سخنرانی
زمان: 1 فروردین 1362 / 6 جمادی الثانی 1403
مکان: تهران، حسینیه جماران
موضوع: اهتمام و توجه به معنویات ـ رفاه طلبی و کاخ نشینی منشأ انحطاط
مناسبت: عید نوروز
حضار: خامنه ای، سید علی (رئیس جمهور) ـ هاشمی رفسنجانی، اکبر (رئیس مجلس شورای اسلامی) ـ موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم (رئیس دیوانعالی کشور) ـ موسوی، میرحسین (نخست وزیر) ـ ظهیرنژاد، قاسمعلی (رئیس ستاد مشترک ارتش) ـ فلسفی، محمد تقی ـ اعضای شورای نگهبان ـ نمایندگان مجلس شورای اسلامی ـ اعضای هیأت دولت ـ اعضای شورایعالی قضایی و بازرسی کل کشور ـ فرماندهان نیروهای سه گانه دادستانهای انقلاب اسلامی ارتش و مرکز و دادستان کل انقلاب ـ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ـ شورای مرکزی ائمه جمعه ـ جامعۀ روحانیت مبارز تهران ـ جامعۀ وعاظ تهران ـ شورایعالی سپاه و نمایندگان امام در سپاه پاسداران ـ رؤسای شهربانی و ژاندارمری ـ اعضای جهاد سازندگی ـ بنیاد شهید ـ کمیتۀ امداد امام ـ بنیاد 15 خرداد ـ ستاد برگزاری نماز جمعه و دفتر مشاورت امام ـ مدیر عامل بانک مرکزی ـ شورای مرکزی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق ـ هیأت ایرانی کنفرانس غیر متعهدها ـ مسئولان شهرداری ـ هلال احمر ـ صدا و سیما ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ شورای سردبیری روزنامه های صبح و عصر ـ مسئولان دوایر سیاسی ـ عقیدتی ارتش، شهربانی، ژاندارمری ـ اعضای نهاد ریاست جمهوری
بسم الله الرحمن الرحیم
بیان نمودن خدمات انجام شده برای مردم
من در این آغاز سال جدید به همۀ آقایانی که در این محفل حاضرند و تمام ملت و خصوصاً رزمندگانی که در جبهه ها مشغول به فداکاری هستند و بازماندگان شهدای عزیز و به معلولین و متعلقین به آنها تبریک عرض می کنم. و من امیدوارم که همان طوری که خداوند تبارک و تعالی از ابتدای این نهضت قدم به قدم ما را هدایت فرموده اند به راه پیروزی، عنایات خودشان را برای پیروزی اسلام و مسلمین مستدام بدارند. آنچه که در
صحیفه امامجلد 17صفحه 371
این چند سال شده است آقایان شمّه ای از آن را فرمودند و البته احصای تمام آنها نمی شود که به این گفتارها و مجالس احصا کرد و نه ما قدرت این را داریم که احصا کنیم. و من کراراً به متصدیان امور عرض کرده ام که کارهایی که انجام داده اید با آن حجم بسیار، به ملت بازگو کنید؛ خصوصاً می بینید که تمام رسانه های گروهی و تمام اشخاص منحرف دنیا دائماً به گوش جهانیان القا می کنند که این پیروزی برای اسلام تاکنون حاصل نشده است، بلکه این جمهوری رو به زوال است.
آنچه که عمل کرده اید به مردم بگویید. ممکن است که این تبلیغات در بین یک دسته از مردم که آشنای به مسائل نیستند یک وقت خدای نخواسته تأثیر بگذارد. ما آن مقداری که از متصدیان امور شنیدیم، در هر جنبه ای از جنبه ها، دیدیم که حجم کاری که این جمهوری اسلامی برای طبقۀ ضعیف و مستضعفان کرده اند، یک حجم بزرگی است که در طول سلطنت این پدر و فرزند خَلَف حاصل نشده است. می بینیم که در هر جا اینها می روند، متصدیان می روند و عمل می کنند، مردم آنجا تقریباً به آنها می گویند که ما چه نداریم، چه نداریم. حتی اینها یک راه درست برای این مستمندان و بیچاره ها درست نکردند و یک درمانگاه برای این روستاها درست نکردند و این روستاها در کمال مظلومیت به سر بردند. و در این مدت کمی که با تمام گرفتاریهای داخلی و خارجی مبتلا بوده است جمهوری اسلامی، متصدیان امور و خود ملت آن قدر کار کردند که متوقع نبود در آن گرفتاریها بتوانند؛ لکن چون عنایات حق تعالی پشت سرشان هست و مردم را همان عنایات وادار کرده است به خدمت، از این جهت توفیق بسیار حاصل شده است.
تلاش برای اجرای معنویات در جامعه
آنچه گذشته است بیش از آن است که ما بتوانیم ذکر کنیم. لکن «چه باید کرد» را باید عرض کنم، از حالا به بعد چه باید کرد. تا حالا پیروزیها به طور چشمگیر حاصل شده است و کسانی که در داخل و خارج کارشکنی می کردند اینها فلج شدند، از بین رفتند یا
صحیفه امامجلد 17صفحه 372
می شوند ان شاء الله بزودی، لکن از حالا به بعد ما باید چه بکنیم. یک مسئله که در رأس همۀ امور است مسئلۀ معنویات است. ما باید کوشش کنیم که معنویات را در بین این ملت عزیز و در بین مسلمین پیاده کنیم، مردم را دعوت به معنویات و دعوت به اخلاق اسلامی و آداب فرهنگ اسلامی کنیم. ملت ما بحمدالله بسیار مهیّاست از برای اینکه، رو به معنویات برود و تاکنون هم قدمهای زیادی برداشته اند، لکن راه طولانی است و راه معنویات آنطور است که باید انسان در تمام عمر کوشش کند. شاید بسیاری گمان کنند که رفاه مادی و دارا بودن در بانکها، اموال، یا دارا بودن زمینها یا پارکها و امثال اینها برای انسان سعادت می آورد. این یک اشتباهی است که انسان می کند.
کوخها منشأ برکاتند نه کاخها
انسان گمان می کند سعادتش به این است که چند تا باغ داشته باشد، چند تا ده داشته باشد، در بانکها سرمایه داشته باشد، در تجارت چه باشد، شاید انسان این گمان را می کند، لکن ما وقتی که ملاحظه می کنیم و سعادتها را سنجش می کنیم، می بینیم که سعادتمندها آنهایی بودند که در کوخها بودند. آنهایی که در کاخها هستند سعادتمند نیستند. آن مقداری که برکات از کوخها در دنیا منتشر شده است هیچ در کاخها پیدا نمی شود. ما یک کوخ چهار پنج نفری در صدر اسلام داشتیم، و آن کوخ فاطمۀ زهرا ـ سلام الله علیها ـ است. از این کوخها هم محقرتر بوده لکن برکات این چی است؟ برکات این کوخ چندنفری آن قدر است که عالم را پر کرده است از نورانیت و بسیار راه دارد تا انسان به آن برکات برسد. این کوخ نشینان در کوخ محقر، در ناحیۀ معنویات آن قدر در مرتبۀ بالا بودند که دست ملکوتیها هم به آن نمی رسد؛ و در جنبه های تربیتی آن قدر بوده است که هرچه انسان می بیند برکات در بلاد مسلمین هست و خصوصاً در مثل بلاد ماها، اینها از برکت آنهاست. خود رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ که در رأس همه واقع است زندگی کوخ نشینی داشته است. خیال نشود که یک اتاق، حتی یک اتاق نظیر اتاق متوسط این جامعه داشته اند. چند تا حجره داشته اند، حجره های محقر. و این
صحیفه امامجلد 17صفحه 373
شخص عالیمقام از همین حجرۀ محقر نورش به ملک و ملکوت افتاده است و سِعِۀ تربیتش در تمام جهان توسعه پیدا کرده است. در صورتی که آنچه او می خواست باز نشده است و بشر به این زودی نمی تواند برسد به او مگر ان شاءالله خلف صالح او بیاید و با دست مبارک او تربیت عالیه تحقق پیدا بکند. از این معنویات که گذشتیم، در این امور فرهنگی، در این امور مادی، در این اموری که اختراعات و کشفیات هست، شما اگر گردش کنید در بین کاخ نشینان، گمان ندارم که پیدا کنید یک کاخ نشین موفق شده است به یک اختراع. کوخ نشینان بودند که موفق شده اند به این اختراعات. طبع قضیۀ کاخ نشینی، توجه به عیش و عشرت و توجه به دنیا و توجه به مال و منال است و نمی تواند شهوت و شکم، این طبقه را مهلت بدهد که در یک امر تفکری وارد بشوند و فکر بکنند. آنهایی که اختراع کرده اند، آنهایی که زحمت کشیده اند و کتابهای ارزنده تحویل جامعه داده اند در هر رشته ای، این کوخ نشینان بوده اند. طبع کاخ نشینی منافات دارد با تربیت صحیح، منافات دارد با اختراع و تصنیف و تألیف و زحمت. اگر در سرتاسر دنیا هم بخواهید گردش کنید و پیدا کنید، اگر موفق بشوید، یکی دو تا و چندتاست. تمام مصنفین از این کوخ نشینان بودند تقریباً، و تمام مخترعین از همین کوخ نشینان بودند تقریباً. ما وقتی که در مذهب خودمان ملاحظه می کنیم که فقه ما آن طور غنی است و فلسفۀ ما آن طور غنی است، آن اشخاصی که این فقه را به این غنا رساندند و آن اشخاصی که این فلسفه را به این غنا رساندند کاخ نشینان نبودند، کوخ نشینان بودند. «شیخ طوسی» که مبدأ این امور و ارزنده ترین اشخاص در جامعۀ تشیع بوده است یک کاخ نشین نبوده است؛ اگر کاخ نشین بود نمی توانست این کُتبی که تحویل جامعه داده است و این شاگردهایی که تحویل جامعه داده است تحویل بدهد. در قشر مرفه نمی شود یک همچو کاری انجام
صحیفه امامجلد 17صفحه 374
بگیرد. وقتی که در متأخرین از علما ملاحظه می کنیم می بینیم که «صاحب جواهر» یک همچو کتابی نوشته است که اگر صد نفر انسان بخواهند بنویسند شاید از عهده برنیایند و این کاخ نشین نبوده. آن طور که نقل می کنند در آن وقتی که ایشان این کتاب را نوشته اند سرداب در نجف نبوده، سرداب را «شیخ انصاری» از ایران برای نجف سوغات برده، یک منزل محقر داشتند و در یک اتاقشان باز بوده به یک دالانی ـ از قراری که نقل می کنند ـ که در آن هوای گرم نجف یک نسیمی، نسیم داغی می آمده است و ایشان مشغول تحریر «جواهر» بودند. از یک آدمی که علاقه به شکم و شهوات و مال و منال و جاه و امثال اینها دارد این کارها نمی آید؛ طبع قضیه این است که نتواند. زندگی «شیخ انصاری» را همه شنیده یعنی بسیاری شنیده اند چه وضعی داشته است در زهد. اگر نبود آن وضع، نمی توانست آن شاگردهای بزرگی را تربیت کند و نمی توانست آن کتابهای ارزنده را تحویل جامعه بدهد.
تنافی خوی کاخ نشینی با فرهنگ اسلام
ما باید کوشش کنیم که اخلاق کاخ نشینی را از این ملت بزداییم. اگر بخواهید ملت شما جاوید بماند و اسلام را به آن طوری که خدای تبارک و تعالی می خواهد، در جامعۀ ما تحقق پیدا کند، مردم را از آن خوی کاخ نشینی به پایین بکشید، خود کاخ نشینی این خوی را می آورد، ممکن است که در بین آنها هم کسی پیدا بشود لکن نادر است. توجه کنید که این ملتی که الآن کوخ نشینانش مشغول فعالیت هستند و مشغول به زحمت هستند در جبهه ها و پشت جبهه ها، این کوخ نشینان را زحمت بکشید که به همین حال خوی کوخ نشینی و خوی اینکه توجه به کاخها نداشته باشند نگه دارید تا بتوانید ادامه بدهید زندگی صحیح اسلامی را. آن خوی کاخ نشینی مضر است، خودش مضر نیست، خُویَش
صحیفه امامجلد 17صفحه 375
مضر است، لکن خود او، این خوی را دنبال دارد. کسی که تمام توجهش به دامداری است او نمی تواند آدم بشود. کسی که تمام توجهش به باغداری است این نمی تواند یک انسان مفید واقع بشود. آنهایی که دامداریشان مفید است برای جامعه، آنها توجه به دامداری ندارند. آنهایی که دامداریشان برای حفظ جامعه است آنها جزء همان کوخ نشینانند. و آنهایی که باغداریشان برای حفظ جامعه است آنها هم اینطور؛ لکن وقتی خوی زمینخواری و باغداری و کاخ نشینی در بین مردم باشد، این اسباب این می شود که انحطاط اخلاقی پیدا بشود. اکثر این خویهای فاسد از طبقۀ مرفه به مردم دیگر صادر شده است. و شما امروز در جامعۀ خودتان وقتی ملاحظه بکنید، در جامعۀ اهل علم و ـ عرض می کنم که ـ مدرسه نشینها، اینها که زحمت می کشند و کار برای این جمهوری اسلامی می کنند، اینها همین کوخ نشینهایند. حجره های مدرسه را بروند ببینند که چی است وضعش و فعالیتشان چیست. منزل علمای اسلام را بروند ببینند چی است وضعش و کارشان چی است. منزل مدرسین جامعه های ما را بروند ملاحظه کنند ببینند که منازلشان چی هست و کارشان چی است. و ما بحمدالله امروز همۀ دست اندر کارهایمان کاخ نشین نیستند. دولت ما یک دولت کاخ نشین نیست. آن روزی که دولت ما توجه به کاخ پیدا کرد، آن روز است که باید ما فاتحۀ دولت و ملت را بخوانیم. آن روزی که رئیس جمهور ما خدای نخواسته، از آن خوی کوخ نشینی بیرون برود و به کاخ نشینی توجه بکند، آن روز است که انحطاط برای خود و برای کسانی که با او تماس دارند پیدا می شود. آن روزی که مجلسیان خوی کاخ نشینی پیدا کنند خدای نخواسته، و از این خوی ارزندۀ کوخ نشینی بیرون بروند، آن روز است که ما برای این کشور باید فاتحه بخوانیم. ما در طول مشروطیت از این کاخ نشینها خیلی صدمه خوردیم. مجلسهای ما مملو از کاخ نشین بود و در بینشان معدودی بودند که از آن کوخ نشینها بودند، و همین معدودی که از کوخ نشینها بودند از خیلی از انحرافات جلو می گرفتند و سعی می کردند برای جلوگیری. آن روزی که توجه اهل علم به دنیا شد و توجه به این شد که خانه داشته باشم چطور، و زرق و برق دنیا خدای نخواسته در آنها تأثیر بکند، آن روز است که باید ما فاتحۀ اسلام را
صحیفه امامجلد 17صفحه 376
بخوانیم.
توجه به معنویات منشأ حفظ نظام اسلامی
مادامی که این ملت، این حالی که الآن دارند که توجه به معنویات تا یک حدودی، و این جوانهای ما توجه به معنویات دارند و این تحول عظیم پیدا شده است در آنها که شهادت را با جان و دل می خرند، مادامی که این محفوظ است، این جمهوری اسلامی محفوظ است و هیچ کسی نمی تواند به او تعدی کند. آن روزی که زرق و برق دنیا پیدا بشود و شیطان در بین ما راه پیدا کند و راهنمای ما شیطان باشد، آن روز است که ابرقدرتها می توانند در ما تأثیر کنند و کشور ما را به تباهی بکشند. همیشه این کشور به واسطۀ این کاخ نشینها تباهی داشته است. این سلاطین جور که همه کاخ نشین تقریباً بودند، اینها به فکر مردم نمی توانستند باشند، احساس نمی توانستند بکنند فقر یعنی چه، احساس نمی توانستند بکنند بیخانمانی یعنی چه، اینها اصلاً احساس این را نمی توانستند بکنند. وقتی کسی احساس نکند که فقر معنایش چی است، گرسنگی معنایش چی است، این نمی تواند به فکر گشنه ها و به فکر مستمندان باشد. لکن آنهایی که در بین همین جامعه بزرگ شده اند و احساس کردند فقر چی است، دیدند، چشیدند فقر را، احساس می کردند، ملموسشان بوده است که فقر یعنی چه، اینها می توانند به حال فقرا برسند. کوشش کنیم که این وضعیت در همۀ ما محفوظ باشد. در مجلس ما، در ارگانهای دولتی ما، در مجاهدین ما، در ارتش ما، در قوای مسلحه، در قوای قضائیه باید این معنویت محفوظ بماند؛ توجه به خدا محفوظ بماند. توجه به خداست که یک نفر را از آن صحرای گرم عربستان و از آن مرکز همۀ جهالتها منبعث می کند و یک همچو بساط عادی و یک همچو انسانهایی را تربیت می کند و یک همچو ملتی را ایجاد می کند. از شاهنشاهی این چیزها نمی آید. شبان است که می تواند راه بیفتد و در مقابل فرعون بایستد. از یک نفر نظیر خود فرعون این کار نمی آید. ما باید آدم تربیت کنیم، نه
صحیفه امامجلد 17صفحه 377
شکمباره. اسلام می خواهد انسان درست کند. اسلام می خواهد که استقلال محفوظ باشد و استقلال با توجه به دنیا ممکن نیست حاصل بشود. اینهایی که الآن هم برای ملتهای خودشان آن طور تباهی ایجاد می کنند اینهایی اند که در کاخ نشسته اند و نمی دانند گرسنگی یعنی چه، فقط توجه به منافع خودشان دارند و می بینند که امریکا منافع خودشان را حفظ می کند، منافع خودش را حفظ می کند ومنافع اینها هم تا آن حدودی که اینها محفوظ باشند برای خودش، حفظ می کند. یک همچو اشخاصی نمی توانند به فکر ملت و استقلال ملت باشند. اینهایی که همۀ توجهشان به این است که کاخها برای خودشان درست کنند، حتی برای حیوانات خودشان، برای سگهای خودشان کاخ درست می کنند. اینها نمی توانند به فکر مردم و آن گرسنه هایی باشند که در کشورهای خودشان هست؛ و لهذا می بینیم که نفت همین مردم بیچاره را می برند به جیب امریکا می ریزند و ملتشان آن طور گرسنه و پابرهنه هستند. اینها احساس دیگر ندارند، اینها احساس انسانی از دستشان رفته. این توجه به زرق و برق دنیا انسان را از آن احساس انسانی اش می برد، یک حیوان است در بین مردم راه می رود. کوشش کنید معنویت را تقویت کنید در بین این ملت. با معنویت است که شما می توانید استقلال خودتان را حفظ کنید و آزادی خودتان را حفظ کنید و به مراتب کمال برسید.
وظیفه حوزه های علمیه در تربیت قضات
و اما گرفتاریهایی که ما الآن داریم و باید دنبالش برویم یکی مسئلۀ قضاوت است. این را من سابق هم عرض کردم و دیروز یک نفر از شورای قضایی آمد پیش من و گفت ما امروز در عین حالی که بسیار کار کردیم و بسیار خوب شده است اوضاع قضا، مع ذلک کمبود داریم از حیث قاضی. ایشان گفتند که ما الآن 120 نفر قاضی معمم لازم داریم، روحانی لازم داریم. و من قبلاً هم عرض کرده بودم که ما دست احتیاج را به این حوزه ها دراز می کنیم، حوزه های بزرگ مثل حوزۀ قم ـ قم خیلی کار کرده است در این امر ـ مثل حوزۀ اصفهان، مثل حوزۀ مشهد، آذربایجان. آقا! مسئلۀ قضا یک چیزی است که به
صحیفه امامجلد 17صفحه 378
عهدۀ شماست، مسئلۀ قضا یک مسئله ای است که به عهدۀ اهل علم است، اینها مسئول هستند پیش خدا و نمی شود که انسان بنشیند نگاه کند و قضاوت به وضعی باشد که نتوانند، شورای قضایی نتواند در هر جا یک قاضی متوسط بفرستد. البته آن قضایی که اسلام فرموده است و آن شرایطی که اسلام فرموده است باید بتدریج دنبالش برویم. باید حوزه ها دنبال این مطلب بروند که قاضی به آن نحوی که شارع مقدس مقرر فرموده است پیدا بکنند. لکن امروز که ما دستمان از آن مرتبۀ بالا کوتاه است نباید بنشینیم تا اینکه قضاوت به حال سابق باقی بماند. باید ما کوشش کنیم و آن قدری که می توانیم حوزه ها باید کوشش کنند و افرادی که الآن در حوزه ها هست و صلاحیت دارند از برای این کار و در حوزه ها هم مدرس مثلاً نیستند، مشغول کارهای تدریسی و امور این طوری نیستند اینها، خوب اشخاص زیادی هستند که می توانند بروند؛ از حوزۀ اصفهان می تواند یک عده کثیری را، از مشهد می شود، از تبریز می شود، از اینجاها می شود، از حتی دهات هم ما داریم افرادی را، که این کاری است که باید انجام بگیرد. ما هی بنشینیم که کی برای ما انجام بدهد، کی قوّۀ قضائیه را اداره کند، غیر از حوزه های علمیه، کی قدرت این مطلب را دارد؟ البته، هم باید به فکر آتیه باشند و درست کردن یک قاضیهای صالح بزرگ، و هم الآن که ما گرفتار هستیم و بخواهیم معطل بماند قضا، بخواهد معطل بماند اصلش رسیدگی به گرفتاریهای مردم، امروز با اجازۀ فقها، خوب، یک عده ای باید متصدی این امر بشوند که می دانند به طور ـ فرض کنید ـ تقلیدی هم حتی کار را انجام بدهند و این یک تکلیفی است از برای همۀ ما. و یکی هم خود قوۀ قضائیه، قوۀ قضائیه باید توجه بکند که سر و کارش با جان و مال مردم است، نوامیس مردم، سر و کار این با آنهاست و باید افراد صالح در آنجا باشند، سالم باشند و توجه بکنند که خطای قاضی بزرگ است، عمدش مصیبتبار است، خطایش هم بزرگ است، باید خیلی در این معنا توجه کنند. و آن چیزی که من عرض کردم در آن اعلامیه ای که دادم، راجع به این اعلامیه 8 ماده ای، البته دنبال کردند، تعقیب کردند لکن تعقیب بیشتر لازم است، باید با قدرت و قوّه دنبال این بروند که نابسامانیهای این کشور رفع بشود.
صحیفه امامجلد 17صفحه 379
غافل نبودن از شکر خداوند در نعمتها
حالا اگر یک کلمه من وقتی می گویم باید بشود، الآن، شب وقتی که باز می کنیم رادیو فلان و فلان را، می گوید که معلوم می شود اصلش در ایران به هم خورده همۀ اوضاع، برای اینکه فلانی گفته است که باید چه بشود. اگر در قرآن گفت که مردم تقوا داشته باشید، معلوم می شود در اسلام اصلاً تقوا نیست؟! قرآن گفته تقوا پیدا کنید. خوب، ارشاد مردم ولو اینکه خوب باشند، یک امر راجح است. خدای تبارک و تعالی پیغمبر را نصیحت می کند، امر به تقوا می کند، حالا اگر رادیوی فلان بگوید که خوب، خدا به پیغمبر گفته است که یا اَیُّهَا النَّبِیُّ اِتَّقِ الله پس معلوم می شود تقوا نداشته؟! نخیر.
من الآن یکی از نعمتهای بزرگی که می خواستم عرض بکنم این وضعی است که ما الآن در ایران داریم. ما نمی توانیم از عهدۀ این شکر بربیاییم که ما در همۀ بلاد الآن، هم ائمۀ جمعه مان، هم مردم، همه توجه دارند به اسلام، هم همۀ ائمۀ جماعات، زن و مرد، مردم توجه دارند. شما این نماز جمعه هایی که در ایران، سرتاسر ایران بپا می شود ملاحظه می کنید که در حال سرما با آن وضع سرما، در رطوبت، در یخبندی وارد می شوند، در آن گرمای تابستان هم در بلاد گرم وارد می شوند، در این بلاد جنگزده مثل آبادان که هر روز مورد تجاوز جنایتکاران است باز هم نماز جمعه بپا می شود و مردم در نماز جمعه حاضر می شوند. این چی است؟ این چه چیزی است که برای ما حاصل شده؟ این را کی کرده غیر از خدای تبارک و تعالی؟ این نعمتهایی است که خدا به ما داده.
ما بحمدالله الآن یک مجلسی داریم، که ان شاء الله بهتر خواهد شد، لکن مجلسی داریم که خواست اسلام را دارد ایجاد می کند. وقتی که ملاحظۀ مجلس را می کنیم، ملاحظۀ شورای نگهبان را می کنیم، ملاحظۀ دولت را می کنیم، ملاحظۀ قوۀ قضائیه را می کنیم، وقتی همۀ این را ما ملاحظه می کنیم اینها مورد تشکر است که یک دسته ای از همین مردم، نه آن بالانشینها و کاخ نشینها، از همین مردم متعارف خودمان، متصدی
صحیفه امامجلد 17صفحه 380
شدند و دارند زحمت می کشند برای این ملت. این ملت را هم تشکر از او می کنیم که دارد با کمال قدرت پشتیبانی می کند. ملت باید از این دولت تشکر کند و قدردانی کند و دولت هم باید خدمتگزار این ملت باشد و از او تشکر کند. ملت باید از این قوای مسلح، این جوانها که دارند جان خودشان را برای حفظ نوامیس شما فدا می کنند، دارند صحت خودشان را از دست می دهند و دارند زحمت می کشند برای حفظ شما، باید قدردانی بکنند و می کنند. ما از شکر خدا نباید غافل باشیم که یک همچو وضعی الآن ما داریم، وقتی می رویم جبهه ها می بینیم که جبهه ها جوانها آن طور مشغول فعالیت هستند و مشغول جانبازی هستند. وقتی می رویم در بیمارستانها، این بیمارها آن طور، این علیلها، اینهایی که در جنگ معلول شدند، اینهایی که زخمی شدند، آن طور روحیّۀ اسلامی دارند. ژاندارمری آن وقت چی بود، حالا چی هست؟ ارتش آن وقت چی بود، حالا چی هست؟ ستاد ارتش آن وقت کیها بودند، حالا کی هست؟ همه چیز بحمدالله عوض شده است. ما باید شکر خدا را بکنیم و این را حفظش کنید، حفظش به این است که با هم باشیم. آقا، همۀ دنیا مخالف ماست، ما خودمان باید با هم باشیم، هستیم با هم، حالا شب نگویند که معلوم شد همه شان به هم ریختند، لکن تذکر همیشه لازم است.
بیان مباحث اخلاقی و تکرار آنها
انسان، یکی از نکاتی که در قرآن مکرر هست یا مکررات، برای اینکه، قرآن یک آدم سازی می خواهد بکند. قرآن تاریخ نیست، اگر تاریخ بود، در تاریخ، کتاب تاریخ، یک قصه را نوشت، ثانیاً اگر بنویسند زیادی نوشته اند، اما کتاب اخلاق باید مکرر باشد. کسانی که اخلاق می خواهند برای مردم بگویند، باید بگویند، بگویند، بگویند تا توی مغزشان بکنند، با یک دفعه گفتن درست نمی شود. یکی از نکات بزرگی که قرآن کریم، مکررات را می بینید دارد، اینها مکررات نیست، سبک انسانسازی این جوری است، هر صفحه را باز می کنی دعوت به تقوا، دعوت به خوبی، دعوت به چی، آن صفحه هم باز می کنی، قصۀ موسی را چندین مرتبه ذکر می کند، قصۀ ابراهیم را چندین مرتبه ذکر
صحیفه امامجلد 17صفحه 381
می کند، قصه نمی خواهد بگوید که، یک دفعه وقتی گفت، خوب، بس است. اینهایی که قرآن را نمی شناسند، این خارجیها که نمی فهمند قرآن چی است، می گویند خوب بود باب باب باشد، هر بابی یک کلمه ای باشد دیگر. قرآن آمده آدم درست کند؛ آدم درست کردن به یک دفعه گفتن نمی شود. معلم اخلاق با یک دفعه بگوید و تمام کند برود نمی شود؛ باید در یک مجلس هم ده مرتبه یک مطلب را هی بگوید، بگوید، بگوید تا در دلها بنشیند. ما باید دائماً به هم سفارش کنیم. حوزه های علمیه به دولت و به ملت و به اینها باید سفارش کنند، دعوت به تقوا کنند، دعوت کنند به وحدت، دعوت کنند به تقوا. مردم، هر کس با هم می نشیند این دعوت را بکنند، اهل منبر که می کنند و باید زیادتر بکنند. مجلس باید در بین صحبتهایشان مردم را بسازند. جنگ مجلس، مثل جنگ دو فقیه می ماند، نه این است که اینها اختلاف دارند. خوب، فقها با هم اختلاف دارند از صدر اسلام تا حالا، اگر این نظرها تصادم با هم نمی کرد فقه ما به این قوت نبود؛ نظرها باید تصادم کنند، دعوا شود باید سر آن. بعضی حوزه هایی که ما ادراک کردیم دعوا بود، استاد یک چیزی را می گفت، شاگرد می ایستاد در مقابلش می گفت، او می گفت، این می گفت، او می گفت تا یک مطلب تا دیگران استفاده می کردند از آن؛ در مجلس هم باید این جور باشد. مخاصمه در کار نیست مباحثۀ علمی است، مباحثۀ اخلاقی است، باید اخلاق به مردم یاد بدهند، دعوا نباید باشد در آن.
اتحاد و پشتیبانی ملت در گرو خدمت مسئولین
و همین طور مادامی که ما منسجم هستیم با هم، دستهایمان تو هم است و دعای وحدت می خوانیم، هستیم. آن روزی ما از بین خواهیم رفت که این دستها از بین هم بیرون برود، این به او بد بگوید، او به او بد بگوید، او اشکال به او کند، او اشکال به او بکند، آن روز است. و ما بحمدالله الآن یک ملتی داریم که دستشان در دست هم است و کسی نمی تواند به این ملت آسیب بزند. این پشتیبانی از هم و این کمک کردن، حوزه ها به دولت، به قوۀ قضائیه، به مجلس کمک کنند، مجلس به آنها کمک کند، دولت به همه
صحیفه امامجلد 17صفحه 382
کمک کنند، مردم به هم کمک کنند. این باری که الآن به دوش دولت هست نمی تواند تنهایی این بار را بردارد. این یک مسئلۀ واضحی است، اگر پشتیبانی این ملت نباشد، اگر پشتیبانی همۀ قشرها نباشند همه به هم می خورد و هیچ کاری نمی شود کرد. اینکه تا الآن شما پیروز شدید برای این است که پشتیبان شما خود ملت هست. و خدای تبارک و تعالی این ملت را بعث کرده است به اینکه پشتیبان شما باشد. وقتی شما خوب کار کنید برای ملت، آنها هم پشتیبان اند. وقتی دولت خوب کار کند برای ملت، پشتبان اند.
وقتی مجلس خوب کار کند برای مردم، پشتیبان هستند. مردم باید پشتیبان ملت و پشتیبان دولت باشند، پشتیبان مجلس باشند، پشتیبان قوّۀ قضایی باشند و همه به هم خدمت کنند. همه حسن نیت داشته باشند برای خدمت کردن به هم؛ و بدانند این خدمت عبادتی است که کمتر عبادت به این بزرگی هست. امروز برای حفظ اسلام باید ما از همۀ چیزهایی که در ذهنهایمان هست و کدورتهایی که فرض کنید یک وقتی داریم، دست برداریم، برای خدا با هم باشیم. اگر این طور شد شما حفظ خواهید شد و اسلام را خواهید صادر کرد به همۀ دنیا. و من به شما عرض کنم که اگر خدای نخواسته، خدای نخواسته اسلام در ایران سیلی بخورد، بدانید که در همۀ دنیا سیلی خواهد خورد؛ و بدانید که به این زودی دیگر نمی تواند سرش را بلند کند. این الآن یک تکلیف بسیار بزرگی است که از همۀ تکالیف بالاتر است، حفظ اسلام در ایران. و حفظ اسلام در ایران به وحدت شماهاست، وحدت روحانی و مردم، مردم و روحانی، ارتشی و ژاندارمری و قوای مسلح با دولت، همۀ اینها با هم، همه وقتی دست به هم دادیم و همه شدیم یَدٌ واحِدَةٌ علی مَنْ سِواه همان طوری که فرمودند که اینها دست واحد هستند بر سوایشان، اگر دست واحد شدیم برای «مَنْ سِواه» هیچ کس نمی تواند به ما ضرری بزند. آن روز به ما ضرر می خورد که خلل در وحدت ما پیدا بشود. هیچ کس نمی تواند در این کشور کودتا کند، با وضع فعلی هیچ کس نمی تواند. آن روزی که اختلاف پیدا شد بینتان، آن روز بدانید که
صحیفه امامجلد 17صفحه 383
آن شیاطینی که نشستند آنجا و نگاه می کنند، آن شیاطین یک کودتاچی درست می کنند، می تراشند، اختلاف این کار را درست می کند. و ما امیدواریم که این وحدت محفوظ باشد و این سال جدیدی که آمده است، وحدت ما زیادتر از آن وقتی که بوده است باشد. و به برکت این وحدت، ما هم معنویاتمان را درست کنیم و هم مادیاتمان را و هم فکری برای این مستمندان، فکری برای این بیخانمانها، فکری برای اینها بکنیم.
اهتمام به امر فقرا و محرومین
و من امیدوارم که کسانی که تمکن دارند، کسانی که خانه های زیادی دارند، کسانی که چیزهای زیاد دارند گمان نکنند سعادتشان به این زیادیهاست. یک نفر آدمی که کم دارد ولی به اندازۀ معاش دارد، این آدم لذت زندگی را، همین زندگی مادی را، لذتش را بیشتر از آن می برد که صد تا کاخ دارد و هر روز و هر شب در زحمت حفظ اینهاست. لذت زندگی را او نمی تواند بفهمد چی است. هزاران غذا در اینجا هست ـ شما گاهی وقتها شاید دیده باشید در این چیزهایی که نمایش دادند، مثلاً در فیلمها هست ـ این قدر غذا هست میل نمی کند که دست دراز کند، نه اینکه نمی خواهد، اصلاً میل ندارد، نه اینکه می خواهد حالا خودنمایی کند که من کم می خورم، نمی تواند. یک درویش وقتی که یک نان پیدا می کند و می خورد لذتش از آن آدمی که صد تا کاخ دارد و نمی تواند استفاده بکند بیشتر است. لذت به دارایی نیست، لذت یک مطلبی است که انسان در خودش باید پیدا بشود و او نمی شود الاّ اینکه توجه به خدا داشته باشد و مطمئن به خدا باشد. آن کسی که تزلزل دارد در زندگی، شما خیال می کنید که حالا رئیس جمهور امریکا یا رئیس شوروی خیلی در رفاه هستند؟ تزلزلی که در دل آنها هست در هیچ کی نیست، در هیچ فردی نیست، هر یکی آنها می خواهند دیگری را بخورند. نمی دانم شنیدید این را؟ من شنیدم که گرگها وقتی که می خواهند بخوابند ـ جمعیت هستند و می خواهند بخوابند ـ رو به هم می خوابند، یعنی یک دایره می شود، هیچ کدام پشت به هم نمی کنند برای اینکه اگر پشت بکنند می ترسند آن یکی بخوردش. این ابرقدرتها این طوری
صحیفه امامجلد 17صفحه 384
هستند. الآن آن قدری که امریکا در فکر این است که شوروی را به هم بزند وضعش را، آن هم در فکر این است که این را به هم بزند و همه سر این سلاحهای هسته ای دعوا دارند. اینها تزلزل خاطرشان این قدر زیاد است، اینقدر از هم می ترسند، این از او می ترسد، او از او می ترسد. باید ما فکر باشیم که خودمان را در بین این تلاطمی که در دنیا هست حفظ کنیم و حفظ به این است که به اسلام گرایش پیدا کنیم و به احکام اسلام گرایش پیدا کنیم و به حال این مردم فقیر برسیم و به حال این اشخاصی که زحمت دارند برای این ملت می کشند، به حال اینها دولت برسد، مردم برسند. و من به اینهایی که دارای املاک زیاد هستند و دارای ثروت زیاد هستند، به اینها عرض می کنم که یک قدری به حال این فقرا برسید، اینها را از خانه هایی که فرض کنید حالا نشستند شما دو هزار تومان می گیرید می گویید من سه هزار تومان می خواهم، خوب یک قدری کم [مصرف] بکنید اینها هم زندگی داشته باشند. هی دنبال این نباشید که یک زوری تو کار بیاید. ما امیدواریم که احتیاج به این حرفها نداشته باشد و خود مردم داوطلب، این کار را حل کنند و این مستمندها را به یک زندگی، آنها بیچاره ها قانع هستند به یک زندگی متوسط، به یک زندگی که بتوانند اعاشۀ خودشان را بکنند، بتوانند یک سایه سری داشته باشند. خداوند همۀ شما را ان شاءالله موفق کند، و این سال را به مسلمین و به همۀ شماها و به همۀ ملتهای دربند و ملت عزیز خودمان این سال را مبارک فرماید.
والسلام علیکم و رحمة الله
صحیفه امامجلد 17صفحه 385