مقدمه
در هزاره جدید و در عصر جهان گرایی [1] و سمت گیری جوامع به سوی ساختارهای جهانی، یکی از معیارها و شاخصهای توسعه یافتگی ملتها، میزان و غلظت دموکراسی در آن جوامع است و فارغ از ماهیّت و شکل ارزشهای حاکم بر «دولت- شهرها» [2] نفس وجود دموکراسی و تعدد و تنوع رویه ها و سازوکارهای مردم سالاری، از معیارها و شاخصهایی است که همواره مورد توجه دولتمردان، کارشناسان و محافل سیاسی در سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی است.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری بی بدیل و حکیمانه حضرت امام خمینی (س) به عنوان بزرگترین واقعه قرن بیستم در منطقه خاورمیانه در سال 1357 با چهارچوب ارزشی مبتنی بر آموزه های متعالی اسلام و مکتب تشیع و با غلظت دینی خویش، توانست تعریف جدیدی را از مردم سالاری دینی به دنیا عرضه نماید و در دورانی از تاریخ که دموکراسی و میزان مشارکت مردمی در برنامه های خرد و کلان سیاسی جوامع، خود یک ارزش قلمداد می گردید توانست خط بطلانی بر تمامی تصورات و ذهنیات غلط ناشی از برداشتی ناصحیح از اسلام کشیده و تئوری جمهوری اسلامی را با تعریف سازوکارهای دموکراتیک مبتنی بر نظام مردم سالاری دینی و حضور
کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه ا
حداکثر مشارکت مردمی در بهره گیری از اصل حاکمیت بر سرنوشت خویش ارائه نماید و آموزه های جدیدی از رفتار سیاسی فردی و اجتماعی را ارائه نماید که در کنار جمهوریت می توان اسلامیت را نیز حفظ و ارتقا داد و این نشأت گرفته از تئوری انقلابی حضرت امام خمینی (س) از آغاز شکل گیری نهضت اسلامی از 15 خرداد 1342 در استراتژی مبارزاتی آن رهبر فرزانه در اتکا به قدرت مردم و آحاد افراد ملت مسلمان ایران، بود و نه تنها در 15 سال مبارزه علیه رژیم سلطنتی و توتالیتر پهلوی بلکه در تمامی ایام و وقایع پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه در مقابله با گروهها و سازمانهای ضدانقلاب و برانداز، و یا در 8 سال دفاع مقدس در مقابل رژیم متجاوز بعث عراق و سایر موارد، در دکترین انقلابی آن امام فرزانه، نه چشمداشت به حمایت قدرتهای خارجی داشته و نه سلاحهای متعارف یا هسته ای در تفکر حضرت امام (س) جایگاهی نداشت و آنچه مبانی قدرت ملی را در تمامی شئون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی تشکیل می داد، اتکا به پایگاه توده ای و بسترسازی برای حداکثر مشارکت مردمی بویژه در اعمال مستقیم حق حاکمیت بر سرنوشت خویش در قالب برخورداری از حق انتخاب شدن و انتخاب نمودن به عنوان منتخَب و منتخِب بود.
تعریف سازوکارهای سیاسی از بالاترین مرجع قدرت چه در انتخاب خبرگان قانون اساسی در اولین انتخابات پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و یا رفراندم قانون اساسی و چه در سایر انتخابات از جمله انتخاب خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی و یا شوراهای شهر از جمله این موارد است و این اوج هنر بنیانگذار و معمار جمهوری اسلامی ایران است که امروزه در هزاره جدید جمهوری اسلامی ایران مفتخر است که توانسته است در تمامی عرصه ها حمایت مردمی و مشارکت ملت را در جریان تصمیم سازی [3] و اعمال حق حاکمیت بر سرنوشت خویش در برداشته باشد.
از آنجا که ضرورت دارد نسل جوان امروزی شناخت صحیح و دقیقی از افکار و تئوریهای آن رهبر حکیم و سیاستمدار داشته و در پاسخ به شبهات جمهوریت یا
کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه ب
اسلامیت و به جهت تسریع و تسهیل در دسترسی به نظریات حضرت امام خمینی (س) در تبیین نظریه جمهوری اسلامی و تفسیر نظام مردم سالاری دینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) اقدام به تدوین نظریات معظمٌ له نمود که در این مجموعه، متن سخنان و پیامهای حضرت امام خمینی (س) به صورت موضوعی در ضمن چهار فصل بر اساس عناوین مندرج در فهرست گردآوری شده است.
فصل اول منحصر به انتخابات مجلس شورای اسلامی یا انتخابات خاص نمی باشد.
در این فصل فرازهایی از رهنمودهای حضرت امام، برگرفته از فرمایشات و پیامهای آن حضرت در مناسبتهای مختلف و انتخابات گذشته در رابطه با «اهمیت انتخابات و نقش مردم»، «معیارهای انتخاب» و «تبلیغات انتخاباتی» تنظیم گردیده است. ضمناً در آغاز این فصل نیز چند فراز از فرمایشات امام در زمینه حاکمیت قانون و لزوم متابعت همگان از قوانین اسلامی ارائه شده است.
فصل دوم به انتخابات و رفراندومهای عام یا فراتر از قوه مقننه اختصاص یافته و فصل سوم به قوه مقننه، اعم از مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان و انتخابات مربوط به آن پرداخته شده است. در فصل چهارم، منظور، ارائه قطعات کوتاه و به اصطلاح کلمات قصار حضرت امام در مجموعه موضوعات مربوط به انتخابات و مجلس بوده است که نوعاً در فعالیتهای تبلیغاتی مورد نیاز است. بدیهی است مطالب این فصل، برگرفته از مجموعه مباحث سایر فصول است و تفصیل آنها در جای خود آمده است.
با آنکه کوشیده ایم مواضع حضرت امام را بر اساس موضوعات فهرست، تفکیک نماییم ولی دشواری این امر مانع از آن گشته است که توفیق تام داشته باشیم، لذا در موارد اندک از تکرار چاره نداشتیم. در عین حال محققین ارجمندی که طالب جامعیت اندیشه امام در خصوص هر یک از عناوین فهرست می باشند، نمی توانند صرفاً به قطعات تنظیم شده ذیل همان عنوان اکتفا کنند و باید به سایر عناوین و موضوعات قریب در همین مجموعه نیز مراجعه نمایند. همچنین پاره ای از موضوعات فرعی مورد اشاره در این مجموعه، مثل قانون، مردم و آزادی، موضوعاتی هستند که تفصیل و جامعیت اندیشه امام درخصوص آنها در مجموعه های دیگری که چاپ شده است، آمده و در این
کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه ج
مجموعه، به حد ضرورت اکتفا شده است. در ابتدای کتاب نیز سه پیام و سخنرانی که هر یک اختصاص به یکی از سه دوره مجلس شورای اسلامی داشته است، به صورت جامع آورده شده است تا نمونه ای باشد بر نگرش کلی حضرت امام نسبت به انتخابات و سه دوره اول مجلس.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ضمن تقدیم این اثر به تقاضامندان بسیار آن، امید آن دارد نسل جوان امروز از یک سو و دولتمردان و وکلا بویژه هر فرد، سازمان، گروه، حزب و یا نهاد و ارگانی که به هر شکل مستقیم و غیر مستقیم در جریان انتخاب (منتخَب و منتخِب) قرار می گیرد بتواند با نصب العین قراردادن آن، زمینه رشد و ارتقا و بقا و توسعه نظریات معظمٌ له را فراهم ساخته و اندیشه های جاودانی ایشان را جامه عمل بپوشاند.
معاونت پژوهشی
مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س)
کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه د