سخنرانی
زمان: ساعت 10 صبح 20 خرداد 1359 / 26 رجب 1400
مکان: تهران، حسینیۀ جماران
موضوع: ناسازگاری در ارگانهای اسلامی و لزوم نظم و هماهنگی در اصلاح امور کشور
حضار: مهدوی کنی، محمدرضا (سرپرست وزارت کشور) و معاونان و استانداران سراسر کشور
بسم الله الرحمن الرحیم
اظهار نگرانی از ناسازگاری و اختلاف در ارگانهای اسلامی
من در طول این مبارزه از قبل از 15 خرداد تا وقتی که بساط شاهنشاهی به هم خورد، هیچ وقت نگران نبودم؛ برای اینکه من دیدم که ما مقابل هستیم با یک دستگاه جبار ظالم و اجنبیها و ما هم مکلفیم کوشش بکنیم؛ برای اینکه این مسائل تبدیل بشود و اگر هم پیش نبردیم، پیش من هیچ اهمیتی نداشت؛ برای اینکه، ما به تکلیفمان عمل کرده بودیم و پیش خدا مسئولیت نداشتیم. بعضی آقایان هم که در پاریس می آمدند و اظهار می کردند که نمی شود این کار انجام بگیرد و شما ـ مثلاً ـ بخواهید بعضی اینها را، اجازه بدهید بعضی اینها بیایند و فلان. بعد از رفتن شاه هم من به آنها می گفتم که ما یک تکلیفی داریم، داریم عمل می کنیم. کسانی که تکلیف را عمل می کند دنبال این نیستند که ببینند آیا غلبه می کنند یا مغلوب می شوند. ما غلبه بکنیم خوب بهتر، اگر مغلوب هم شدیم که حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ هم مغلوب شد در جنگ با معاویه، امام حسین هم کشته شد و مغلوب شد، اما تکلیف را عمل کردند و ما هم تکلیف را عمل می کنیم. من در تمام این طول مدت از باب اینکه مقابله بین ما و دستگاه جبار و کفر و اینها بود نگرانی نداشتم، لکن حالا نگرانم. در وقتی که ما بنا داشتیم جمهوری اسلامی تحقق پیدا بکند و بحمدالله خیلی چیزهایش هم تحقق پیدا کرد، لکن نگرانی من از داخل خودمان است، از دوجهت که یک جهتش سبک است، یک جهتش سنگین. آن جهت سبک این کارهایی است که مخالفین، توطئه ها و دسته بندیهایی که مخالفین دارند؛ این چیز مهمی به نظر من نیست.
صحیفه امامجلد 12صفحه 412
آنکه مهم است این ناسازگاری است که در ارگانهای اسلامی هست؛ هر جا بروی با هم توافق ندارند. هی دعوت به توافق می کنند همه، لکن خودشان هم توافق ندارند. این موجب نگرانی است؛ برای اینکه، این اسباب این می شود که این کشور به حال تزلزل باقی بماند. و اگر یک مدتی به این حال تزلزل باقی بماند آسیب از خودش پیدا می شود؛ یعنی، داخل خودش آسیب می بیند. محتاج به این نیست که از خارج بیایند و به ما آسیب برسانند. ما خودمان به جان هم می افتیم و خودمان را از بین می بریم. آنی که الآن نگرانی است این است که ما از یک طرف دستمان بسته است؛ برای اینکه ما بخواهیم انگشت بگذاریم روی افراد، بگوییم این خرابکار است، این خرابکار است، خوب این افرادی هستند که ما نمی توانیم بگوییم اینها خرابکار هستند، اینها اشتباه کارند. و نمی شود حالا ما اشخاصی که ـ فرض کنید ـ استاندارهایی که در اطراف هستند، یا وزرایی که در [وزارتخانه ها] هستند، یا اشخاص دیگر، و اینها را بگوییم که نه با اینها مبارزه کنیم ما، اینها از خودمانند دیگر. ما قبلاً مبارزه می کردیم. مبارزه یا شکست است یا پیشرفت، و هر دویش هم ما بُرد داشتیم، اما حالا که دیگر مبارزه نداریم. ما باید حالا با هم سازش بکنیم، تا اینکه این مملکتی که اینطور درهم و برهم است و اینطور از همۀ اطراف به آنها هجوم هست، خودمان این را پیش ببریم؛ لکن مع الأسف آدم می بیند که هر جا دست می گذارد اختلاف است. اختلاف بین استاندار با کسان دیگر، ژاندارمری با کسان دیگر، ارتش، پاسدار، چه، همه. همۀ بنگاهها، بنگاههایی است که با هم اختلافات دارند و ممکن هم هست که روی اشتباهات باشد بسیاری اش؛ لکن اشتباه بزرگتر این است که این اشتباه را رفع نکنند که مطلب واضح این است. چنانچه به این حال باقی بمانیم نمی توانیم اداره کنیم این مملکت را، هیچ کس نمی تواند.
نظم و هماهنگی در اصلاح امور
تا یک نظامی در کار نباشد و یک هماهنگی بین قوه ها و بین استانها نباشد، این مطلب پیش برده نمی شود و مع الأسف این معنا تاکنون درست بین مردم، بین آقایان، بین ـ عرض می کنم که ـ سردمدارها و دولتمندها، به طور دقیق شناخته هم حتی نشده است؛
صحیفه امامجلد 12صفحه 413
اگر شده است عمل به آن نشده است. این یک مسئله نیست که شما حالا بگویید ـ فرض کنید ـ فلان وزارتخانه یک اشکال دارد. هر وزارتخانه ای که بروید الآن در داخل آن یک افرادی، اشخاصی هستند که با هم سازش ندارند و بین آن وزارتخانه و با وزارتخانۀ دیگر هم ممکن است همانطور باشد و همۀ دستگاهها الآن درهم و برهم است و این را باید کی درست کند؟ غیر از این است که باید هر کس در هر جا هست آنجا را درست کند. مثلاً، فرض بفرمایید شماها که در شهرستانها هستید، در استانها هستید، باید کوشش کنید که این استانی که هستید، آنجا را درستش کنید، ذهنتان را متوجه نکنید که یک جای دیگر خراب است. اگر بنا باشد که متشتت بشود ذهن آدم، شمایی که استاندارید بروید و بگویید که، در ـ فرض کنید ـ وزارتخانه کجا هم یک همچو اشکالاتی هم هست، شما کار خودتان را هم نمی توانید انجام بدهید. باید وزارتخانه ها را اشخاصی که در آن وزارتخانه هستند [اصلاح کنند] بعد که ان شاءالله مجلس تحقق پیدا کند به وسیله مجلس باید اینطور مسائل حل بشود و ان شاءالله امید است که حل بشود. لکن این مسئله است که باید هر کسی مثلاً، یک کسی که یک اختلافاتی در داخل خانۀ خودش هست، اگر بناباشد که این آدم اینجا را کار نداشته باشد،برود سراغ همسایه ها که ببیند همسایه ها چه جورهست وضعش، این نمی تواند خانه اش را اداره بکند. آن کسی که در خانه اش اختلاف است باید تمام همّش را صرف بکند که این اختلاف خانه اش را بردارد و بعد اگر دید که یک جای دیگر هم خرابکاری هست، خوب کار صحیحی است برود آنجا هم امر به معروف کند.
شما آقایان استاندارها چنانچه آن استانی که به منزلۀ خانۀ خودتان است، تمام توجهتان را هم متوجه به آن بکنید که اولاً خود استانداری چه اشخاصی در آن هستند، اشخاص همه اشخاص صحیحند یا غیر صحیح، خوب شما خودتان می توانید آن اشخاص را تغییر بدهید. شما به عنوان اینکه در وزارت نفت ـ مثلاً ـ یک کسی خراب است، نباید از کاری که خودتان الآن در استان خودتان هست غمض عین کنید و بروید سراغ او. شما همه تان ـ هر فردی در هر مقامی که هست ـ ملاحظه کنید که آن محلی که هست ـ مثل خانۀ خودتان ـ اول همان داخل استانداری را ببینید چه جوری است، آنها را
صحیفه امامجلد 12صفحه 414
تصفیه کنید ـ بعد جاهای دیگری که تحت نظارت شما هست، مثل فرماندارها و اینها که هستند. اینها را هم شما باید وادار کنید به اینکه درست بکنند. و مسائلی هم که در ـ فرض کنید ـ وزارتخانه می گذرد، آقای کنی در وزارت کشور هستند، ایشان آن وزارتخانه را ببیند چه جوری است وضعش و اصلاحش بکنند. یک کسی دیگر هم که در وزارتخانه دیگری است، باز آن هم دنبال این بگردد و اصلاح بکند اینان را. اگر هر کسی در هر محلی که هست همان محل را اصلاح بکند ـ مملکت عبارت از همین جامعه است ـ اگر این جامعه هر کدام در هر محلی هستند، درصدد این باشند که اصلاح بکنند کار را، و همان محلی که خودشان هستند این را اصلاحش بکنند، جامعه اصلاح می شود.
اختلافات و سوء عملکردها منشأ شکست جمهوری اسلامی
در هر صورت آنکه موجب نگرانی است این است که جمهوری اسلامی شکست بخورد. ما قبلاً با طاغوت مقابل بودیم. طاغوت ما را شکست می داد؛ بسیار خوب، خیلی جاها طاغوت غلبه کرده است. حالا هم در عالم طاغوت باز غالب است؛ اما جمهوری اسلامی و جایی که ما ادعای این را داریم که این اسلام درش است، احکام اسلام در آن است، این بخواهد شکست بخورد به واسطۀ اشخاصی که خودی هستند، فرقی نیست مابین ـ فرض کنید ـ روحانیون همۀ سرتاسر مملکت، اگر روحانیین سرتاسر مملکت، ـ خدای ناخواسته ـ یک کاری بکنند که ضررش به جمهوری اسلامی باشد، دادگاههای همۀ مملکت اینها یک کاری بکنند که ضررش به جمهوری اسلامی برسد، و هکذا وزارتخانه ها و همه جا، اگر اینطور بشود آن وقت ما اسلام را به دست خودمان لطمه زده ایم. آنچه موجب نگرانی است این است که ما خودمان با فعالیت خودمان اسلام را به هم بزنیم. تا حالا داد می زدیم که جمهوری اسلامی، حالا که جمهوری اسلامی ارکانش همه تحقق پیدا کرده است، محتوایش را ما نتوانیم اسلامی بکنیم؛ علاوه بر این هی به همش بزنیم، هر کسی یک طرف بگیرد آن از آن ور بکشد، این از آن ور بکشد، هر کس
صحیفه امامجلد 12صفحه 415
هر وقت صحبت می کند به ضد آن دیگری صحبت بکند، آن یکی اگر صحبت می کند بر ضد آن دیگری صحبت بکند، این یک مملکت آشفته ای می شود. همه هم گناه را گردن آن دیگری می گذارند؛ نه، گناه گردن همۀ ما هست، همۀ ما مسئول هستیم پیش خدا؛ کُلُّکُمْ راعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسْئول. همه مان باید مراعات بکنیم و «راع» بکنیم و همۀ ما مسئول هستیم از این کاری که می کنیم. نباید من بگویم که همۀ گناهها گردن یک کس دیگر است، آن هم بگوید که گردن آن یکی است. نخیر، باید همه مان اعتراف کنیم که رشید نیستیم، رشد نداریم.
رسالت خطیر مسئولان در حفظ نظام اسلامی
این مردم؛ تودۀ مردم، مردمی بودند که ریختند و کارها را انجام دادند. خوب حالا به عهدۀ شماهاست به عهدۀ ماهاست اینکه اینها گرفتند ما نگهش داریم. توده که دیگر نمی تواند اداره کند مملکت را. توده راه افتاد و همۀ کارها را تودۀ مردم، جمعیت مردم انجام داد و سپرد آن را دست شما آقایان. اینهایی که در رأس امور واقع هستند، اینها حالا باید نگهش دارند. این یک امانت الهی است که باید ماها نگهش داریم. اگر بنا باشد که ما هر کدام در محلی که هستیم، هر رئیس که هست با رئیس دیگرش مخالف باشد، هر قدرتی که هست با قدرت دیگرش ـ از تهران گرفته تا سرحدّات ـ اینطوری باشد، یک مملکت هرج و مرجی است که محتاج به یک قیّمی است و بعد هم برای ما قیّم معیّن بکنند. اگر ما خودمان رشید باشیم و حالایی که ما پیروز شدیم نسبت به این مسائلی که تا حالا بوده است، اگر بنا باشد که ما رشد نداشته باشیم که اداره کنیم مملکتمان را، نتوانیم اداره کنیم مملکتمان را، خودمان نتوانیم که آن چیزی که امانت دست ماست حفظش بکنیم، اگر همچو رشدی نداشته باشیم، خوب محتاج به قیّم هستیم؛ در دنیا می گویند اینها قیّم می خواهند؛ یک دسته ای هستند قیّم می خواهند، باید یک کسی بیاید قیمومت کند، یا امریکا باشد یا شوروی باشد. ما باید از اول متوجه این معنا باشیم که خودمان
صحیفه امامجلد 12صفحه 416
هستیم، خودمان را گم نکنیم؛ خیال نکنیم که نیستیم دیگر، یک دستۀ دیگر باید بیایند ما را اداره کنند. الآن خوب، شماها باید اداره کنید، شماها که در استانها هستید و آقایان دیگری هم که هستند در استانها. استانها را باید شما اداره کنید و شما درستش بکنید. و با قدرت درستش بکنید. یک مطلب نقصی پیدا می شود ـ البته عرضه می کنند به مجلس ـ مجلس درست می کند اینها را. در هر صورت آنی که موجب نگرانی بزرگ است این است که ما یکوقتی نهضتمان شکست بخورد؛ شکست شخص چیزی نیست، کشتن شخص چیزی نیست، اما نهضت را ما کاری بکنیم که با اعمال ما این نهضت به هم بخورد، این را باید یک کارش بکنیم.
تفاهم و برادری در اصلاح امور کشور
همۀ شما، هر کس به کشورش اعتقاد دارد، هر کس به دیانتش اعتقاد دارد، به خدا اعتقاد دارد، امروز باید این را حفظش بکند و اختلافات جزئی که بین افراد هست اینها را کنار بگذارند و آنطور نباشد که تمام همِّ ما صرف این بشود که او را عقب بزنیم؛ خودم جلو بیایم و آن چه بشود، آن آلوده بشود، آن چه بشود، این نباشد. همۀ ما همّمان صرف این باشد که اگر یک کسی هم خطا می کند برادرانه بروند بهش حالی کنند که این کار درست نبوده است، تو باید چه بکنی، اگر باورش نیامد و دیدید که آدم صحیحی نیست، آن وقت باید به مراکزی که هستش گفته بشود تا جلویش را بگیرند. در هر صورت، این من را نگران کرده، من مدتهاست که برای این جهت نگرانم و به همۀ آقایان هم این نگرانی را اظهار کردم و گفتم که ما نمی توانیم که حالا هم به صورت مبارزه درآییم و با اشخاصی که داخل در خود جمعیت خودمان هست مبارزه کنیم. مبارزه با خارج، مبارزه با طاغوت صحیح است، اما دیگر مبارزه کنید با خودمان! ... با هم بنشینیم تفاهم کنیم، با هم بنشینیم برادر باشیم، همه مان اهل یک مملکت، همه مان اهل یک ملت، همه مان اسلامی، ارادت به اسلام داریم. اینطور نباشد که هی هر کدام بگوییم خیر ما اسلامی هستیم و دیگران نیستند، نخیر، اگر ما هیچ کداممان که کارهایی که محول به خودمان هست آن را به طور صحیح انجام ندهیم ما اسلامی نیستیم، ما طاغوتیم؛ طاغوت هم
صحیفه امامجلد 12صفحه 417
عیبش همین بود که کارها را برخلاف مصالح کشور خودش می کرد. حالا هم اگر بنا شد که هر کداممان در یک محلی برخلاف مصلحت کشور خودمان [عمل کنیم] ـ آنکه در تهران هست، آنکه در شهرستان است ـ اگر بنا باشد اینطور باشد، باید ما کمر ببندیم به نابودی این، نابودی که نهضتمان نابود بشود. خودمان نابود بشویم هیچ اشکال ندارد، نهضتمان نباید نابود بشود.
در هر صورت من امیدوارم که این مسائلی که، اشکالاتی که دارید خودتان کوشش کنید برای رفعش. و آنی که ان شاءالله مجلس وقتی که به کار افتاد، مسائل در مجلس برود و از مجلس سایر جاها الهام بگیرند و قوای اجرایی هم اجرا بکنند تا ان شاءالله همۀ مسائل حل بشود. امیدوارم که حل بشود مسائل. در هر صورت حالا من همه اش را روضه خوانی نکنم. اینها را به شما عرض می کنم که شما این تودۀ جمعیت سی و چند میلیونی، اینها قیام کردند و یک قدرت بزرگی را شکستند. قدرتهای دیگر نتوانستند هیچ کاری بکنند، با اینکه همه به فکر اینند که اینجا را چه بکنند. دنیا ما را پیروز دانست و الآن هم همان امریکایی که دارد هی ـ عرض می کنم که ـ عربده می کشد دیگران الآن توی دهان او دارند می زنند. و هیچ، از هیچ چیز نترسید که شما پیروزید ان شاءالله و امیدوارم که با همین پیروزی جلو بروید و کسی نتواند در این مملکت به شماها تعدی بکند و یک مملکت اسلامی باشد، محتوا اسلامی باشد. کوشش کنید به اینکه محتوایش را اسلامی کنید، کار نداشته باشید که در ـ فرض کنید ـ بندر و کجا یک مسئلۀ اسلامی نیست. شما همان کاری که دارید آنجا را اسلامی اش کنید. اگر ما هر کدام هر جایی که هستیم آنجا را تصحیح کنیم همه جا درست می شود ان شاءالله ، و ان شاءالله امیدوارم که با قدرت و قوّت شماها پیش بروید. و مملکت هم مال خودتان هست، خودتان اصلاحش بکنید؛ در مفسده اش و در مصلحتش خودتان هستید، دیگر یک آقا بالاسری نیست که بیاید به شما تحکیم کند که چه باشد. وقتی اینطور شد مملکت مال خودتان، خانۀ خودتان است. خانۀ خودتان را باید خودتان اداره اش بکنید. خداوند همۀ شما را... .
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
صحیفه امامجلد 12صفحه 418