سخنرانی
زمان: صبح 23 اردیبهشت 1363 / 11 شعبان 1404
مکان: تهران، حسینیه جماران
موضوع: محورهای دعوت اسلام
حضار: خامنه ای، سید علی (امام جمعۀ تهران و رئیس جمهور) ـ شرکت کنندگان دومین کنگرۀ
جهانی (ائمۀ جمعه و جماعات ایران و کشورهای مختلف جهان)
بسم الله الرحمن الرحیم
توجه به سیره پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام
قبلاً باید تشکر کنم از آقایانی که از راه های دور برای این مقصد شریف به کشور خودشان، به کشور تحت ستم در طول تاریخ و به کشوری که برای پیشبرد مقاصد اسلامی متحمل رنج و شهادت شدند تشریف آوردند تشکر کنم. و خدای تبارک و تعالی توفیق همه را برای آرمانهای بزرگ اسلامی هر چه بیشتر عنایت بفرماید. در این اجتماعاتی که از آقایان محترم ائمۀ جمعه و جماعات کشورهای مختلف در ایران شده است مسائل لابد تا حد وافی راجع به گرفتاریهای مسلمین و راههای علاجی که باید اتخاذ بشود، گفته شده است و دیگر جای گفتن نمانده است. من به یک نکته ای آقایان را توجه می دهم و آن سیرۀ رسول اکرم و ائمۀ مسلمین است. رسول اکرم در آن وقتی که تنها بود و هیچ کس با او نبود، الاّ یک نفر، دو نفر، در آن وقت با وحی الهی مردم را دعوت کرد؛ منتظر نشد که عدّه و عُدّه زیاد پیدا کند، منتظر نشد که جمعیتها همراه او باشند. از همان اول شروع به دعوت کرد، و شروع به دعوت مردم برای گرویدن به اسلام و برای پیدا کردن راه حق فرمود. آن وقت هم که به مدینه تشریف آوردند و تشکیل حکومت دادند، باز هم منتظر این نشدند که قدرت زیاد پیدا بکنند. باز هم دعوت خودشان را به طور گسترده تری بجا آوردند، و مردم را به وظایف شخصی و اجتماعی، سیاسی دعوت کردند. دعوتهای قرآن، هم در مکۀ مکرمه و هم در مدینۀ مشرفه دعوتهای شخصی بین
صحیفه امامجلد 18صفحه 421
فرد و خدای تبارک و تعالی نبود. می شود گفت که بی استثنا دعوتهای خدا حتی در آن چیزهایی که وظایف شخصی افراد است، روابط شخصی افراد است بین خود و خدا، از معنای اجتماعی و سیاسی برخوردار است. بعد از رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله و سلم ـ ما ملاحظه می کنیم که در زمان هایی که ائمۀ مسلمین ـ علیهم السلام ـ در فشار سخت بنی امیه و بنی العباس بودند مطالب خودشان را آن طور که ممکن بود به مردم می رساندند، حتی در ادعیۀ آنها، شما اگر ادعیۀ امام سجاد و سایر ائمه را ملاحظه بفرمایید مشحون است از اینکه مردم را بسازند برای یک امر بالاتر از آن چیزی که مردم عادی تصور می کنند. دعوت به توحید، دعوت به تهذیب نفس، دعوت به اعراض از دنیا، دعوت به خلوت با خدای تبارک و تعالی، معنی اش این نبوده است که مردم توی خانه هایشان بنشینند و از مصالح مسلمین غفلت کنند و مشغول ذکر و دعا باشند. چنانچه خود آنها که ملاحظه می کنید، این طور نبودند. پیغمبر اکرم در عین حالی که وظایف شخصی خودش را بجا می آورد و خلوتها با خدای تبارک و تعالی داشت، تشکیل حکومت داد و به انحاء عالم برای دعوت آدم فرستاد و مردم را دعوت کرد به دیانت و دعوت کردند بعد به اجتماع. این طور نبود که بنای او این باشد که بنشیند توی خانه و ذکر بگوید. ذکر می گفت، لکن همان ذکر هم خودسازی بود. دعا می کرد، ولی همان دعا هم، هم خودسازی و هم مردمسازی بود و مردم را تجهیز می کرد برای مقاومت. تمام ادعیه ای که در لسان او و ائمۀ مسلمین واقع شده است، تمام این ادعیه، در عین حالی که دعوت به معنویات است، از راه دعوت معنویات، تمام مسائل مسلمین اصلاح می شود. مع الأسف اعوجاج واقع شد، یا واقع کردند ـ و شاید در صدر اسلام هم بنی العباس بیشتر این کار را کردند ـ اعوجاج واقع شد در مصالح اسلامی و در مطالب اسلامی.
منحصر نبودن قرآن به احکام شخصی
این قرآن کریم که در بین ید مسلمین هست و از صدر اول تا حالا یک کلمه، یک حرف در او زیاد و کم نشده است، این قرآن را وقتی که به عین تدبیر مشاهده بکنید، می بینید که مسئله، مسئلۀ این نیست که دعوت برای این بوده است که مردم توی خانه
صحیفه امامجلد 18صفحه 422
بنشینند و ذکر بگویند و با خدا خلوت کنند. او بوده است، لکن انحصار نبوده است. مسئله، مسئلۀ دعوت به اجتماع، دعوت به سیاست، دعوت به مملکت داری، و در عین حال که همۀ اینها عبادات است، عبادات جدای از سیاست و مصالح اجتماعی نبوده است. در اسلام تمام کارهایی که دعوت به آن شده است جنبه عبادی دارد. حتی در کارخانه ها کار کردن، در کشاورزی کشاورزی کردن و در مدارس تعلیم و تربیت کردن، همه شان مصالح اسلامی است و جنبه عبادی دارد... [عمل] نکردند این طور، از صدر اسلام؛ مصالح اسلام را همان طوری که قرآن شریف فرموده است، پیاده کنند[نکردند]، چون می دیدند که با قدرتهای خودشان مخالف است. از آن اول آنچه را از قرآن که می دیدند با مصالح خودشان مخالف است، چون نمی توانستند از قرآن بردارند، تعبیر می کردند، کج معنا می کردند، ـ به ـ روحانیونی که وابسته به خودشان بود وادار می کردند که اینها را کج معنا کنند، منحرف کنند قرآن را از آن چیزی که هست. ولی بحمدالله قرآن ماند بین مسلمین و نتوانستند قرآن را تحریف کنند و بردارند، اگر می توانستند، می کردند. لکن یکی از آنهایی که می خواست یک حرف را از قرآن بردارد، یک عربی شمشیر را کشید گفت: با این شمشیر ما جواب می دهیم. نگذاشتند قرآن شریف دست بخورد، و همان طوری که در زمان رسول الله وارد شد الآن هم همان است، به غیر او نیست. بنابراین ما یک همچو کتابی داریم که مصالح شخصی، مصالح اجتماعی، مصالح سیاسی، کشورداری و همۀ چیزها در آن هست. البته با آن تفسیرهایی که از اهل تفسیر وارد شده است و ما به رأی خودمان نمی توانیم قرآن را تأویل کنیم. ما باید اِنَّما یَعْرِفُ الْقُرآنُ مَنْ خُوطِبَ بِه ما از طریق وحی و از طریق وابستگان به وحی قرآن را اخذ می کنیم و بحمدالله از آن راه هم غنی هستیم. لکن انحرافاتی که از قدرتمندان در اول تا حالا واقع شده است و حالا ما مبتلای به آن هستیم، این انحرافاتی است که آقایان ملاحظه می کنند که بر خلاف قرآن مجید، دعوت به تفرقه، دعوت به جدایی، قرآن مجید می فرماید که: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ الله ِ
صحیفه امامجلد 18صفحه 423
جَمیعاً وَلا تَفَرَّقُوا، آنها دعوت به تفرقه می کنند.
اختلاف افکنی بین مسلمین، دسیسۀ دشمنان قرآن و سنت
ما از امریکا و شوروی همچو توقعی نداریم که خلاف قرآن عمل نکند، آنها بنایشان بر این است که قرآن را بکوبند، آنها بنایشان بر این است که اسلام را بکوبند. آنها ایران را که می کوبند نه از باب اینکه ایران است، از باب اینکه اسلام را ایران خواسته است. مبلغین آنها و رادیوهای آنها و مطبوعات آنها که ایران را این طور مشوه دارند در بین دنیا می کنند، برای ایران نیست. ایران اگر یک قدم طرف امریکا برود با یک قدم طرف شوروی برود، همه مداح او خواهند شد، چون بر خلاف آنهاست، تمام رسانه های گروهی تقریباً برضد ایران، گاهی تصریح به اینکه اسلام در ایران خطرناک است، چنانچه می بینید که تصریح به این هم می کنند. و عمال آنها که نمی توانند تصریح به این معنا بکنند که اسلام مخالف است، ایران را می گویند مخالف اسلام است. شما آقایانی که از اطراف آمده اید، از اطراف دنیا آمده اید، علما هستید، باید متشبث به آن سیره ای بشوید که پیغمبر اکرم و ائمۀ اسلام بین ما گذاشته است، که حتی آن روزی که دستهایشان بسته بود و نمی توانستند یک کلمه برخلاف سیاست دولت وقت بگویند، با ادعیه شان مردم را دعوت می کردند؛ دعا می کردند، با دعا مردم را دعوت می کردند و هر روزی که فرصت می کردند، در هر فرصتی دعوت را تصریحاً می کردند. ما باید به آنها تشبث پیدا بکنیم، به قرآن کریم تشبث پیدا بکنیم. قرآن کریم دعوت به وحدت می کند، دعوت به این می کند که مخالف با هم نباشید که فشل بشوید. و مع الأسف بعض از روحانیون وابسته به دولتهای اسلامی دعوت به فشل می کنند؛ می خواهند فشل ایجاد کنند. در یک مرکز اسلامی به اسلام نمی توانند حمله کنند، به ایران که می خواهد اسلام را پیاده کند حمله می کنند. آن قاضی ای که در حجاز یا در مصر یا در سایر جاها برخلاف قرآن کریم دعوت می کند. لکن نه به طوری که صریح باشد، ضمناً برخلاف قرآن کریم دارد دعوت می کند و
صحیفه امامجلد 18صفحه 424
مسلمین را از هم جدا می کند، آن قاضی، قاضی جور است و شما باید آنها را سرجای خودشان بنشانید. شما که بر می گردید به ممالک خودتان، در خطبه های نماز جمعه، در ادعیه ای که می خوانید، خطبه های شما همان طور که در صدر اسلام، خطبه ها یک جنبه سیاسی داشته است، نماز جمعه یک اجتماع سیاسی است. نماز جمعه یک عبادت سر تا پا سیاسی است، و مع الأسف در جاهایی انسان می بیند که در نماز جمعه ابداً مربوط به چیزهایی که ملت ها به آن احتیاج دارند، چیزهایی که مسلمین، اجتماع مسلمین بر آن احتیاج دارند، خبری نیست. نماز جمعه ها را همان طوری که در صدر اسلام، مساجد، محافل و نمازها جنبه سیاسی داشته است، از مسجد راه می انداختند لشکر را به جنگی که باید بکنند و به آنجایی که باید بفرستند. از مسجد مسائل سیاسی طرح ریزی می شد ـ از مسجد ـ مسجد محل این بود که مسائل سیاسی در آن طرح بشود. مع الأسف مساجد را ما کاری کردیم که بکلی از مصالح مسلمین دور باشد، و با دست ما آن طرحهایی که برای ما ریخته بودند با دست خود ما پیاده شد، و ما دیدیم ـ آنچه که ـ مسلمین دیدند آنچه که باید ببینند. و امروز باید بیدار بشوند مسلمین. می توانند، بصراحت ـ وقتی که می بینند حکومتشان بر خلاف اسلام عمل می کند ـ بگویند، [و اگر ]نمی توانند، با دعا، با خطبه؛ و به طور کلی با ظالمین، به طور کلی با متجاوزین، با مخالفین اسلام معارضه کنند. خطبه ها را نگذارند یک چند تا دعا باشد و یک چند تا ذکر باشد و این چیزها، همان طوری که تا حالا بوده است، خطبه ها را محتوایش را قوی کنید.
تعهد به اسلام و همراهی مردم، سرمنشأ قدرت عالمان دین
شما قوی هستید، مردم همراه شما هستند، مردم همراه حکومتهای جور نیستند، مردم همراه با علما هستند. شما قوی هستید. شما هر کدام در محل خودتان همان قدرتی دارید که روحانیان ایران در اینجا دارند. آنها عمل کردند در مقابل یک قدرتی که در منطقه نظیر نداشت، در مقابل یک قدرتی که هیچ یک از قدرتهای منطقه شبیه به او نبودند. همین مردم کوچه و بازار ما و همین کشاورزان و کارگران ما به واسطه تعلیمات اسلامی که علمای اسلام به آنها داده بودند و دادند بیدار شدند، و هجمه کردند بر یک همچو
صحیفه امامجلد 18صفحه 425
قدرتی و او را شکستند و او را بیرون کردند. شما هم می توانید. ننشینید که برای شما حکومتهایتان کار کنند، آنها برای خودشان کار می کنند. شما اسلام را باید تقویت بکنید. شما باید در کشورهای خودتان، در خطبه های نماز جمعۀ خودتان، که برای همین مقصد نماز جمعه بپا شده است، در ادعیۀ خودتان، در زیارات خودتان، در هر چه رفت و آمد دارید مصالح اسلامی را طرح بکنید، مصالح اجتماعی مردم را طرح بکنید. مسائل خصوصی نگویید، مسائل اجتماعی را بگویید. بگذارید اگر شما این را گفتید نمازتان را تعطیل کنند، مردم عکس العمل نشان می دهند. اگر دولتی به واسطۀ خطبه های نمازجمعه، نمازجمعه شمارا تعطیل کند، با عکس العمل مردم مواجه می شود و همانی است که ما می خواهیم. منتظر نشوید که یک لشکری پیدا بکنید ـ نمی دانم ـ یک اسلحه ای پیدا بکنید، جنگ نمی خواهید بکنید، شما مصالح مسلمین را می خواهید بگویید. شما انتظار نکشید که اول قدرت پیدا بکنید بعد بگویید، شما بگویید تا قدرت پیدا بکنید. ایران همین کار را کرد، ایران گفت تا قدرت پیدا کرد، نه اینکه نشست تا قدرت پیدا بکند، اگر نشسته بود تا ابد هم نمی شد. در مقابل آن قدرتی که محمدرضا داشت و آن پشتیبانی ای که همه از او می کردند علمای ایران ننشستند تا اینکه اول اجتماع پیدا کنند، بعد قیام کنند. علمای اسلام اول دعوت کردند مردم را و در هر فرصتی نترسیدند و در منبر و پایین و مسجد مردم را دعوت کردند تا قدرت پیدا کردند، شما هم همین کار را بکنید. می توانید. اگر خیال کنید نمی توانید، بدانید که نخواهید توانست. به خودتان تزریق کنید که می توانید، و بدانید که خواهید توانست. هر عملی اولش فکر است. هر کاری اولش تفکر و تأمل در اطراف کار است. اگر مادر روحمان ضعف باشد نمی توانیم کاری بکنیم، روح را قوی کنید، قلب خودتان را قوی کنید، به خدا منقطع بشوید. این همه ادعیه ای که وارد شده است و همه را دعوت کرده است به اینکه اتکال به خدا بکنید، برای اینکه او مرکز قدرت است. این همه دعوت شده است که به کس دیگری غیرخدا متشبث نشوید، برای اینکه به شما تزریق کنند قوت را، که شما یک پشتوانه عظیم دارید و او خداست. کسی که خدا را دارد، از چه باید بترسد؟ شمایی که برای خدا بخواهید کار بکنید از چه قدرتی
صحیفه امامجلد 18صفحه 426
می ترسید؟ می ترسید که شهید بشوید؟ شهادت ترس دارد؟ می ترسید حبس بشوید؟ حبس در راه خدا ترس دارد؟ می ترسید شکنجه بشوید؟ شکنجه در راه خدا اشکال دارد؟ ایران در راه خدا همه چیز دید، مع ذلک دست برنداشت. و این روحانیون بودند که مردم را بسیج کردند و مردم متحول شدند، و امروز از آن بچه کوچولویی که تازه زبان باز کرده است تا آن پیرمردی که چند جوان از دستش رفته، یکصدا بر ضد قدرتهای بزرگ صحبت می کنند و قیام کردند. نتوانید، نگویید. هیچ وقت فکر نکنید که نمی توانید؛ همیشه فکر کنید که می توانید، همیشه فکر کنید که خدا با شماست، همیشه فکر کنید که اسلام شرف شماست و این اسلام باید به دست شما تقویت بشود.
حفظ اسلام، تکلیف همۀ مسلمین
اگر سست بیایید، قدرتهای بزرگ اسلام را می خواهند از بین ببرند، برای اینکه در ایران فهمیدند که اگر اسلام در منطقه بیاید، آنها راهی ندارند. ولی مع الأسف بعض علمای منطقه نفهمیدند و حکام منطقه هم که نخواهند فهمید. دائماً دعوت به این می کنند که چه خطر بزرگی است ایران! ایران اگر قدرت پیدا کند خطر بزرگی است! بله خطر بزرگ است، اما برای امریکا و شوروی، نه برای مسلمین، برای مسلمین رحمت است. شما ملاحظه می کنید الآن آن طوری که در خارج به شما گفته بودند، در رسانه های گروهی همه جا و در مطبوعاتشان گفته بودند که ایران امنیت اصلش نیست، توی خیابانها مردم را می کشند، بچه های کوچک را می کشند، توی خیابانها، زنهای آبستن را می کشند، شما آمدید اینجا حبسها را دیدید. اگر در جبهه ها رفتید، و جبهه ها را هم لابد دیدید، دیدید که جبهه های ما مسجد است ـ الآن ـ جبهه های ما از مسجد بیشتر الآن ذکر خدا گفته می شود. جنگ با مثل صدام یک عبادت الهی است. شما اوضاع ایران را به خارج بگویید؛ دعوت کنید مردم را به اینکه نظیر ایران قیام کنند، بگویید ایران چه وضعی است. آنها می گویند که در حبسها شکنجه های قرون وسطایی، نمی دانم چه، خوب، البته امریکا باید این را بگوید. امریکایی که دنیا را دارد شکنجه می کند، امریکایی که به همان شکنجه های بدتر از قرون وسطایی دارد دنیا را از بین می برد، و همین طور شوروی، آن
صحیفه امامجلد 18صفحه 427
وقت می گویند که در ایران حد الهی جاری می کنند، کارهای قرون وسطایی می کنند. اینها اسلام را قرون وسطایی می دانند. مسلمین باید بیدار بشوند، بدانند که اینها چه دارند می کنند و می خواهند چه بکنند. تکلیف است برای مسلمین که حفظ کنند اسلام را، و ننشینند تادیگران برایشان حفظ کنند، دیگران حفظ نمی کنند. ابرقدرتها بر ضد اسلام الآن کمر بسته اند و قدرتهای پوشالی دیگری هم همین طور. اینکه دولت مصر دعوت می کند اعراب را به اینکه مجتمع بشوید و برخلاف ایران، ایران را مقصودش هست؟ ایران خطر است؟ ایران برای آنها خطر است یا اسلام؟ اینکه دعوت می کند اعراب را که مجتمع بشوید یعنی دعوت می کند که همه اجتماع کنید برخلاف اسلام. برای اینکه اسلام را آنها بر ضد منافع خودشان می دانند.
طرفداری دروغین قدرتها از حقوق بشر
آقایان ائمۀ جمعه، آقایان ائمۀ جماعات، علمای اسلام در سرتاسر عالم، توجه کنید که امروز همۀ قدرتها بر ضد اسلام قیام کرده اند، نه بر ضد ایران! توجه کنید که تکلیف همۀ ما زیاد است در این زمان. اگر فرصت پیدا بکنند و شما توجهتان کم بشود اسلام را امروز ریشه کن خواهند کرد. امروز غیر از دیروز است. دیروز نفهمیده بودند قدرت اسلام را، امروز فهمیدند که در یک جای کوچکی مثل کشور ایران وقتی که صدای اسلام بلند شد، حتی در امریکا هم این صدا بلند شد، این را فهمیده اند. امروز منافعشان هم در خطر است، ما شکی نداریم. برای اینکه آنها می خواهند بیایند خلیج فارس را هم بگیرند، نفتهای همه را ببرند، اسلام مانع از این است. امریکا می خواهد قدرتش را بر همۀ دنیا تحمیل کند. از آن ور هم شوروی. خدا می داند که اگر مقابل امریکا شوروی نبود به سر دنیا چه می آورد. و اگر مقابل شوروی امریکا نبود به سر دنیا چه می آوردند! اینهایی که حالا هی صحبت می کنند از حقوق بشر، و صحبت می کنند از صلح و صفا و اینها، که می دانید، همۀ شما می دانید، خودشان هم می دانند که دروغ می گویند، اینها برای این است که جلب توجه مردم را به خیال خودشان به طرف خودشان بکنند در مقابل شوروی، آن هم در مقابل امریکا. والاّ نه آنها مصالح مردم را می خواهند، نه آنها مصالح
صحیفه امامجلد 18صفحه 428
مردم را، همه مصالح خودشان را می خواهند. آن که مصالح مردم را می خواهد، آن اسلام است. آن که خط بطلان کشیده است بر اختلاف نژادی، آن اسلام است. آن که ما بین هیچ نژادی فرق نمی گذارد و همه را می گوید که باید تقوا داشته باشید و آن چیزی که میزان است تقواست، نه رنگ است و نه نژاد است و نه کشور است و نه هیچ چیز، آن اسلام است، و اینها می خواهند این نباشد. اینها می خواهند که نژادهای دیگر را زیر بار خودشان ببرند و اسلام مخالف است. آنها می خواهند که مصالح اسلام را، مصالح مسلمین را خودشان تشخیص بدهند و عمل کنند یعنی مصالح خودشان را، اسلام مخالفش است. البته ما بصراحت می گوییم که ایران و اسلام مخالف است با مصالح امریکا و شوروی، آن مصالحی که خیال می کنند که ایران هم باید تبع او بشود. ما استقلال خودمان را حفظ می کنیم، آزادی خودمان را حفظ می کنیم، و ما امیدواریم که پرتو این استقلال و آزادی به همه دنیا بیفتد و مستضعفین جهان از زیر بار مستکبرین بیرون بروند، و این یک چیزی است که به عهدۀ علمای اسلام است.
من از خدای تبارک و تعالی سعادت و سلامت برای همۀ مسلمین جهان مسئلت می کنم و حتی سعادت مستضعفین، ولو اینکه از اسلام نیستند، آن هم خارج شدنشان از زیربار مستکبرین را از خدای تبارک و تعالی مسئلت می کنم. و امیدوارم که خدای تبارک و تعالی شما علمای اسلام را تأیید کند که به مصالح اسلامی فکر کنید و از کسی نترسید از غیرخدای تبارک و تعالی، و کسی را ذوقدرت ندانید. همه قدرت از اوست و همه چیز از اوست و ما هیچ و همه هیچ هستیم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
صحیفه امامجلد 18صفحه 429