سخنرانی
زمان: قبل از ظهر 11 مرداد 1360 / 1 شوال 1401
مکان: تهران، حسینیۀ جماران
موضوع: نصیحت به مسئولان و رئیس جمهور و تبیین رسالت خطیر رئیس جمهور در قبال آرای ملت
مناسبت: عید سعید فطر، مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای رجایی
حضار: خامنه ای، سید علی (امام جمعه تهران، نمایندۀ امام در شورایعالی دفاع و نمایندۀ مردم تهران در مجلس) و آقایان: هاشمی رفسنجانی، اکبر (رئیس مجلس)، موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم (رئیس دیوانعالی کشور)، فلاّحی، ولی الله (جانشین رئیس ستاد ارتش)، فکوری، جواد (وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی)، افضلی، بهرام (فرمانده نیروی دریایی)، ظهیرنژاد، قاسمعلی (فرمانده نیروی زمینی ارتش)، فروزان (فرمانده ژاندارمری)، رئیس شهربانی، اعضای شورای نگهبان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی
بسم الله الرحمن الرحیم
نصیحت به رئیس جمهور و مسئولان
این روز مبارک عید سعید فطر را بر همۀ ملت ایران و همۀ مستضعفان جهان و مسلمین کشورهای اسلامی و خصوص حضار این مجلس تبریک عرض می کنم.
من آنچه که لازم است به طور نصیحت به آقای رئیس جمهور و به همۀ دست اندرکاران جمهوری اسلامی از لشکری و کشوری عرض کنم این است که آنچه که به سر انسان می آید از خیر و شر، از خود آدم است. آنچه که انسان را به مراتب عالی انسانیت می رساند، کوشش خود انسان است و آنچه که انسان را به تباهی در دنیا و آخرت می کشد، خود انسان و اعمال خود انسان است.
این انسان است که خدای تبارک و تعالی به طوری خلق فرموده است که راه راست و کج را می تواند انتخاب کند. و تمام انبیا از صدر عالم تا آخر برای این آمده اند که این آدم را از آن راه کج و راههای باطل هدایت کنند به صراط مستقیم انسانیت؛ یک سرش اینجاست و سر دیگرش عندالله است. ما خودمان را اگر توانستیم اصلاح کنیم، کنترل کنیم
صحیفه امامجلد 15صفحه 69
و تربیت کنیم خودمان را، مراقبت کنیم از خودمان، در همۀ امور موفق خواهیم شد. و چنانچه ـ خدای نخواسته ـ در آن مقاصد اسلامی یا انسانی که داریم، موفق نشویم، مع ذلک، آن توفیق الهی که برای اشخاص صحیح و متعهد هست، برای ما هم هست. ما نباید نگران این باشیم که آیا در کارهایی که انجام می دهیم، چه کارهای شخصی و در بین خودمان و خدای خودمان و چه در کارهای اجتماعی که به عهدۀ کسانی هست، نباید نگران باشیم که مبادا شکست بخوریم، باید نگران باشیم که مبادا به تکلیف عمل نکنیم؛ نگرانی از خود ماست.
اگر ما به تکالیفی که خدای تبارک و تعالی برای ما تعیین فرموده است عمل بکنیم، باکی از این نداریم که شکست بخوریم، چه از شرق و چه از غرب و چه از داخل چه از خارج و اگر به تکالیف خودمان عمل نکنیم، شکست خورده هستیم؛ خودمان، خودمان را شکست دادیم.
تأثیرناپذیری از مقام و ریاستها
امروز باید همان طوری که در سابق به رئیس جمهور سابق بعضی مطالب را تذکر دادم، به آقای رجائی هم تذکراتی بدهم که قضیه مقام و ریاست هرچه باشد، این وقتی که نظر انسان یک نظر محدود دنیایی باشد، این مقامات، انسان را از خودش بیخود می کند، اینها را مقام می داند.
شما حساب کنید که این سیاره ای که ما در آن زندگی می کنیم به اسم زمین، در مقابل منظومۀ شمسی چه قدر است و این منظومۀ شمسی که ما یکی از سیارات کوچکش را در آن زندگی می کنیم، در مقابل کهکشان چه قدر است و این کهکشانهایی که تا کنون کشف شده است که گفته می شود که تا آن قدری که از ستاره های نورانی کشف شده است به مقدار شش میلیارد سال نوری است؛ یعنی، اگر نور آن ستاره ای که در آخر است بخواهد بیاید به پیش ما، شش میلیارد سال نوری طول می کشد و آن چیزی که ماورای
صحیفه امامجلد 15صفحه 70
اینهاست و باز کشف نشده است، حتماً بدانید که بیش از این معانی است، اینها هم در مقابل عظمت خالق ناچیزند، ما باید چقدر ضعیف باشیم که در این ذره ای که خودش و آن منظومه ای که این یکی از ستاره های کوچکش است، اصلاً به حساب نمی آید و اگر گم بشود نمی تواند پیدایش بکنند در این غائله بزرگ عالم. ما چه قدر از این سیاره در اختیارمان هست؟ یک ایران، ایران یک قطعۀ کوچکی است در مقابل این سیاره، و حکومت ایران هم یک حکومت ناچیز کوچکی است در این سیاره و سیارۀ ما هم یک چیز کوچکی است در مقابل منظومۀ شمسی و منظومۀ شمسی ما هم یک چیز بسیار کوچکی است در مقابل منظومه های دیگر و همۀ آنها از خداست و خالق او خداست. ما اگر بندگی خدا را بپذیریم و قلب ما منور بشود به نور بندگی خدا و عبودیت، این امر ناچیزی که به حساب در عالم نمی آید، در ما تأثیر نباید بکند. شما دیروز نخست وزیر بودید و پریروز وزیر بودید و قبل از او معلم بودید و قبل از او هم یک شاگردی بودید و بعد از این هم معلوم نیست کی از اینجا بروید. ممکن است ـ خدای نخواسته ـ همین حالا که بیرون رفتید و یا همین حالا یک بمبی اینجا باز منفجر بشود و فاتحۀ همه را بخواند وقتی مطلب این است چرا باید انسان قبل از ریاست جمهور و بعدش فرق بکند؟ مگر ریاست جمهور چه هست؟ کسی که دلش به نور توحید روشن است مگر عالم چه هست؟ همۀ عالم چه هست؟ همۀ عالم در مقابل عظمت خدای تبارک و تعالی چیزی نیست. تمام این عالم مادی در مقابل عالمهای معنوی که هست قدر محسوسی ندارد. آن وقت ما برای یک کدخدای ده یا یک کدخدای شهر، یا کدخدای یک کشور خیال بکنیم که خیر، ما الآن یک چیزی هستیم و دیگران به نظرمان کوچک بیایند و خودمان را بزرگ. اگر شما ملاحظه کردید در نفس خودتان که غیر از خدا از او کسی اطلاع ندارد و خودتان هم تا یک حدودی اطلاع دارید، اگر دیدید که این مقامی که خدای تبارک و تعالی، مردم را دلشان را متوجه کرده است به شما و به شما رأی داده اند، این مقام شما را
صحیفه امامجلد 15صفحه 71
محکوم خودش می کند و شما مرکوب او و او راکب شما هست، بروید خودتان را تصفیه کنید و بدانید این را که با دست خودتان ـ خدای نخواسته ـ خودتان را در دنیا و آخرت تباه نکنید.
مسئولیت رئیس جمهور در مقابل آرای ملت
خدای تبارک و تعالی حاضر است، همۀ این عالم در محضر حق تعالی است و تمام خطرات قلبی ما و تمام لحظات عمر ما و تمام آنچه که در باطن ما می گذرد در مغز ما می گذرد در محضر حق تعالی است و ما باید برگردیم به محضر حق تعالی و آنجا در آن محضر دیگر حساب پس بدهیم. هر چه آرا زیادتر باشد مسئولیت زیادتر است. اگر آرای شما پنج میلیون بود مسئولیتتان کمتر بود. حالا که سیزده میلیون بیشتر است، مسئولیت شما حجمش زیادتر است؛ برای اینکه شما جواب یکی یکی از این افرادی که به شما رأی دادند و شما را به عنوان رئیس جمهور اسلام، رئیس جمهوری کشور اسلامی تعیین کردند هر یک از اینها فردا می آیند شما را می گیرند، جواب از شما می خواهند. من شما را تعیین کردم رئیس جمهوری اسلامی باشید و اسلام را در این کشور تأیید کنید و پیاده کنید و ـ خدای نخواسته ـ شما نکردید، اقلاً سیزده میلیون و هزار و چند صد نفر می آیند سراغ شما، ببینید که می توانید جواب این را پیش خدا بدهید؟ این جمعیتی که آنجا در حساب جمع شدند و از شما بازخواست می کنند، اگر می توانید، جواب بدهید و نمی توانید و ما هیچ نمی توانیم. باید بنابراین بگذارید که دیروز شما و امروزتان با هم فرقی نداشته باشد، هر دو برای خدمت به این مردم، اینهایی که زحمت کشیدند و جان دادند، مال دادند، رنج کشیدند و شما آقایان را به این مقام رساندند. یک وقت نخست وزیر بودید حالا هم رئیس جمهورید، جواب می خواهند اینها.
اگر شما پایتان را کج بگذارید، همین سیزده میلیونی که به شما امروز رأی دادند فردا «مرده باد» می گویند. انقلاب این طور است، وضع انقلاب این طور است؛ طوری است که مردم دیگر سربسته و در بسته تسلیم کسی نمی شوند، مردم هر یکیشان نظر دارند. شما می بینید که وقتی که در تلویزیون نظرخواهی می کنند از افراد، از زن، از مرد، از جوان، از
صحیفه امامجلد 15صفحه 72
پیر، همه نظر می دهند، این طور نیست که بی تفاوت باشند. اگر هر یک ما تخطی کنیم از آن خواستی که ملت دارد و آن خواستش اسلام است و احکام اسلام، اگر هر یک از ما تخطی کنیم علاوه بر آنکه در محضر خدای تبارک و تعالی در آن روزی که همه وارد می شوند و حساب است در کار، جوابی نداریم، همین مردم هم در همین جا به حساب می رسند. اینها نمی گذارند که ـ آنجا حسابش علی حده [است] ـ همین مردم در همین جا، شمایی که الآن به مقام ریاست جمهور رسیدید اگر فردا ـ خدای نخواسته ـ تخطی کنید از آن راهی که راه ملت است و راهی که اسلام پیش پای همه ما گذاشته است، همین سیزده میلیون و زیادتر که به شما رأی دادند و اعتماد به شما کردند بر می گردند. آنجا هم حسابش، بدتر است. اینجا وقتی برمی گشتند خوب، شما می روید منزلتان می نشینید، اما آنجا کار مشکل است، باید شما حساب آنجا را بکنید. چنانچه ما نفوسمان این قدر به دنیا متوجه است و منکوس هستیم و استقامت نداریم، اگر ما این طور باشیم و خودمان را دنبال اصلاحش نباشیم، این اخلاد الی الارض و توجه به ارض و رو کردن به مرتبۀ پایین و پشت کردن به معانی و معنویات اثرش این است که انسان در آن عالم، یک حیوان این طور منکوس. همان طوری که اینجاکرده است نقشه اش آنجاست، تمام چیزهایی که در اینجا واقع می شود یک صورتی در آنجا دارد. انسان مستقیم القامه اگر تمام یک توجهش به طبیعت شد، این استقامت قامتش را در آن طرف از دست می دهد، مثل یک حیواناتی که سرشان رو به زمین است و تمام عذابهایی که در آن عالم است از خود ماست.
خداوند تبارک و تعالی مهیا نکرده یک چیزی را که ماورای خود ما به ما بدهند، همۀ اینها آنی است که ما خودمان به دست خودمان تهیه می کنیم و به آن می رسیم، اعمال ماست رد به ما می شود. شاید چندین آیه در قرآن کریم به این معنا اشاره بفرماید که اینها اعمال خودتان است، از خارج به شما هیچ چی نرسیده است.
در روایات معراج هم هست که پیغمبر اکرم دیدند بعضی از ملائکه ای که در آنجا هستند دارند یک کارهایی را انجام می دهند. درختهایی را می کارند، چه می کنند، گاهی
صحیفه امامجلد 15صفحه 73
هم می ایستند. این را پرسیدند، جبرئیل عرض کرد ـ به حسب آن طور که نقل شده است ـ که اینها اعمالی است که مصالحش را خودشان دارند می فرستند، اینها اینجا درست می کنند، وقتی آنها مشغول کار خیر هستند اینها هم مشغول هستند، مصالح می رسد. وقتی آنها نه، در جهنم هم همین است و اگر جهنم و بهشت را هم ـ خدای نخواسته ـ ما قائل نباشیم، این دنیا مجازات ما را می دهد، همین جا.
معذور نبودن مسئولان در خدمت به مردم
باید شما توجه کنید که مسئولیت شما از باب اینکه آرائتان خیلی زیاد است، مسئولیتتان خیلی زیاد است. همچو نیست که آن آقایان دیگر نداشته باشند، آنها هم مسئولیت دارند، همۀ ما در مقابل اسلام مسئولیم. این اسلامی که با خون اولیا و بزرگان به دست ما سپرده شده است و الآن ما مسئول او هستیم، این اسلام را ما باید به نسل آتیه برسانیم. یک روزی بود که ما بعضیمان عذر داشتیم یا همه مان که نمی گذارند که ما عمل کنیم به اسلام، در رژیم سابق، خوب، خیلیها می گفتند که از ما نمی آید، اگر می آمد، می کردیم. امروز این طور نیست، امروز دست همه باز است، مجلس دستش باز است و هیچ کس آقا بالا سر او نیست. دولت هم دستش باز است و مجلس هم تأییدش می کند. رئیس جمهور هم دستش باز است و ملت تأییدش کرده اند. هیچ عذری برای ما نیست امروز. چنانچه یک خرابی در مملکت واقع بشود و دنبال اصلاحش نرویم، عذری نداریم. همۀ ما، چه آنهایی که لشکری هستند و اینجا هستند و نیستند و چه آنهایی که در کشور خدمت می کنند و چه مردم دیگر، همۀ ما مسئول هستیم؛ کُلُّکُمْ راعٍ وَ کُلُکُّم مَسْئول. وقتی همۀ ما مسئول هستیم و همۀ ما در مقابل خدا جواب باید بدهیم، باید فکر این کشور باشیم، فکر این اسلام که در کشور ما تشریف آورده اند و قدمشان روی چشم، باشیم، نرویم سراغ اینکه حالا که من شدم رئیس جمهور باید چه بشود و چه بشود و من هم باید مقامم چه باشد، خیر، این از ضعف نفس انسان است، از تنگی چشم و قلب انسان است که
صحیفه امامجلد 15صفحه 74
خیال می کند این یک چیزی است. این یک چیز اعتباری است که امروز دادند فردا هم تمام است، می گیرندش می رود سراغ کارش. شما برای این ملتی که در این چند سال آن قدر در طول تاریخ زحمت دیده، در مرئی و منظر ما این همه جدیت کرده و جوان داده و مال داده و جان داده است تا اینکه آن رژیم را کنار گذاشته است و شما را روی کار آورده است، شما برای این ملت باید کار بکنید. این مملکتی که به دست شما افتاده است، باید ارتش برای این کشور کار بکند، سپاه پاسداران، ژاندارمری، همۀ قوای مسلح باید برای این مملکت خدمت بکنند، این امانتی است دست شما. مسئله، مسئله اینجا نیست تنها، اینجا هم اگر ـ خدای نخواسته ـ ارتش یک سستی بکند و ـ خدای نخواسته ـ یک غلبه ای واقع بشود از غیر ـ که نخواهد شد ـ آن هم در همین دنیا ننگش بر پیشانی همه است. و مسئله، مسئله اینجا نیست. مسئله جای دیگری است که ما از آن غافل هستیم. تمام اعمال شما، تمام جدیتهای شما ثبت است و همۀ عالم این چیزها را ثبت می کند در خودش و ما باید جواب بدهیم؛ ارتشی باید جواب بدهد ـ اگر خدای نخواسته ـ کوتاهی بکند، و آنهایی هم که متکفل امور کشور هستند، آنها هم باید جواب بدهند. شما باید برای این پا برهنه ها و مستضعفین که در طول تاریخ به استضعاف کشیده شده بودند و اینها را حساب نمی آوردند و فقط آن طبقه بالا را راضی نگاه داشتند و به اصطلاح کدخدا را می دیدند و ده را می چاپیدند، شما باید توجهتان به این توده های مستضعفی که با زحمت خودشان و رنج خودشان الآن در جبهه ها مشغول فداکاری هستند که خداوند تأییدشان کند و در پشت جبهه هم مشغول فداکاری هستند و مستضعف اند، آن بالاها اینها را ضعیف می شمارند و می شمردند و اینها به حساب نمی آمدند و در رژیم سابق برای اینها کاری نشده بود، برای اینها کار کنید.
قانع نشوید به اینکه بعضی جاها کار شده است، می دانم شده است، خیلی هم شده است، اما نباید قانع شد، باید همه دست به دست هم بدهید که ان شاءالله ، برای اینها یک زندگی مرفهی، یک وضع صحیحی پیش بیاید، درست بشود. اینها حق دارند به ما و به شما، خیلی حق دارند. سیزده میلیون رأی به شما داده اند، اینها حق دارند به شما، باقی هم
صحیفه امامجلد 15صفحه 75
حق دارند به شما و همین طور وقتی دولتی پیش می آید، آن هم دولتی است که مردم به آن حق دارند. اگر نبودند این مردم، شما هم شاید حالا در حبس بودید و آن زجرها را می کشیدید و دیگران هم که متعهد بودند، آنها هم در حبس بودند یا در جاهای دیگر. این ملت حق دارد، دست شما را گرفته آورده این بالا نشانده، شما باید خدمت کنید به این مردم؛ شما، ما، همه باید خدمتگزار اینها باشیم. و شرافت همۀ ما به این است که خدمت به خلق خدا بکنیم. اینها بندگان خدا هستند، خدای تبارک و تعالی، علاقه دارد به این بندگان و ما مسئولیم، باید خدمت بکنیم و من امیدوارم که شما به حسب آن روحیه ای که دارید، آقای رجایی به حسب آن روحیه ای که دارند، این مقام ایشان را بازی ندهد شما سوار مقام بشو، مقام سوار شما نشود، این دو تا مثل راکب و مرکوبند.
اگر انسان روحیه اش طوری باشد که سوار بشود بر هر مقامی که برای او پیش می آید و مهار کند او را، این به سعادت نزدیک می شود و اگر روحیه ضعیف باشد و وقتی که به یک مقامی رسید او سوار آدم بشود، او هر جا دلش بخواهد انسان را می برد تا به هلاکت می رساند. من از خدای تبارک و تعالی استدعا می کنم که شما را موفق کند به اینکه خدمت بکنید به این خلق و همۀ کسانی که دست اندرکار هستند، در هر جا، در مجلس هستند، در قوۀ قضائیه هستند، دولت هست، هر کس هست و همین طور قوای مسلح، اینها همه ان شاءالله ، موفق بشوند. و مایی که امروز در هجوم همه جانبۀ داخل و خارج هستیم و بحمدالله داخلش دیگر داخل آدم نیست، بله ما باید دست به هم بدهیم و این مملکت را نجات بدهیم. و این اشخاصی که حالا هم باز یک فسادهای دزدکی می کنند، مثل دزدها که می روند و یک چیزی برمی دارند و فرار می کنند، این جوری نباشد.
ان شاءالله ، امیدوارم موفق بشوید خدمت بکنیم به این جامعه. و من واقعاً متأسفم از اینکه این مسائل پیش آمد و من در مدتهای طولانی زحمت کشیدم که این کارها پیش نیاید و نشود این طور، لکن شد و «اَلْخَیرُ فی ما وَقَعَ». خداوند ان شاءالله ، همۀ شما را
صحیفه امامجلد 15صفحه 76
حفظ کند، مؤید کند، موفق باشید همه.
نصیحت به کارشکنان و خلافکاران
و من سفارش می کنم به همۀ اشخاصی که در کنار رفتند و دارند کارهای خلاف می کنند، ما علاقه داریم که شما بیایید خدمت کنید به مملکت خودتان. ما میل داریم که همه خدمتگزار به این کشور باشند، کشوری که از اطراف به آن هجوم آورده اند و دهانهای ابرقدرتها باز است برای بلعیدن او. شمایی که می گویید ما علاقه داریم به این مملکت و علاقه داریم به این کشور، خوب دست به دست هم بدهید، با هم بسازید این کشور را. چرا با هم جنگ و دعوا می کنید؟ خوب، کشتن یک دسته مردمی که دارند خدمت می کنند به این مملکت، خدمت می کنند به این کشور، این طریقی است که خدمت به خلق است؟ این آقای محترم که حالا با زحمت تشریف آوردند و من خیلی خوشحال شدم از اینکه آقای خامنه ای ـ سلمه الله ـ آمدند و حاضرند، ایشان آخر چه کرده بود؟ خوب بگویید آخر، یک کاری، یک کار خلافی، چه کرده بود ایشان که می خواستید ایشان را بکُشید و موفق نشدید بحمدالله . دیگرانی که شما کشتید و از بین بردید، اینها چه کرده بودند، جز یک هو و جنجالی شما می کردید که چه و چه و چه، انحصار طلب، و انحصار طلب. و مسئله این طورها نبوده، ما هم ریشه هایش را می دانیم، لکن از خدای تبارک و تعالی می خواهیم که همه را خدا هدایت کند و همه برگردند به دامن اسلام و همه خدمتگزار باشند. و من میل ندارم اینهایی که از ایران رفتند، بیشتر از این خودشان را مفتضح کنند. آنها هم نروند با آن انگلهایی که رفتند و فرار کردند بروند با هم بنشینند و صحبت کنند، آنها هم بفهمند که وظیفه این است که به این کشور خدمت بکنند، وظیفه این است که این مملکت را حفظ بکنند.
شاید بعد از ده ـ بیست سال دیگر شما برگشتید به ایران، یک راهی داشته باشید، همچو جدا نشوید از ملت و بروید سراغ کارتان، حالا بروید با بختیار و نمی دانم چه. گرچه بختیار گفته من نمی پذیرم، اما لازم نیست شما بروید.
شما همه تان خدمتگزار باشید و برگردید به این مملکت، مملکت شما را قبول می کند.
صحیفه امامجلد 15صفحه 77
من از خدای تبارک و تعالی خواهانم که همۀ ما را به راه راست و به صراط مستقیم هدایت بفرماید، و این جمهوری اسلامی را به ثمر برساند و ما را خدمتگزار این کشور قرار بدهد.
و همه مان نسبت به هم محبت داشته باشیم و در محیط دوستی، خدمت به این مملکت بکنیم. دشمنی برای چه؟ چرا دشمن باشیم با هم؟ با هم دوست باشیم در ساختن کشور.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
صحیفه امامجلد 15صفحه 78