آن مشکل هم چیزی را کسر نمی کرد؛ معاونت نمی کرد، بلکه اگر شکست می خورد دولت، ملت خوشحال بود. و اگر دولت یا شاه غلبه می کرد، ملت متأثر بود.
ما دیدیم و شما هم شنیدید، و من هم بعضیش را شنیدم و بعضیش را دیدم، رضا خان در اینجا حکومت کرد، حکومت جائرانه و غیرقانونی، و با ملت آن کرد که تاریخ ثبت خواهد کرد، آن روزی که کشورهای اجانب هجوم آوردند و کشور ما را گرفتند و همه چیز ما در معرض خطر بود، لکن من شاهد بودم که وقتی که رضا خان از ایران بیرون رفت و بیرونش کردند، ملت ما در عین حالی که آن قدر ناراحت بود از آمدن اجانب، خوشحال شد. این را یک هدیۀ آسمانی می دانست. من به پسر بی رُشدِ او سفارش دادم که نکن کاری که مثل پدرت اگر از بین بروی مردم، شادی بکنند، نشنید و بعد وقتی که رفت، ملت ما شادیها کردند؛ در خیابانها شادیهای زیاد کردند. این دولتی که با ملت خودش مخالف است.
و حالا را ملاحظه کنید دولتی که در مقابل ملت نایستاده است. ملت هر روز نمی ترسند که مأمورین دولت بریزند و بگیرند و ببرند و حبس کنند و آزار بدهند آنها را. الآن ملت طوری است که اگر برای دولت مشکلی پیدا بشود، خود ملت پیشقدم می شوند برای رفع اشکال. الآن که دولت نمی تواند این گرفتاریهایی که ملت ما پیدا کرده است به واسطۀ رژیم سابق همۀ اطراف او را حل بکند، ملت ما ریختند و در همۀ قشرها دارند کمک می کنند، همین امروز، قبل از آمدن آقایان، اشخاصی که در جهاد سازندگی در خود قم مشغول فعالیت هستند، آمدند پیش من و فعالیتهایی که خودشان کرده بودند بدون اینکه از دولت هم کمکی باشد، برای من شمردند، که بسیار زیاد بود. چه قدر ساختمان، و چه قدر درو کردن گندمها و زراعتها برای کشاورزها، و چه قدر حمام، و چه قدر بهداری، و امثال اینها. این ملتی که کشور خودش را از خودش می داند و دولت خودش را هم از خودش می داند. وقتی که کشور از خودش شد و دولت از خودش، نه
صحیفه امامجلد 10صفحه 416
دولت احساس این را می کند که باید با سرنیزه با ملت رفتار کند؛ و نه ملت می ترسد که دولت همچو کاری بکند، و [نه] احساس این را می کند که اجنبی است، و اگر خدمت به او کند خدمت به اجنبی است. شما این دو حال را ملاحظه کنید. آن حال، حالی بود که ملت از دولت جدا بود. و این حالی است که ملت از دولت جدا نیست. این حال؛ همانی است که اسلام می خواهد که دولتها خدمتگزار ملتها باشند.
رشد سیاسی مسلمین
مشکلۀ بزرگ ما مسلمین این است که مع الأسف باید بگویم رشدمان کم است؛ رشد سیاسیمان کم است. ما باز گمان می کنیم که با سرنیزه و با فشار و با سازمان امنیت و با ارتش می شود که یک ملتی را اصلاح کرد و یک مملکتی را استقلالش را به دست آورد. ما باز این طور فکر می کنیم. دولتهای ما باز فکر این هستند که ملت خودشان را به هر طوری که هست سرکوب کنند. این مشکل کِی باید رفع بشود؟ و این دولتها کِی به خود بیایند که با ملتهای خودشان [دوست باشند] با ملتهایی که شما که زندگی می کنید برای زحمتهایی است که آنها دارند می کشند. با ملتهای خودتان دوست باشید؛ و آنها پشتیبان شما، و شما خدمتگزار آنها. اگر ملتها احساس بکنند که دولتها برای پشتیبانی و خدمت به آنها آمدند، هیچ اشکال نیست که آنها هم در خدمت حاضرند، و بیشتر حاضرند. این مشکله به دست خود دولتهاست که حل کنند. و مع الأسف نمی کنند. این یکی از مشکلات ماست که تا این مشکل حل نشود، امید اینکه ما بتوانیم با ابرقدرتها مخالفت کنیم و بتوانیم آنها را از ممالک خودمان بیرون کنیم نیست.
مشکل دولتهای اسلامی
مشکل دوم هم، که مثل همین مشکل است، مشکل دولتهاست با هم. چرا باید دولتهای اسلامی با هم این طور باشند که هر کدام به طرف دیگر بِکشند؟ چرا باید یک کشورهایی که دارای همه چیز هستند و دارای همه جور قدرت هستند، اسرائیل با آن عدۀ کم بیاید و به آنها این طور حکمفرمایی کند؟ چرا باید این طور باشد؟ جز این است که
صحیفه امامجلد 10صفحه 417
ملتها از هم جدا، و از دولتها جدا و دولتها از هم جدا، و یک میلیارد جمعیت مسلمین با همۀ تجهیزاتی که دارند نشسته اند و اسرائیل آن جنایات را به لبنان می کند و به فلسطین می کند، و آنها نشسته اند و تماشا می کنند! تماشاگر هستند. آن قدر صدای برادرهای ما از آنجا بلند است، و ما گوش می کنیم و نشستیم تماشاگر هستیم. کِی ما باید قدرت خودمان را بیابیم؟ شما می دانید، در تاریخ دیدید، که مسلمین صدر اسلام با یک عدۀ کم اما مجتمع و با ایمان غلبه کردند، در ظرف کمتر از نیم قرن، بر تقریباً معمورۀ آن وقت، غلبه کردند برای اینکه با هم بودند و اسلحۀ ایمان دست آنها بود. کی ما می خواهیم این اسلحۀ ایمان را، که کنار گذاشته شده است، به دست بگیریم، و با این قدرتها با اسلحۀ ایمان مقابله کنیم؟ شما دیدید که یک ملتی که عددش کم و هیچ اسلحه نداشت و هیچ ابزار جنگی نداشت و هیچ نظامیگری نداشت [ولی] ابزار ایمان داشت، با ابزار ایمان غلبه کرد بر یک قدرت شیطانی که همۀ قدرتها دنبال او بودند. نه همان ابرقدرتها، همۀ قدرتها دنبال او بودند. این قدرت ایمان بود که یک مشت مردم را که هیچ نداشتند غلبه داد. این همان قدرتی بود که در صدر اسلام با یک ابزار کم و یک عدد کم غلبه کردند بر روم با آن بساط و بر امپراتوری ایران با آن همه ابزار. آنها تهی بودند از ایمان؛ و اینها دست پر بودند در ایمان، غلبه کردند.
کِی ما می خواهیم، مسلمین کِی می خواهند از این خواب بیدار بشوند؟ و کِی می خواهند که مشکلات بین خودشان را رفع بکنند؟ تا مشکلات بین خودتان رفع نشود، تا مشکلات بین دولتها و ملتهای خودشان رفع نشود و مشکلات بین خود دولتها رفع نشود، امید اینکه شما بتوانید مَجدِ خودتان را به دست بیاورید نداشته باشید. ما از سالهای طولانی این مطلب را هِی گفتیم و هِی نوشتیم و هِی گفتیم، و آنها هم شنیدند و تماشاگر بودند.
خداوند ان شاءالله ما مسلمین را بیدار کند. و ما مسلمین را به وظایف اسلامی خودمان،
صحیفه امامجلد 10صفحه 418
به وظایف الهی خودمان، آشنا کند. خداوند ان شاءالله یک توفیقی بدهد که ما عیدهایمان عید باشد؛ نه عیدهایمان عیدی باشد که ما گرفتار ابرقدرتها هستیم. عیدهامان عید باشد. خداوند همۀ شما را تأیید کند؛ و همۀ ممالک اسلامی را تقویت کند؛ و ایمان به همه ما بدهد، و توجه به مشکلات، و رفع کردن مشکلات.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
صحیفه امامجلد 10صفحه 419