بیانات
زمان: 7 دی 1358 / 8 صفر 1400
مکان: قم
موضوع: اهداف حکومت در اسلام و مخالفتهای دشمنان با حاکمیت اسلام
مخاطب: حامد الگار (نویسنده و متفکر مسلمان امریکایی)
بسم الله الرحمن الرحیم
سیستمهای حکومتی در جهان
شما می دانید که در رژیم سابق و رژیمهایی که در طول تاریخ، رژیم سلطنتی بوده یا در اقلیمهای دیگر، رژیم غیر الهی، غیر توحیدی بوده. اصل رژیم و قوانینی که در آن رژیمها بوده است و مقاصدی که در آن رژیمها، چه رژیم سلطنتی و چه رژیمهای به طرزهای دیگر؛ قوانین، قوانین بشری و با دِماغ بشر تأسیس شده است و رژیمها هم رژیمهای همان فرم قوانینشان بوده است و مقاصد هم اکثراً سلطۀ بر مردم بوده و گاهی هم پیدا می شده است که روی قوانین عمل می کردند، مقاصدشان اجرای قوانینی که حدودش عبارت از نظم جامعه و آزادی دادن به مردم و امثال اینها. اما آن رژیمی که توحیدی بوده است و رژیم تابع قوانین الهی بوده است که آنکه ما می توانیم ارائه بدهیم، اسلام است. شاید در قبل از اسلام یک چنین رژیمی که رژیم دولتی باشد و قوانین الهی باشد، یا کم بوده است یا نبوده است. کم بوده است رژیمهایی که رژیم توحیدی باشد. غیر از قانون الهی که از مغز بشر نیست، از ارادۀ خداست، غیر از آن اصل حکمفرما نبوده است. در اسلام که خوب، ما نزدیک به صدر اسلام هستیم نسبت به انبیای سلف، حکومت بوده است. یک حکومت گاهی محدود و ضعیف و گاهی خیلی توسعه دار. لکن تا آنجا که اسلامی بوده است حکومتها و باز به اغراض دیگری مخلوط نشده است، آنکه حکومت می کرده است قانون بوده است یعنی الله . غیر خدا کسی حکومت نداشت اصلاً. اینها انبیا و همین طور آنهایی که خلفای انبیا بوده اند، هیچ ابداً از خودشان یک
صحیفه امامجلد 11صفحه 448
مطلبی یک جریاناتی نبوده است. آنها دنبال این بودند که قانون را اجرا کنند. البته در بعضی از اموری که، امور جزئیه بوده است، خوب، حاکم دخالت داشته است. اما در اصول و در آن چیزهایی که باید در کشوری اجرا بشود، تابع قانون الهی بودند. اصلاً رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ که در رأس همه است، هیچ وقت یک مطلبی، یک حکمی، یک قانونی نداشته است در مقابل قانون خدا، مجری قانون خدا بوده است.
تفاوت حکومت اسلامی با دیگر حکومتها
و تفاوت بزرگی که بین همۀ رژیمهای دنیا، به هر قِسمی که می خواهد باشد، تمام رژیمهای بشری با هر فرمی که می خواهد باشد و آن رژیمی که الهی است و تابع قوانین الهی است، تفاوت بزرگ این است که تمام رژیمها، آنی که دیگر عدل و داد و خوب است فقط در حدود طبیعت است. شما شاید در هیچ رژیمی پیدا نکنید که حکومت دنبال این باشد که تهذیب نفس مردم را بکند، کاری به آن نداشتند. حکومت دنبال این بوده است که بی نظمی نشود. یک کسی در خانۀ خودش هر کاری بکند تعرضی به آن ندارد. بیرون نیاید توی خیابان عربده بکشد، و نظم را به هم نزند، تو خانۀ خودش هر کاری می خواهد بکند آزاد هست، فقط حکومتهای الهی است که برای اصل مقصد، این بوده است که انسان را آنطور که باید باشد، درست کند. انسان اولش یک حیوانی است، بدتر از حیوانات. اگر سر خود باشد انسان، همین طور بار بیاید، هیچ حیوانی مثل انسان نیست در اینکه در شهوت، در درندگی، در شیطنت. حیوانات دیگر حدود شیطنتشان محدود است. حدود شهواتشان محدود است. حدود آن سبعیتشان. انسان چون یک موجودی است که به حسب خلقت از همۀ موجودات بالاتر هست. در طرفِ آن طرف، شهوت و غضب و طرف شیطنت و اینها می تواند تا تقریباً لامتناهی برود، حد ندارد. شما می بینید که اگر چنانچه انسان یک ـ فرض کنید که ـ خانه ای پیدا بکند، دنبال این است که یکی دیگر هم پیدا کند. اگر یک کشوری هم پیدا بکند دنبال این است که یکی دیگر هم پیدا بکند. اگر همۀ دنیا هم تحت سیطره اش باشد به فکر این است که در کرۀ قمر هم شاید
صحیفه امامجلد 11صفحه 449
باشد، برود آنجا. در مریخ هم باشد، برود آنجا. محدود نیست، نه شهواتش محدود است که با یک حد خاصی بسازد، یکی، دوتا، ده تا، صدتا، و نه طمَعش محدود است که به یک کشور، دو کشور، ده کشور اکتفا کند. انبیا آمدند محدودش کنند؛ یعنی مهارش کنند. این حیوان افسار گسیخته که به هیچ حدی از حدود محدود نیست، اگر آزاد بگذارند و این را تربیتش نکنند افسار گسیخته است. به طوری که همه چیز را برای خودش می خواهد و همه کس را فدای خودش می خواهد. انبیا آمدند که این افسار گسیخته را مهارش کنند و بیاورند تحت ضوابط و بعد از اینکه آن مهار شد، راه نشانش بدهند برای اینکه تربیت بشود، یک تربیتی که برسد به آن کمالاتی که تا آخر برای او سعادت است. نه اینکه مطرح دنیاست، فقط این طبیعت است! پیش انبیا این دنیا وسیله است. یک راهی هست، راه هست برای رسیدن به یک مقصد عالی دیگر که خود انسان نمی داند و آنها می دانند. آنها مطلعند به اینکه منتهی به چه می شود اگر افسار گسیخته باشد و منتهی به چه می شود اگر مهار بشود از یک راهی که راه هست برای رسیدن به آن درجات عالیۀ انسانیت.
راه انبیا، راه سعادت انسانها
همۀ اموری که در نظر این حکومتها مقصد است، در نظر انبیا راه است. تمام دنیا در نظر انبیا خودش یک مقصود نیست. خودش یک محراب و مقصد نیست. خودش یک راه است که از این راه باید برسند به مرتبه ای که آن مرتبه، مرتبۀ عالی انسانی است که اگر یک موجودی، یک انسانی این مرتبۀ عالی انسانی را به آن رسید، این سعادت دارد و سعادتش محصور به این عالم نیست. در همین عالم هم سعادت دارد اما محصور نیست. مقصود، یک عالم ماورای این عالم هست. آنها ماورا را دیدند. یک عالم غیبی که بر ما الآن مجهول است. آنها دیدند و آمدند که این اشخاص که اگر رهاشان کنند افسار گسیخته اند و هر کاری که می خواهند می کنند آنها را، هم قوۀ غضبیه شان را، هم قوای شهوانی شان را و هم قوای شیطانی شان را که همه را دارد. اینها را اول مهار کند و بعد از
صحیفه امامجلد 11صفحه 450
مهار، یک راهی که باید بروند و این قوا مخالف با آن هستند آن راه را ببرند، راه می برند برای رسیدن به آن مقصد اعلا. این کار انبیاست، مع الأسف این کاری که انبیا می خواستند بکنند و همیشه هم دنبالش بودند، کم موفق می شدند. موانع زیاد بود برای اینکه انسان به حسب طبع خودش مایل به شهوات و شهوت، غضب و شیطنت و این مسائل است. و آنهایی که می خواهند مخالفت با این بکنند این را مهارش کنند، مبتلای به یک مخالفتهایی، مبتلای به یک موانعی می شوند که موفق نمی شوند به آن. کم موفق شدند، لکن مع ذلک هرچه که سلامت در دنیا هست و برکت هست، باز از همین کوشش انبیاست که کوشش کردند تا آن حدودی که توانستند، تا آن حدودی که شعاع تعلیماتشان رسیده است، تا آن حدود توانستند، تا یک حدودی محدود کنند، مطلقاً مشکل بوده است و کم رسیدند. لکن باز هرچه خوبی هست از آنهاست که اگر انبیا را از روی بشر منها کنند، اِسقاط کنند، آن وقت خواهید دید چه خبر است، دنیا چه خواهد شد. این انبیا بودند که مردم را محدود کردند و تا یک حدودی موفق شدند و تا یک حدودی این برکت و خیری که در عالَم هست از برکت آنهاست.
طرحهای اسلام برای همه ابعاد انسانی
اسلام که همۀ جهات، همۀ بُعدهای انسان را در نظر گرفته است و برای همۀ بعدها طرح دارد، قانون دارد، منحصر به غیب تنها نیست. منحصر به شهادت تنها نیست. همان طوری که خود انسان منحصر به یک بعد خاصی نیست. اسلام هم آمده است این انسان را درستش کند و بسازد و همۀ بعدهایش را، نه یک بعد فقط. نه همان بعد روحانی تنها، که غفلت کند از این جهات طبیعت، و نه فقط بعد طبیعت که اکتفا به این کند از آن. این وسیله است، این مقصد. لکن این وسیله را مأمور بودند که اصلاح کنند تا وسیله بتواند باشد. اسلام مع الأسف بعد از صدر اول یک مدت کمی، دیدید در تاریخ که بنی امیه با اسلام چه کردند و بنی العباس. و بعد هم که اسلام توسعه پیدا کرد و افتاد به دست ایرانی ها و سلاطین با اسلام چه کردند؟ اصلاً مسخ کردند، یک چیز دیگرش کردند. بنی امیه اسلام
صحیفه امامجلد 11صفحه 451
را می رفت تا اینکه بکلی متبدل کنند مقصد اسلام را، که یک مقصد الهی ـ معنوی داشت متبدلش کنند به یک حکومت. آن هم حکومت عربی که اصلاً مقصدش عربیت باشد در مقابل سایر ملل. درست مقابل مقصد اسلام که ملیتها را می خواست کنار بگذارد و همۀ بشر ملت واحده باشند و برای یک رژیم، برای یک طایفه ای دون طایفه ای. برای یک رنگی با رنگ دیگر فرقی نباشد. بنی امیه آمدند، همان عروبت را گرفتند که اگر آنها موفق شده بودند اسلام را متبدل می کردند، به یک معنایی که همه اش دنبال این باشد که آن عروبت جاهلیت زنده بشود. آنها می خواستند که آن عروبت جاهلیت زنده بشود. حالا هم گاهی وقتها در بعضی از این نقاطی که هستند عربها، بعضی از سرانشان همین معنا را ادعا می کنند که ما می خواهیم آن عروبت اموی [را زنده کنیم ]یعنی آن عروبت جاهلیت، عروبت اموی می خواهند زنده بشود. و نگذاشتند اسلام آنطوری که هست ادراک بشود و بشر بفهمد که این در حکومت چه وضعی دارد. و در عین حالی که حکومت و اینها در نظر آن یک مرتبه پایین است و مرتبۀ بالا غیر از این مسائل است. حتی این رژیم طبیعی اش را هم نگذاشتند که معلوم بشود. و در طول تاریخ تقریباً اسلام به دستهای مختلف، به تبلیغات مختلف، اسلام باید گفت مجهول بود برای مردم.
رضاخان و مأموریتهای او
در این طول پنجاه سال که تمامش را من شاهد بودم، شاید شما سِنتان اقتضا نکند، اما من تمام این پنجاه سال را از زمانی که رضاخان آمد اینجا و کودتای آن زمان را کرد ـ 99 ظاهراً ـ تا حالا ما شاهد این حکومت و طرز این حکومت و وضع اینها بودیم. رضاخان که آمد، این با دست انگلیسها آمد که بعد انگلیسها هم خودشان اقرار کردند این را که ما این را آوردیم ـ در رادیو دهلی، در جنگ عمومی ـ و چون از ما تخلف کرد حالا داریم می بریمش. بردندش آنجا که باید ببرند. ابتدا هم که آمد با حربۀ اسلام آمد. حربۀ
صحیفه امامجلد 11صفحه 452
اسلام را بر ضد اسلام. شروع کرد به کارهایی که مسلمانها از آنها خوششان می آمد. خوب، در ایران از باب اینکه قضیۀ سیدالشهدا ـ سلام الله علیه ـ خیلی اهمیت دارد، این روی آن نقطه خیلی پافشاری می کرد. خودش روضه می گرفت و در تکایایی که روضه ها بودند پای برهنه می گفتند می رود آنجاها. تکایا می رود و مردم را گول زد به همین حربه که مردم به آن توجه داشتند که این را می خواستند. لکن او بر ضد مردم می خواست درست کند. تا مدتی اینطور بود، تا اینکه حکومتش مستقر شد. حکومتش که مستقر شد، شروع کرد به آن چیزهایی که به او، حالا یا تعلیم شده بود یا خودش مثلاً می خواست. تعلیم شده بود. یک مقداری اش هم از آتاتورک گرفت. با حربۀ الحاد خودش پیش آمد و اول چیزی را که در نظر گرفت این بود که آثار اسلام را در ایران از بین ببرد. آثار اسلام را چطور باید از بین ببرد! یکی اینکه اینی که همۀ ملت به آن توجه دارند این را ببرد از دست، از دستشان بگیرد. این مجالسی که مجالس روضۀ سیدالشهدا بود که پیش ملت آنقدر اهمیت دارد و آنقدر مربی هست و آنقدر تربیت کرده است مردم را، این را [از] دستشان بگیرد.
تمام روضه های ایران را قدغن کرد. در هیچ جای ایران یک کسی نمی توانست یک روضه ای که چند نفر محدود حتی باشند نمی توانستند که یک چنین مجلسی درست کنند. در همین قم که ـ خوب ـ مرکز روحانیت بود آن وقت و حالا، در همین قم مجلس روضه نبود. اگر بود بین الطلوعین تمام باید بشود، قبل از اذان صبح یک عدۀ کمی ـ چهارتا، پنج تا، ده تا ـ می رفتند و یک صحبتی می کردند و یک ذکر مصیبتی می کردند و اول اذان یا یک قدری بعد از اذان باید متفرق بشوند. آنها هم حتی مفتّشینی که آنها داشتند و اشخاصی که دنبال اینها بودند جاسوسهاشان اطلاع می دادند، این را هم تمام می کرد. و از آن بالاتر که اساس را تقریباً به هم می زد، این بود که روحانیت را از بین ببرد. شروع کرد راجع به مخالفت با روحانیت، و این که عمامه های روحانیون را بردارند و کسی حق ندارد عمامه داشته باشد. حتی بعضی شان می گفتند که در تمام ایران بیش از شش نفر نباید عمامه داشته باشند! و این را هم دروغ می گفتند ـ اصلاً نمی خواستند باشد.
صحیفه امامجلد 11صفحه 453
ضربه های سنگین بریتانیا از روحانیون
و عمدۀ نظر این بود که روحانیت را دیده بودند. آنهایی که احتمالاً این را وادار به این امور می کردند، دیده بودند لااقل این صد سال را درست دیده بودند که هر وقت که بنا بود یک شکستی به ملت بیاید، روحانیت جلویش را می گرفت. یک شکستی به کشور بیاید روحانیت جلویش را می گرفت. دیده بودند که در مثلاً عراق که انگلیسها عراق را آن وقت تقریباً گرفته بودند، آن روحانی بزرگ مرحوم آقا میرزا محمدتقی جلویش را گرفت و از [دست] ایشان گرفت عراق را. استقلال عراق را او می گرفت از آنها. و باز دیده بودند که قبل از او میرزای شیرازی با یک کلمه، ایران را نجات داد از دست انگلیسها و مزاحم را می دیدند که همین روحانیین هستند. و اگر چنانچه بخواهند آن چیزهایی که آنها می خواهند که عبارت از مخازن شرق بود، عبارت از معادن شرق بود، اینها را آنها می خواستند و علاوه بر این، شرق را بازار کنند برای خودشان. از آن طرف مخازنشان را ببرند و از آن طرف با صورت دیگر بازار درست کنند و هرچه دارند به این بازار صرف کنند. ما را به صورت یک مصرف درآورند. می دیدند که روحانیت اگر زنده باشد، و چشمش را باز کند و بگذارند به حیات خودش ادامه بدهد این مزاحم است. از این جهت روحانیت را با تمام قوا کوبیدند. به طوری که این حوزۀ علمیه ای که آن وقت البته هزار و چند صد تا محصل داشت، رسید به یک چهار صد نفر، آن هم چهارصد نفری که توسری خورده، چهارصد نفری که هیچ نتواند یک کلمه صحبت کند. یک کلمه تمام منابر را در سرتاسر ایران، تمام خطبا را در سرتاسر ایران زبانشان را بستند. و تمام علما را در سرتاسر ایران زبانشان را بستند. مع ذلک خوب، در زمان رضاشاه هم یکی ـ دو ـ سه دفعه قیام کردند علما. مع ذلک چون قیامی بود که ملت از بس ترسیده بود از او
صحیفه امامجلد 11صفحه 454
همراهی نمی توانست بکند شکسته می شد. از آذربایجان قیام کردند. از خراسان قیام کردند. از همۀ ایران، یکوقت در قم جمع شدند و نهضت کردند لکن شکسته می شد. این برای این بود که آنها می دیدند اگر بخواهند همه چیز ما را ببرند و صدا درنیاید باید اینها را از بین ببرند، تا اینکه ملت نتواند دیگر یک جایی باشد که به [وسیلۀ] آن، [آنان] را رهبری کنند و متمرکز بشود قوا در آنجا. این مقصد اینها بود. روحانیت در همۀ این موارد و قبل از آن مدافع اسلام و مدافع قوانین اسلام بوده است. لکن به حسب موارد البته، گاهی پیش می بردند، مثل قضیۀ میرزای شیرازی که همۀ ایران هم تبعیت کردند و گاهی هم شکست می خوردند. غالباً شکست می خوردند.
محمدرضا شاه و خیانتهای او
این آخر که محمدرضا شروع کرد، شیطنتهایی کردند این هم با حربۀ اسلام. این هم شروع کرد، ابتدا به همان حرفهای کارهای پدرش کردن. قرآن مثلاً طبع کرد. سالی هم یک دفعه ـ دو دفعه به مشهد می رفت و نمازی می خواند و از این مسائل می خواست مردم را گول بزند. و گاهی هم یک دسته ای را گول می زد. کم کم دیگر خودش را محتاج به گول زدن نمی دید شروع کرد به اِعمال قدرت کردن. از آن طرف مردم را از همۀ مواهب محروم کرد و شما می دانید که در ایران نفس نمی شد بکشی. و تمام روزنامه ها و مجلات و قلمها و رادیو و تلویزیون در خدمت او بودند به ضد ملت. همۀ اینها در خدمت او بود. مردم در اختناق و در حبس بودند و همۀ مخازن هم از دست مردم گرفته شد. هیاهو، به اینکه من مأمور خدمت به وطنم هستم و کتاب «مأموریت برای وطنم» را نوشت و آنهمه هیاهو راجع به ترقیات ملت و ترقیات اینها، خوب، مردم هم می دیدند که همۀ آن غلط است. همه جای ایران فقر است. همه جای ایران بیچارگی است. مردم خانه ندارند. مردم هیچی ندارند. آنجایی که معدن نفت است، روی این معادن همان مردم آنجا نشسته اند و گرسنگی می خورند. سر و پای برهنه راه می روند. گاهی من از آنجا که یک دفعه که عبور کردم از همان طرف اهواز اینها، از این دهات اطراف، از این راهی که
صحیفه امامجلد 11صفحه 455
ما می رفتیم و خط قطار عبور می کرد، از این اطراف، این بچه ها، این سربرهنه ها، این پابرهنه ها هجوم می آوردند که یک چیز بگیرند از ما. آنجایی بود که مخزن نفتشان زیر پایشان بود و داشت می رفت جای دیگر. مخازن را دادند به غیر و عوضش برای امریکا، می گویند این آخر دیگر امریکا بود همه چیز. انگلستان در اینجا دیگر خیلی [منافع] نداشت، امریکا جلو بود. مخازن را دادند به خارج و امریکا چیزی که به ملت ما داد پایگاههایی بود که برای خودش درست کرد. یعنی هم پول، هم نفت را گرفت. هم پولش را به صورت پایگاه درست کردن برای خودش داد. یک چنین ابتلایی برای ملت ما پیدا شد. از آن طرف قراردادهای سنگین که هیچ به نفع ملت نبود و ملت را تحت سیطرۀ آنها قرار دادند. همین چیزها بود. این ملت به تنگ آمده است. مردم به تنگ آمدند. یک چنین حیاتی که یا باید تو حبس صرف بشود یا باید در تبعیدات از دستشان، حیاتشان برود. یا اگر بیرون هم هستند بیرونی نبود. همۀ آن حبس بود. مأمورین همیشه مراقب بودند که یکی یک کلمه صحبت نکند. اگر مثل شمایی می آمد در ایران امکان نداشت یک مصاحبه ای ولو چند کلمه ای راجع به این امور صحبتی بکنیم. نه برای شما، نه برای هیچ کس.
قیام بزرگ 15 خرداد
مردم به تنگ آمدند. منتظر این بودند که یک صدایی بلند بشود، دنبالش بروند. در 15 خرداد، جلوی 15 خرداد، یک چنین صدایی درآمد. از قم شروع شد. از قم علمای قم شروع کردند به اینکه یک مخالفتی بکنند. مخالفت کردند و صحبتها ... شد تا اینکه منتهی شد به 15 خرداد، 15 خرداد یک قیام بسیار بزرگی شد. آنها هم یک کشتار بسیار بزرگی کردند. من که در حبس بودم ولی وقتی که آمدم، بیرون را اطلاعی خیلی از آن نداشتم. هیچ اطلاعی نداشتم وقتی بیرون آمدم و بعدش هم یک مدتی در حصر بودم و در یک منزلی حبس بودم. منتها خوب فرق داشت به آن حبس. آنجا به من رساندند که پانزده هزار آدم را کشتند. حالا چقدر هم گرفتند، خدا می داند، نمی دانم. مردم به یک
صحیفه امامجلد 11صفحه 456
حالی درآمدند که دیگر برایشان زندگی یک چیزی نبود که خیلی دنبالش بروند. زندگی این بود که با اشرار باید زندگی کنند. زندگی با اشرار یک زندگی صحیحی نیست. زندگی که پدر فرزندش را می بیند گرفتار است. فرزند پدرش را می بیند گرفتار است. زن شوهرش را می بیند گرفتار هست. و هکذا یک زندگی سختی برای مردم شده بود. دنبال این بودند که یک جرقه ای بلند بشود و تعقیب کنند. 15 خرداد آن جرقه ای که قبلش پیدا شد و 15 خرداد را به وجود آورد و آنها 15 خرداد را هم شکستند. لکن ملت آنطور نشد که یک شکست تا آخر بخورد. ملت در صدد بود. همین طور کم و زیاد [در حال مبارزه] بود، تا حوادثی پیدا شد که این حوادث از دو سال پیش از این تقریباً تا حالا یک حوادثی دنبال هم [پیوسته] پیدا شد.
انگیزۀ شهادت طلبی و انقلاب آفرینی
مردم هم مستعد بودند. از حکومت ناراضی، از زندگی به تنگ آمده بودند، و یک تحول روحی هم که خدا به آنها داد و آن این بود که در این آخر یکجور تحولی پیدا شده بود که حالا هم باز یک مقداری اش هست و آن اینکه مثل همان کسانی که در صدر اسلام بودند. اینها آرزوی شهادت می کردند. الآن هم شما وقتی که می بینید توی این جمعیتها کفن پوشیدند که ما برای شهادت حاضریم. مادرهایی که بچه شان را از دست دادند یکی ـ دوتا را، می آیند پیش من می گویند که شما دعا کنید، این یکی ـ دوتا هم که داریم اینها هم شهید بشوند. مکرر این جوانها، زن و مرد جوان از من می خواهند که من دعا کنم آنها هم شهید بشوند. این یک تحول روحی بود که به دست خدا و به ارادۀ خدا حاصل شد برای ملت. و اجتماعی که در یک امر کردند، برای اینکه ناراضی همه بودند. این نکرده بود، یک قشری را راضی نگه دارد. فقط آن رده های بالای ارتش و قوای انتظامی، باقی را دیگر به هیچ نمی گرفتند، نه ادارات و نه ارتش. آن رده های پایین، نه مردم و نه بازار و نه مسجد و نه روحانیت و نه دانشگاه، هیچ یک را به حساب نمی آوردند اینها. چیزی نمی دانستند اینها را. و بزرگتر خطای اینها همین بود که ملت را
صحیفه امامجلد 11صفحه 457
چیزی نمی دانستند. ملت همه با هم شدند برای اینکه همه ناراضی بودند. وقتی صدا درآمد که ما جمهوری اسلامی می خواهیم، مخالفت کسی با آنها نکرد، سرتاسر ایران ـ ابتدا را می گویم ـ سرتاسر ایران، یکصدا بیرون می آمد که ما جمهوری اسلامی می خواهیم. این رژیم شاهنشاهی را نمی خواهیم. بعد از اینکه موفق شدند و با این قدرت الهی پیش رفتند و همۀ دولتها هم، ابرقدرتها هم با او موافق بودند و پشتیبانش بودند، امریکا و انگلستان زیادتر اظهار می کردند، دیگران هم بودند، مع الأسف ممالک اسلامی هم دولتهایشان بودند الاّ کم.
دمکراتیک و مفهوم ابهام آمیز
بعد از اینکه مردم شکستند این سد را، عقب زدند او را، آن وقت صحبتها درآمد. اغراض پیدا شد. اختلافات شروع شد و این اختلافات خیلیهایش امکان دارد که یک دستهای پشت پرده ای در کار باشد و آنها وادار می کنند که یک چنین مسائلی در ایران ایجاد بشود. آثارش هست در جاهایی که آنها یک چنین نقشه هایی دارند که همان نقطه ای که نقطۀ قدرت ملت است. همان را هدف قرار بدهند و از دستش بگیرند. دو چیز نقطۀ قدرت بود: یکی وحدت کلمۀ اینها. و یکی هم جمهوری اسلامی می خواهیم. اسلام ـ این قدرت معنوی ـ تا توانستند راجع به جمهوری اسلامی مخالفت کردند، جمهوری باشد، اسلامش دیگر می خواهیم چه کنیم!! جمهوری دمکراتیک باشد، اسلامش نباشد. آخرش که آن خوب خوبهاشان صحبت می کرد، جمهوری اسلامی دمکراتیک. ملت ما این را قبول نکرد. گفتند ما همان، آنکه ما می فهمیم اسلام را می فهمیم. از جمهوری هم می فهمیم چیست؟! اما دمکراتیکی که در طول تاریخ، پیراهنش عوض کرده، هر وقت یکی را. الآن این دمکراتیک در غرب یک معنا دارد و در شرق یک معنا دارد و افلاطون یک چیزی می گفت و ارسطو یک چیزی می گفته. این را ما نمی فهمیم. ما یک چیزی که نمی فهمیم چه ادعایی داریم که ذکرش بکنیم و رأی نمی توانیم به آن بدهیم. آنی که می فهمیم، ما اسلام را می دانیم چی هست. یعنی می دانیم
صحیفه امامجلد 11صفحه 458
که یک رژیم عدل است. البته نه اینکه می دانیم، خوب ما که اسلام را نمی دانیم واقعاً، رژیم عدل است می دانیم. این عدالت است در آن حکامی که در صدر اسلام بودند. مثل علی بن ابیطالب فهمیدیم چکاره است، چه می کند. و جمهوری هم معنایش را می فهمیم که باید ملت رأی بدهند. اینها را قبول داریم. اما آن دمکراتیکش را، حتی پهلوی اسلامش بگذارید، ما قبول نداریم. علاوه من این را در یکی از حرفهایم گفتم که اینکه ما قبول نداریم برای اینکه این اهانت به اسلام است. شما این را پهلویش می گذارید معنایش این است که اسلام دمکراتیک نیست. و حال آنکه از همۀ دمکراسیها بالاتر است اسلام. از این جهت ما این را قبول نمی کنیم. اصلاً شما پهلوی این بگذارید، مثل این است که بگویید که جمهوری اسلامی عدالتی. این توهین به اسلام است برای اینکه عدالت متن اسلام است. از این جهت این را هم ملت ما قبول نکردند.
نق های روشنفکری
و اصحاب قلم و روشنفکرها ـ بعضی از آنها ـ اینها جدیت داشتند به اینکه این کلمۀ اسلام نباشد. و ما اینطور فهمیدیم که چون از اسلام ضربه دیدند می خواهند این نباشد. خوب، همۀ قدرتها دیدند که این نفت اینجا، حالا از دستشان گرفته شده عجالتاً و این را چه کسی گرفته است؟ این را این ملتی که داد می زند اسلام، پس این اسلامش را حذف بکنیم هرچه که باشد این دعوا هم دیگر ندارد. دیگر پشتوانۀ ملت ندارد. می خواستند پشتوانه را از این جمهوری بگیرند. پشتوانۀ یک حکومتی ملت است. اگر یک ملتی پشتوانۀ حکومتی نباشد این حکومت نمی تواند درست بشود. این نمی تواند برقرار باشد. آنها می خواستند این مطلب را بگیرند از دست، از این جهت اصرار به این داشتند. حالا هم اصرار دارند، چنین از اول [دائما] اصرار، اصرار، حالا هم اصرار دارند. منتها به صورتی دیگر. «قانون اساسی یک قانون ملی نیست، این قانون اساسی اشکالات دارد»!! یک مطلبی که خود ملت، وکلا تعیین کرده و گذراندند و بعد هم خود ملت به آن رأی دادند، یک اقلیتی که ما سرانشان را می شناسیم و سر و ته شان را اطلاع برایشان داریم؛
صحیفه امامجلد 11صفحه 459
اینها مخالفت می کنند با چیزی که همۀ ملت می گویند. این جز این معنا نیست که می خواهند همان مسائل سابق عود کند و همان منافع سابق را ببرند. از اسلام ضربه دیدند، می خواهند نگذارند تحقق پیدا کند.
روحانیت، دژ استوار ایران
در تمام این مراحل، روحانیت نقش اول داشت. یعنی دانشگاهیها بودند، روشنفکرها همه شان نه البته، دانشگاهیها، دانشجوها تقریباً اکثراً همیشه همه، بازاری چه و چه، همۀ اینها نقشی داشتند. لکن آنکه ملت را بسیج کرد، آن روحانیون بودند. یعنی هر محله ای یک مسجد یا چهار تا مسجدی که دارد، چهار تا روحانی دارد، مردم به آن اعتقاد دارند. آنکه من همیشه به ملت ایران سفارش کردم که این دژ محکم را از دست ندهید و به این روشنفکرهایی که می خواهند، شاید میل داشته باشند که مملکتشان استقلالی داشته باشد، مملکتشان آزاد باشد، سفارش کردم که اینها سد بزرگی است که اگر از دست بدهید نمی توانید کاری انجام بدهید. اگر این روحانیت را از این نهضت از اول برمی داشتیم، اصلاً نهضتی نمی شد مردم به کس دیگر گوش نمی دادند. مردم به این روشنفکرها گوش نمی دهند. اینها یک ده نفر ـ صد نفر، هزار نفر آنکه خیلی از اینها. من الآن نمی دانم یک حزبی باشد، هزار نفر داشته باشد، غیر از حزب اسلامی اگر باشد مردم به آنها گوش نمی دهند. [دائما] فریاد بزنند، هرچه فریاد بزنند، اینها بیخود می گویند. اینکه می تواند یک ملت را تجهیز کند و تا پای مرگ ببرد، آن این جمعیت است. اینکه می گویید نقش بزرگی داشتند، واقعاً اینطور است که مایی که مطلعیم بر میزان علاقۀ مردم به روحانیین شان، منتها سعۀ شعاع نفوذ روحانیین مختلف است با هم. اما هر کدام در هر شعاعی هستند، آن عده ای که آنجا هستند به حرف آنان گوش می دهند. یعنی می بینند که چنانچه دنبال حرف این بروند، این برایشان سعادت است. خیرخواهشان هست. اگر هم کشته بشوند، سعادت است.
صحیفه امامجلد 11صفحه 460
نقش علما و مساجد در انقلاب
اینها بودند که تجهیز کردند سرتاسر ایران، مردم را، این خطبا، این روحانیین، این مسجدیها خودشان آمدند و دنبالشان هم اینها آمدند. همۀ ملت آمدند و همۀ قشرها هم آمدند. لکن آنی که ملت را همچو به طور عمومی تجهیز کرد این طایفه بودند. و من همیشه از همۀ قشرها می خواهم که شما ملی هم هستید، اینها را حفظشان کنید. الهی که حفظشان می کند. ملی هم هستید اینها را حفظ کنید. اینها را از دست ندهید. الآن که ملاحظه می کنید دنبال این هستند که [پیوسته] مناقشه کنند، شکست بدهند اینها را. و این نه صلاح دینشان هست نه صلاح دنیاشان هست. من نمی خواهم تطهیر کنم این طایفه را که بگویم هر که عمامه سرش هست این یک آدم مهذب، صحیح [و] سالمی است. من چنین ادعایی ندارم. هیچ کس چنین ادعایی ندارد. لکن من می گویم که آنهایی که مخالف هستند با این جمعیت، اینطور نیست، آنهایی که نقشه دارند آنطور نیست که با بدها مخالف باشند، با خوبها مخالفند. با آنهایی که نفوذ دارند مخالفند. اگر چنانچه یک مقصد صحیحی بود که اینها صحبت می کردند خوب مطلبی بود. یک مقصد صحیح است و باید تصفیه بشود. ما هم این را قبول داریم. وقتش هم اگر برسد تصفیه خواهد شد. اما در یکوقتی که ملت ما دچار یک همچو آشوبی هست، بعد از انقلاب است، انقلاب بعد از اینکه یک قدری جلو رفت و برگشت به حال خودش، همین گرفتاریها در همۀ دنیا بوده بیشتر از ما. الآنی که ملت ما مواجه است با یک قدرت بزرگ و بلکه با قدرتهای بزرگ مواجه هست، امروز روزی نیست که آن پشتوانۀ ملت را، آن چیزی که می تواند تجهیز کند ملت را ما بشکنیم. ولو اینکه ما فرض کنید گله داریم از یک کسی، ولو اشکال داریم به یک کسی و کسانی، لکن وقت این نیست که بشکنیم.
داستان سید و ملاّ و درویش
و آنهایی که نقشه دارند همه را می خواهند بشکنند، منتها بتدریج. نمی دانم این مَثَل پیش شما هست یا نیست که یکی رفت توی باغش دید که یک سیدی و یک آخوندی و
صحیفه امامجلد 11صفحه 461
یک مرد عامی دارند دزدی می کنند. رفت آنجا و گفت که خوب این آقا سید است و اولاد پیغمبر. بسیار خوب، این آقا از علماست و پایش روی چشم ما. اما تو مردیکه چه می گویی؟ آن دو تا را هم با خودش رفیق کرد. آن را دست و پایش را بست. بعد آمد نشست و گفت، واقع مطلب این است. خوب، سید اولاد پیغمبر است. با اولاد پیغمبر که نمی شود چیز کرد، خوب آشیخ تو چه می گویی؟ با این ریش و عمامه آمدی دزدی! سید را با خودش موافق کرد. آخوند را بست. این دوتا را که دستشان را بست، پاشد، گفت: سید! جدت گفته دزدی کنی؟ قلدر بود گرفت سید را هم بست. اینها وضعشان اینطور است. روی این نقشه است که می خواهند این سید اولاد پیغمبر است، آن کذا و کذا است، خوب این آخوندها حالا چی می گویند اینها. آخوندیسم یعنی چه، مملکت ما نباید دست آخوندها باشد. اینها خیال می کنند که آخوندها می خواهند مملکت را بگیرند و به کس دیگر بدهند و خودشان هر کاری می خواهند بکنند. مسئله این نیست. اینها همین نقشه است که ملت را از این آخوندها جدا کنند با دست خود ملت. آن چیزی که برای ملت سرمایه است و می تواند کار بکنند، آن را بگیرند و جدا کنند، که نقشه در زمان رضاشاه هم به این معنا بود. و بعد هم یکی یکی از اول از آن پایینترها بگیرند و بیایند بالا، بیایند بالا یکی یکی برسند تا آخر این جمعیت را از بین ببرند.
اسلام، دین سیاست
این است که آنکه اسلام را می تواند نقش بدهد در دنیا، آنکه می تواند اسلام را در دنیا ابراز کند و ترویج کند، از دست مردم گرفته بشود. اسلام کم کم گرفته بشود. اساسْ اسلام است. اساس این طرف هم اسلام، اساس دشمنی هم با اسلام است. هر دویشان اینطوری است.
اینکه شما گفتید که علما نقش داشتند، آیا بعداً نقش دارند؟ علما نقششان این است که هدایت کنند و مردم را راه ببرند و کوشش شده بود به اینکه علما را منعزل کنند از ملت. یعنی دین را از سیاست جدا کنند. دین را بگذارند کنار، سیاست را بگذارند کنار. اسلام
صحیفه امامجلد 11صفحه 462
دین سیاست است اصلش. اسلام را شما مطالعه دارید در آن. اسلام یک دینی است که احکام عبادی اش هم سیاسی است. این جمعه، این خطبه های جمعه، آن عید، آن خطبه های عید، این جماعت، اجتماع، این مکه، این مشعر، این منی، این عرفات، همه اش یک مسائل سیاسی است. با اینکه عبادت است، در عبادتش هم سیاست است. سیاستش هم عبادت است. اینها جدا می کردند اسلام را و دین را از سیاست. می گفتند که امپراتور سر جای امپراتوری است، آخوند هم برود در مسجد. آخوند چه کار دارد به اینکه رضاخان مردم را [غارت] می کند و [اذیت] می کند. آخوند برود نمازش را بخواند و برود. آخوند چه کار دارد که نفت را دارند می برند. آخوند چه کار دارد که قراردادهای کمرشکن برای یک مملکتی حاصل می شود. آخوند برود عبایش را سرش بکشد. تو مسجد نمازش را بخواند. هرچه هم دلش می خواهد دعا بخواند. کی با او مخالف است؟
تحریف در مذهب حضرت مسیح
هر که هر چی دلش می خواهد دعا بخواند هیچ کس با او مخالف نیست. من احتمال نمی دهم که حضرت مسیح به این جور باشد که حالا درستش کردند. مگر امکان دارد که حضرت مسیح تعلیمش این داده که ظلم قبول کنی. صورتت را اینطور بگیری وقتی می زنند، آن طرف می گیری، این تعلیم خدا نیست. این تعلیم مسیح نیست. حضرت مسیح مبرای از این است. حضرت مسیح با زور مخالف است. حضرت مسیح مبعوث شدند، اینها برای اینکه رفع کنند این ظلمها را. برای اینکه چه بکنند، منتها مبتلا شده است به یک دستگاههایی که بد معرفی می کند از او. اسلام هم همین ابتلا را پیدا کرده بود. لکن در هر عصری یک علمایی بودند که نمی گذاشتند اینطور بشود. حالا یک قدری توسعه پیدا کرده است. زمان فرق کرده و افکار مردم فرق کرده و این چیزها هم فرق کرده.
ولایت مطلق فقیه
اگر مقصود از اینکه نقش داشته باشد روحانیت، بله روحانیت نقش دارد. در
صحیفه امامجلد 11صفحه 463
حکومت هم نقش دارد. نمی خواهد حاکم بشود، لکن می خواهد نقش داشته باشد. شما در همین قضیۀ رئیس جمهوری به ما پیشنهاد می کردند که، پیشنهاد کردند از اشخاص، حتی از دانشگاه به اینکه ما حالا بعد از مدتها فهمیدیم که اطمینان به دیگران نیست. روحانی باشد من می گفتم نه، روحانی نقش باید داشته باشد، خودش رئیس جمهور نشود. لکن در ریاست جمهور نقش باید داشته باشد. کنترل باید بکند. آن به منزلۀ کنترل یک ملتی است. یک مملکتی است. نمی خواهد روحانی رئیس ـ مثلاً فرض کنید که ـ رئیس دولت باشد. لکن نقش دارد در آن. اگر رئیس دولت بخواهد باشد کذا، پا را کج بگذارد این جلویش را می خواهد بگیرد. اینکه در این قانون اساسی یک مطلبی ـ ولو به نظر من یک قدری ناقص است و روحانیت بیشتر از این در اسلام اختیارات دارد و آقایان برای اینکه خوب دیگر خیلی با این روشنفکرها مخالفت نکنند یک مقداری کوتاه آمدند ـ اینکه در قانون اساسی هست، این بعض شئون ولایت فقیه هست نه همۀ شئون ولایت فقیه. و از ولایت فقیه آنطوری که اسلام قرار داده است، به آن شرایطی که اسلام قرار داده است، هیچ کس ضرر نمی بیند. یعنی آن اوصافی که در ولی است، در فقیه است که به آن اوصاف خدا او را ولیّ امر قرار داده است و اسلام او را ولیّ امر قرار داده است با آن اوصاف نمی شود که یک پایش را کنار یک قدر غلط بگذارد. اگر یک کلمۀ دروغ بگوید، یک کلمه، یک قدم برخلاف بگذارد آن ولایت را دیگر ندارد.
بهترین اصل از اصول قانون اساسی
استبداد را ما می خواهیم جلویش را بگیریم. با همین ماده ای که در قانون اساسی است که ولایت فقیه را درست کرده این استبداد را جلویش را می گیرند. آنهایی که مخالف با اساس بودند می گفتند که این استبداد می آورد. استبداد چی می آورد. استبداد با آن چیزی که قانون تعیین کرده نمی آورد. بلی ممکن است که بعدها یک مستبدی بیاید. شما هر کاری اش بکنید مستبدی که سرکش است بیاید هر کاری می کند. اما فقیه مستبد نمی شود. فقیهی که این اوصاف را دارد عادل است، عدالتی که غیر از اینطوری عدالت
صحیفه امامجلد 11صفحه 464
اجتماعی، عدالتی که یک کلمۀ دروغ او را از عدالت می اندازد، یک نگاه به نامحرم او را از عدالت می اندازد، یک همچو آدمی نمی تواند خلاف بکند. نمی کند خلاف. این جلوی این خلافها را می خواهد بگیرد. این رئیس جمهور که ممکن است یک آدمی باشد ولی شرط نکردند دیگر عدالت و شرط نکردند، این مسائلی که در فقیه است، ممکن است یکوقت بخواهد تخلف کند، بگیرد جلویش را، کنترل کند. آن رئیس ارتش اگر یکوقت بخواهد یک خطایی بکند آن حق قانونی دارد که او را رهایش کند، بگذاردش کنار. بهترین اصل در اصول قانون اساسی این اصل ولایت فقیه است. و غفلت دارند بعضی از آن و بعضی هم غرض دارند.
روحانیت، سررشته دار قانون
روحانی می گویید که بعد می خواهد در دولت [وارد بشود] نمی خواهد نخست وزیر بشود و نمی خواهد ـ عرض می کنم که ـ رئیس جمهور بشود و صلاحشان هم نیست که اینها بشوند، لکن مراقبت دارد، نقش دارد. روحانیت در دولت نقش دارد، نه روحانیت دولت است. این نقش از اول هم بوده است، منتها این را کنارش زده بودند، حالا خدا یک مهلتی داده است. یک جمعیتی، این مردم جمع شدند، هیاهو کردند، این هیاهوهاست که این کارها را کرده است. جمع شدند هیاهو کردند، حالا یک نقشی پیدا کرده روحانیت. همان نقشی که برای روحانیت است که باید کنترل کند این چیزها را، و الاّ سررشته ندارد. مگر می تواند که یک روحانی برود رئیس فوج بشود. سررشته ای از این کار ندارد. یک روحانی که اطلاعاتش در باب یک اموری کم است، برود بخواهد آنها را بگیرد. این معنا ندارد، اما روحانی چون موارد خطا و اشتباهی که از قانون اسلام که یک قانونی است که اگر اجرا بشود، همۀ مقاصد برای ما حاصل می شود این مطلع است، این سررشته دار این قانون است، این را قرارش دادند با آن همۀ قیودی که همه اش قیود یک چیزی بوده است که قرار دادند و ما هم تابعیم. لکن مسئله این نیست. مسئله بالاتر از این است. اما خوب البته ملت یک چیزی را که خواستند ما همه تابع آن هستیم و یک
صحیفه امامجلد 11صفحه 465
همچو روحانی اگر نقش داشته باشد در دولت، نمی گذارد دیگر نخست وزیرش، رئیس جمهورش هر جا که ظلم ببیند، روحانی نقش دارد بر اینکه جلویش را بگیرد. و هر وقتی بخواهد یک قلدری پیش بیاید جلویش را می گیرد. یک دیکتاتوری باشد جلویش را می گیرد. می خواهد خلاف آزادی باشد، جلویش را می گیرد. بخواهد یک دولتی یک قراردادی با یک دولتی ببندد، که اسباب این بشود که این تابع آن بشود، پیوند آن بشود، پیوستۀ او بشود روحانی جلویش را می گیرد. یک اصلی است که اصل یک مملکت را اصلاح می کند. این یک اصل شریفی است که اگر چنانچه ان شاءالله تحقق پیدا بکند، همۀ امور ملت اصلاح می شود.
بنابراین اینکه شما سؤال کردید که آیا روحانی می خواهد به دولت منضم بشود یا چی؟ نه نمی خواهد دولت باشد اما خارج از دولت نیست. نه دولت است، نه خارج از دولت. دولت نیست یعنی نمی خواهد برود در کاخ نخست وزیری بنشیند و کارهای نخست وزیری را بکند. غیر دولت نیست برای اینکه نخست وزیر اگر پایش را کنار بگذارد این جلویش را می گیرد، می تواند بگیرد. بنابراین نقش دارد و نقش ندارد. وقت من هم گذشت دیگر. مسائل دیگری، شما هم دیگر ان شاءالله سلامت باشید.
صحیفه امامجلد 11صفحه 466