فصل سوم: قوه مقننه و انتخابات آن

توصیه های امام به نمایندگان مجلس شورای اسلامی (2)

‏مجلس باید در بین صحبتهایشان مردم را بسازند. جنگ مجلس، مثل جنگ دو فقیه مى ماند، نه این است که اینها اختلاف دارند.‏

‏خوب، فقها با هم اختلاف دارند از صدر اسلام تا حالا، اگر این نظرها تصادم با هم نمى کرد فقه ما به این قوت نبود؛ نظرها باید تصادم کنند، دعوا شود باید سر آن. بعضى حوزه هایى که ما ادراک کردیم دعوا بود، استاد یک چیزى را مى گفت، شاگرد مى ایستاد در مقابلش مى گفت، او مى گفت، این مى گفت، او مى گفت تا یک مطلب تا دیگران استفاده مى کردند از آن؛ در مجلس هم باید این جور باشد.‏

‏مخاصمه در کار نیست مباحثه علمى است، مباحثه اخلاقى است، باید اخلاق به مردم یاد بدهند، دعوا نباید باشد در آن.‏‏ 249‏

‏1/ 1/ 62‏

‏ ‏

‏***‏

‏از آقایان تشکر مى کنم که به اینجا تشریف آورده و مسائل و مشکلات را با یکدیگر در میان مى گذاریم. عمده این است که ما به وضعیت خودمان و وضعیت انقلاباتى که در دنیا واقع مى شود توجه کنیم. یک وقت مملکتى است که انقلاب مى کند و پشت سرش شوروى و امریکا و امثال اینها هستند که این انقلاب، انقلاب دیگرى است. و یک وقت کشورى است همانند ایران که انقلاب مى کند و خودش را از همه قدرتهاى شرق و غرب که ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 287


‏ ‏

‏مى خواهند در آن تصرف کنند جدا کرده است. مع ذلک مى بینیم آنها که پشت سرشان قدرتها بوده اند و انقلاب کرده اند وضع شان بسیار بدتر از ماست. و با این دو خاصیت اگر شما بخواهید که شب بخوابید و صبح بیدار شوید که همه امور درست شده باشد این یک امر غیرممکن است، و اگر جهت اسلامى این انقلاب نبود، تا آخر هم مشکلات ما حل نمى شد، و چون اسلامى است و مردم همه باهم هستند و علاقه به اسلام دارند، على رغم تبلیغات دامنه دار و جنگ و مشکلاتى که علیه ما تحمیل کرده اند مع ذلک ایران در این چند سال که انقلاب کرده است با استقامت سرجاى خود ایستاده و به پیش مى رود. وظیفه آقایان وکلا این است که هرجایى که گرفتارى هست دنبال رفع آن باشند و متوقع نباشند که فوراً رفع بشود.‏

‏و مهم این است که مجلسیها با هم و با دولت و با سایر مقامات تفاهم داشته باشند. و مجلسى که اساس یک کشور است باید محلى براى بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد، و انتقاد و استیضاح حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامى و طرح مسائل اخلاقى بهتر رفع اختلاف مى کند تا با الفاظ نیش دار و مقابله کردن با یکدیگر. لذا باید نطقهاى قبل از دستور یامسائلى که در مجلس واقع مى شود همانند خطبه هاى نهج البلاغه و خطب ائمه اطهار مردم را رو به صلاح ببرد، و آقایان در صحبتهایشان این احساس را داشته باشند که براى مصلحت جامعه حرف مى زنند، نه براى مقابله و خودشان را یک واعظ حساب بکنند که مى خواهند مردم را موعظه کنند و مردم هم احساس کنند که این آقایان خیر و صلاح آنها را مى گویند.‏‏ 250‏

‏17/ 5/ 62‏

‏ ‏

‏***‏

‏ ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 288


‏ ‏

‏وقتى که حکومت الگو قرار داد امیرالمؤمنین- سلام الله علیه- را در اجراء حکومتش، در اجراء چیزهایى که باید اجرا بکند، اگر او را الگو قرار داد، این تمسک کرده است به ولایت امیرالمؤمنین ... و مجلس که از مقامات بلند یا بلندترین مقام کشورى است، چنانچه الگو قرار داد آن چیزى که امیرالمؤمنین مى خواست، و آن عدالتى را که آن در همان برهه کمى که به او مجال دادند- خیلى کم مجال پیدا کرد- اگر الگو قرار بدهند آن را براى اینکه احکام را و امورى که باید محوّل به آنهاست به آن نحو اجرا بکنند، به آن نحو تصویب بکنند و دقت بکنند، آن وقت مى شود گفت که مجلس ما هم از متمسکین به امیرالمؤمنین هستند. و ما چنانچه مجلس نتواند این کار را بکند، یا خداى نخواسته نخواهد این کار را بکند، یا بعض افراد نگذارند که این کارها بشود، آن وقت ما نمى توانیم بگوییم که یک مجلس متمسک به ولایت امیرالمؤمنین داریم.‏‏ 251‏

‏4/ 7/ 62‏

‏ ‏

‏***‏

‏من راجع به کل مجلس مکرر عرض کرده و حالا هم عرض مى کنم که مجلس ما باید با مجلسهاى سابق فرق داشته باشد. البته فرق هم دارد، اما هر امرى کم کم به انحراف کشیده مى شود و چنین نیست که یکدفعه انحراف واقع شود. در خود انسان نیز چنین است که شیطان و نفس امّاره بتدریج از عمل به مکروهات و بعد از آن به صغایر و از آنجا به بالاتر انسان را منحرف مى کنند. در مجلس سابق دوره اولش بهتر بود، لکن در هر سال چیزى به آن اضافه و یا از آن کم شد تا رسید به آنجا که مجالس اخیر را دیدیم.‏

‏شما از اول اگر جلوى فساد را نگیرید معلوم نیست که به وضع ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 289


‏ ‏

‏سابق منتهى نشود. البته باید عاقلانه باشد که مسأله حادّى پیش نیاید.‏

‏در مسائل، ملایمت و جهت رحمت بیشتر از جهت خشونت تأثیر مى کند. من در زمان اختناق رضاخانى وقتى در مدرسه فیضیه صحبت مى کردم، آنگاه که از جهنم و عذاب الهى بحث مى کردم همه خشکشان مى زد، ولى وقتى از رحمت حرف مى زدم مى دیدم که دلها نرم مى شود و اشکها سرازیر مى گردد و این تأثیر رحمت است. با ملایمت انسان بهتر مى تواند مسائل را حل کند تا شدت.‏

‏و مجلس باب مباحثه است، و باید مثل مباحثه طلبه ها باشد که با هم دوست هستند و با یکدیگر بحث و گفتگو مى کنند ولى معلوم است که مباحثه هست. مجلس اسلامى باید ملت و دیگران را ارشاد کند، چون مسائل به خارج منعکس مى گردد و تأثیر روى مردم مى گذارد. از این جهت مسئولیت مجلس به عنوان یک مرشد و هدایت کننده براى مردم زیاد است. و این کلى مطلب است که ان شاءالله این مجلس اول انقلاب، پایه اى و سنت حسنه اى باشد براى آینده که هر چه خوب بشود، شما در اجر آن شریک هستید.‏

‏در مسأله اى که راجع به کمیته ها فرمودید، اعتقادم بر این است که همین گونه که هست باشد و هیچ گونه تحولى درباره آن صورت نگیرد. راجع به استیضاح هم من هیچ نظرى نمى دهم، فقط با ملایمت و تفاهم باشد. موافقین و مخالفین حرفهایشان را بزنند، آن وقت مجلس هر چه رأى داد معتبر است.‏

‏امیدوارم آقایان موفق شوند که وقتى مجلس را تحویل مى دهند مردم راضى باشند، تا بعدها به همین آقایان رأى بدهند. البته من تمام آقایان را نمى شناسم، ولى امیدوارم مجلس داراى یک اکثریت تام متعهد باشد. میل دارم وضع و امور با ملایمت و اخلاق ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 290


‏ ‏

‏حسنه صورت گیرد، و این خیلى بهتر است. دو نفر که با هم دعوا دارند وقتى یکى از آنها با رأفت و ملایمت حرف زد، دعوا تمام مى شود. اصولًا کارها با ملایمت و رأفت بهتر انجام مى گیرد.‏‏ 252‏

‏14/ 8/ 62‏

‏ ‏

‏***‏

‏در اینجا لازم است از کوششها و مجاهدات نمایندگان محترم مجلس اول تشکر و قدردانى نمایم؛ که با همه مشکلات و کارشکنیها و ناهماهنگیها به کارهاى مهمى موفق، و از خط و صراط مستقیم اسلامى منحرف نشدند؛ و در مقابل منحرفان استقامت نموده، و کار بسیار مهم خود را، آن هم در دوره اول مجلس و جوّ اغتشاش و آشوب، که در انقلاب مستقل عظیمى مثل انقلاب ایران قابل اجتناب نبود، با افتخار و سرافرازى به پایان رساندند. باید این مجلس را از این جهت که در حال غلیان انقلاب و نابسامانیهاى لازم آن و نفوذ افراد منحرف بازیگر در کارهاى کلیدى و کسب به ناحق مقامات بلندپایه و نیز تازه کار بودن و کم تجربگى در مسائل بسیار پیچیده، توانست با زحمت و پشتکار و تعهد به جمهورى اسلامى و با حرکت به سوى اسلامى شدن قوانین و حرکت به نفع مستضعفان موفقیت چشمگیرى به دست آورد، مجلسى نمونه به حساب آوریم. و براى شهداى مظلومى که در راه اسلام داده است از مقام مقدس ربوبى رحمت تقاضا نموده، و به بازماندگان محترمشان تسلیت عرض کنیم.‏‏ جَزَاهُمُ الله عَن الاسلامِ خَیراً.‏

‏و اما دوره دوم مجلس جمهورى اسلامى در آغاز گشوده شدن، برخوردار از پشتیبانى بیدریغ عموم ملت انقلابى و متعهد به اسلام ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 291


‏ ‏

‏و جمهورى اسلامى است. و نمایندگان محترم آن ناظر نشیب و فرازها و برخوردار از تجربه ها و اندوخته هاى چهار ساله نمایندگان محترم مجلس اول، و آشنا به بسیارى از پیچ و خمها و توطئه ها و بازیهاى به اصطلاح سیاسى بوده و مى باشند؛ و شاهد فداکاریها و جانبازیها و از خود گذشتگیهاى ملت معظم از اول انقلاب تاکنون بوده اند، چه در زمان ستمشاهى و شهادت دسته جمعى زن و مرد و صغیر و کبیر ملت شجاع؛ و چه پس از پیروزى و خیانتها و جنایتهاى گروهکها و گروههاى منافق متظاهر به اسلام و ملیت و طرفدارى از توده ها و کشتار بیرحمانه مظلومان و طبقات ضعیف و ستمکش؛ و چه شاهد تحمیل جنگ از سوى ابرقدرتهاى شرق و غرب و وابستگان مرتجع آنان، که حرث و نسل این ملت عدالت طلب و اسلامجو را به آتش کشیده و به نابودى سپرده اند، و جوانان عزیز را که مدافع آرمانهاى اسلام و قرآن کریم بوده و هستند با سلاحهاى پیشرفته شرق و غرب و سلاحهاى شیمیایى به شهادت رسانده اند. حال که شاهد همه این جریانات بوده اند، باید دقیقاً توجه کنند که مسئولیت بسیار عظیم و سرنوشت سازى را به عهده گرفته اند، که به پایان رساندن آن به طور شایسته و خداپسند جز با «جهاد اکبر» میسر نخواهد شد.‏

‏اینجانب از خداوند متعال، در این ماه پر برکت شعبان المعظم که شاهد ولادت با سعادت منجى بشر و عدالت گستر شرق و غرب و فریادرس مظلومان و مستضعفان جهان، حضرت بقیةالله الأعظم- ارواحنا لتراب مقدمه الفداء- بوده است، عاجزانه خواستارم که نمایندگان و قاطبه ملت مظلوم ایران را در مسئولیتهایى که در این عصر پرآشوب و فتنه زا، که مى توان گفت حکومت جنگل بر آن غلبه دارد، به دوش گرفته اند به طور شایسته ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 292


‏ ‏

‏از عهده برآیند و در این جهاد بزرگ موفق شوند؛ و با افتخار و سرافرازى به محضر مبارک حق تعالى وارد شوند.‏

‏اینک تذکراتى برادرانه و مخلصانه به حضرات نمایندگان محترم- حفظهم الله تعالى و ایّدهم- عرضه مى دارم باشد که نافع شود.‏‏ وَ ذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِینَ.‏‎[1]‎

‏1. [آن ] که در رأس همه تذکرات است و با رسیدن به آن، همه چیز اصلاح مى شود و سعادت فراگیر مى گردد، آن است که به قلوب محجوب و منکوس خود برسانیم که عالَم، از اعلا علّییّن تا اسفل سافلین، جلوه حق- جل و علا- و در قبضه قدرت اوست؛ و هیچ موجودى، از روحانیون ملأاعلى و انبیاى معظم و اولیاى مکرم، تا اشقیا و هر جا بروید، از خود چیزى ندارند؛ بلکه چیزى نیست جز آنکه به جلوه او نورانى و هست شود. و این تذکر همان است که موجب اطمینان قلوب مى شود که ‏‏ أَلا بِذِکْرِ الله تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ.‏‎[2]‎‏ و با این باور است که خوفها از غیر او از دلها رخت ببندند؛ و امیدها و رجاها بجز به او از قلوب زایل شوند. بارالها، ما گر چه محجوبیم و در سلاسلِ جهنمِ نفسْ مقید، تو به وسیله اولیایت دست ما گیر و ما را از خود و شرّ خود برهان؛ تا جز تو نبینیم و جز از تو خوف نداشته باشیم و امید به کس نبندیم. خدایا!، ما این پیروزیها را در جبهه ها و در پشت جبهه ها و در ارگانهاى ملى و دولتى از تو مى دانیم. و اگر نبود عنایت خاص و پرتو رحمت تو بر این ملت ضعیف، که چنگ و دندانها از اطراف عالَم به او نشان مى دهند و توطئه هاى شرق و غرب براى براندازى اسلام و جمهورى اسلامى به هم پیوند خورده اند و سازمانهاى عریض و‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 293


‏ ‏

‏طویلِ حقوق بشر و امنیت جهانى با رسانه هاى گروهى چپ و راست یک صدا به مقابله با آن برخاسته اند و دولتهاى به اصطلاح اسلامى با پیوند با اسرائیلِ غاصب و ارباب غاصبتر آن امریکا در براندازى آن مجهز شده اند، در همان نفسهاى اول سرکوب شده بود. این عنایت بزرگ تو است که مجلس، ملت و دولت ما چون سدى عظیم و خلل ناپذیر ایستاده و فریاد اسلام را به جهانیان رسانده، و مستضعفان را در کنار کاخ سفید و کرملین و در گوشه و کنار زمین به حرکت و فریاد در آورده است. و امید آن است که مسلمانان و مستضعفان جهان بپا خیزند، و داد خود را از مستکبران بگیرند، و مقدمات فرج آل محمد- صلى الله علیه و آله- را فراهم نمایند.‏

‏2. چنانچه این انقلاب اسلامى یک انقلاب عادى نیست و متکى به هیچ یک از دو قطب شرق و غرب نمى باشد، از این جهت، ویژگیهاى خاص خود را داشته و دارد. و با پیمودن صراط مستقیمِ «لاشرقیه و لاغربیه» در مقابل هر دو قطب ایستاده است و از هیچیک از قدرتهاى افسانه اى نهراسیده است که همین موجب پیروزیهاى معجزه آسایش گردید؛ گر چه موجب توطئه ها و آتش افروزیهاى فراوان علیه خودش هم شد لکن در هیچ مرحله اى عقبگرد نکرد.‏

‏مجلس جوشیده از این ملت انقلابى نیز یک مجلس عادى نیست؛ که یک پدیده خاصِ به خود با ویژگیهاى خاص است.‏

‏امروز به جرأت مى توان ادعا کرد که در زیر این آسمان کبود تنها مجلسى است که متکى به آراى توده میلیونى مردم است که با رأى مستقل و مستقیم مردم به دور از اعمال نفوذ خانها و سرمایه دارها و مالکها و سلطه ها و بست و بندهاى به اصطلاح سیاسى و‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 294


‏ ‏

‏فعالیتهاى انحرافى، به وجود آمده، و از قلدریهاى رژیم شاهنشاهى و وابستگان به آن خالص بوده است. قهراً مسئولیتهایى که چنین مجلسى دارد بسیار بزرگ است: مسئولیت مقابله با سیاست بازیهاى غرب و جناح سرمایه دارى آن، و دیکتاتورى شرق و قطب کمونیستى آن. این مجلسى است که باید سیاست «نه شرقى و نه غربى» را در جهان دو قطبى اجرا کند؛ و احکام سیاسى و اجتماعى و اقتصادى و فرهنگى اسلام را که به طاق فراموشى سپرده شده بود و قرنها منزوى بود به صحنه آورد و چنین مجلسى است که قدرت روحى مافوق عادى و قدرت تشخیص مسائل پیچیده جهان و قدرت تصمیم گیریهاى قاطع بى گرایش به دو قطب الحادى و سرمایه دارى را لازم دارد. قدرتى که اگر همه جهان در مقابل آن به سوى باطل روند، بى وحشت به سوى حق رود. قدرتى که جوّسازیها و شایعه پردازیها را به هیچ شمارد. چنین مجلسى در کمیسیونهاى مختلفش کارشناسان و متخصصان متعهد و زبردست لازم دارد. هر چند براى مشورت در هر رشته خصوصاً در سیاست خارجى و نیز سیاست اقتصادى که امروز از اهمّ امور است از اشخاص کاردان دعوت کنند و چون مقصد همه ان شاءالله پیشرفت احکام اسلام و خدمت به بندگان خداى متعال است، باید از اینکه از خارج مجلس استمداد مى کنند خوشوقت باشند.‏

‏3. مجلس محترم دوره اول گر چه کارهاى بسیار ارزنده اى انجام داد و با کوشش و مشکلات فراوان از عهده وظایف خود به در آمد لکن تراکم مشکلات پس از انقلاب و خیانتهاى رژیم سابق آنچنان زیاد بود که قهراً بسیارى از مشکلات به عهده مجلس حاضر است. از آن جمله حل مسائل بسیار مهم اقتصادى و مبارزه با تورم و حل مسأله مسکن و زمین است و رسیدگى هر چه بیشتر‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 295


‏ ‏

‏به امور محرومان و قشرهاى کم درآمد و از آن جمله افراد محترمى مى باشند که در دستگاههاى دولتى با حقوق محدود مشغول خدمت هستند. این کارمندان زحمتکش اکثر قریب به اتفاقشان درآمد دیگرى ندارند و به حقیقت از قشر محروم هستند. چنانچه حل مسائل کشاورزى که از مهمات امور کشور است به عهده دولت با پشتیبانى مجلس است. و در تمام این امور آنچه لازم است بدون مسامحه عمل شود موافق بودن قوانین مربوط به این امور و سایر امور کشور با قوانین مقدس اسلام اعم از احکام اولیه یا احکام ثانویه است؛ که اگر جزئى انحرافى خداى نخواسته در این مجلس از شرع اسلام پیدا شود سنت سیئه اى خواهد شد که دنبال آن سنتهاى سیئه دیگر خواهد آمد؛ و وزر و گناه آن و گناه هر کس که به آن عمل کند به گردن آنان است. و اگر ان شاءالله فعالیتهاى نمایندگان محترم در جانب هر چه بهتر کردن کشور و رفاه حال محرومین با موازین اسلامى باشد، اجر آن مثل اجر هر کس [که ] به آن عمل کند براى سنت گذاران است. کسى گمان نکند که به نفع محرومین و خدمت به آنان اگر به طور غیر مشروع هم باشد مانع ندارد. که این یک انحراف و خیانت به اسلام و جمهورى اسلامى بلکه به محرومین است که از مال حرام و غصب و با ظلم به دیگران آنان را مبتلا به آتش جهنم کنند. اینجانب گمان ندارم که در کشورى که همه چیز خود را براى اسلام و اجراى قوانین اسلامى فدا کرده چنین مسائلى واقع شود. و حضرات نمایندگان محترم کوشش نمایند که امر مخالف با شرع و قانون اساسى به تصویب نرسد؛ که علاوه بر آنکه رأى برضد قوانین الهى دادن خود گناه است، بى شک شوراى محترم نگهبان آن را رد مى کند و موجب عقب افتادن کارها مى شود.‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 296


‏ ‏

‏4. مى دانید و مى دانیم که مجلس شوراى اسلامى داراى وظایف بزرگ و ظریف مى باشد؛ چرا که در کشورى که مردم براى اسلام و حکومت اسلامى و اجراى قوانین نورانى قرآن کریم و قطع ظلم و ستم به هر نحو و از هر نوع باشد قیام کرده اند و شما را به مجلس فرستاده اند، مجلسى که منعکس کننده اقوال و احوال و طرز روحیه و افکارتان است و از آنجا که همه اینها به صورتى وسیع در سراسر کشور و نیز در بسیارى از کشورهایى که موج رادیو- تلویزیون به آنجا مى رسد و گاهى در تمام دنیا به واسطه رسانه هاى گروهى جهان منتشر مى شود، لازم دانستم به حکم وظیفه و اخوت اسلامى به بعضى از آنها اشاره کنم. و این امورى است که اسلام و اخلاق اسلامى و ارزشهاى انسانى و ملتهاى متعهد اسلام از آنان خصوصاً و از همگان عموماً توقع دارند.‏

‏الف) کیفیت برخورد با یکدیگر در محیط مجلس و مباحثات بین مخالف و موافق؛ از نمایندگان متوقع است که مراعات آداب اسلامى در محاورات بشود؛ و انگیزه آن یافتن حق و راه حل باشد و این امور در محیط دوستى و صفا چون بحثهاى علمى در محیط مدارس فقاهتى که مقصود، یافتن واقعیت نه تحمیل عقیده است، آقایان را بهتر و آسانتر به حقیقت مى رساند و مجادلات با حال غضب و عصبانیت انسان را از واقع دور مى کند و چون مقصود از بحثها یافتن طریق هر چه بهتر براى خدمت به اسلام و کشور و ملت است و از عبادات و مقربات الهى محسوب است، حقاً لازم است از آنچه مخالف رضاى خداوند متعال است اجتناب شود و محیط مجلس طورى باشد که علاوه بر یافتن راه صحیح براى شنوندگان، آموزنده اخلاق اسلامى و آداب انسانى باشد، که این خود یک عبادت دیگر است. و اگر خداى نخواسته در این محیط‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 297


‏ ‏

‏مقدس مقصود کسى اعمال غرض و تحمیل عقیده و احیاناً تسویه حساب باشد که قهراً به هتک یک مسلمان و رد و بدل الفاظ غیر مناسب منجر مى شود علاوه بر آنکه از مسیر حق دور مى شود و برخلاف آنچه وظیفه وکیل است مى باشد گاهى اشاعه فحشا در یک محیط بسیار وسیع است که معصیتى عظیم است. اینجانب امیدوارم خداوند توفیق دهد که همان سان که جوانهاى عزیز رزمنده، سنگرها را به مسجد و معبد تبدیل کردند، حضرات وکلا، مجلس را معبدى کنند منزه از اعمال و اقوال زمان طاغوت، تا مجلسى نمونه شود؛ باشد که مجالس دیگر کشورهاى اسلامى از آن تبعیت کنند.‏

‏ب) کیفیت برخورد با دولت و وزرا و سایر کارمندان؛ شک نیست که مجلس به همه امور کشور نظارت دارد؛ و حق نمایندگان است که از هر انحراف و خلافى که از وزرا و ادارات مى بینند به حکم قانونى جلوگیرى کنند و دولت را تا حد استیضاح بکشانند.‏

‏لکن فرقهاست بین نظارت و استیضاح، و بین عیبجویى و انتقامگیرى. و این فرق را همه کس پس از رجوع به وجدان خویش مى فهمد. انسان با کمى تفکر در حال خود تشخیص مى دهد که احضار دولت یا وزیر براى خدا و مصالح اسلام و کشور است و در آن جز هدایت و جلوگیرى از انحراف و حفظ مصالح ملت چیز دیگرى دخالت ندارد؛ یا از معیارهاى غیرالهى، چون حُب و بغض، دوستى و دشمنى، هواهاى نفسانى چون خودنمایى، عرض اندام و از این قبیل مکاید نفسانى و شیطانى، برخوردار است. و محک تشخیص معیار الهى از شیطانى آن است که پس از مراجعه به خود بیاید که آنچه که او مى خواهد نفْس عمل است گر چه این کار را دیگرى انجام دهد؛ و یا آنچه را که بدان سبب شخصى را احضار کرده است اگر از دوستان عزیز او سر مى زد، با‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 298


‏ ‏

‏او همان مى کرد که با این انجام مى دهد. و این است معناى روابط و ضوابط و صراط مستقیم که از ارزشهاى انسانى برخوردار است.‏

‏خداوند قادر ما را بر آن هدایت فرماید و از ما دستگیرى کند.‏

‏مرحله اى دیگر: به فرض آنکه هیچ مقصدى جز حقجویى و جلوگیرى از انحراف نباشد، در کیفیت اداى وظیفه و بیان اشکال مى توان معیارالهى و نفسانى را تشخیص داد. معیار الهى آن است که اثبات مدعا مبنى بر استدلال و شواهد متقن باشد، و از کلمات نیشدار و اهانت آمیز و کردار ناروا مبرّا باشد. و در غیر این صورت، باید دانست که دست شیطان و نفس امّاره بالسوء در کار است و گوینده بازیچه هواى نفس است.‏

‏نمایندگان محترم و خواهران و برادران گرامى، مسأله بسیار مهم است. آبرو و حیثیت یک مسلمان یا یک انسان در کار است.‏

‏چه بسا با یک انحراف شما یک انسان آبرومند در جامعه ساقط شود و شرف یک مؤمن خدشه دار گردد. اگر انحرافى دیدید، نخست بدون سر و صدا دنبال تحقیق روید. پس از آنکه مسلّماً معلوم شد، قبل از کشیده شدن به مجلس با طرف به گفتگو بنشینید، و مسأله را حتى الامکان با خود او حل کنید. اگر در این مرحله توفیق حاصل نشد، در کمیسیون مربوط او را بخواهید، و با کمک دوستان فیصله دهید. و اگر فیصله نشد و شخص مذکور مى خواهد برخلاف مصالح اسلام و کشور و ملت عمل کند و در انحراف پافشارى نماید، حفظ مصلحت عمومى و اسلام مقدّم است بر حفظ مصلحت شخص، هر کس باشد؛ در این صورت تقاضا کنید و با استدلال و منطق، بدون کوچکترین اهانت، مطلب را عرضه کنید. و مهلت دهید تا در محیطى آرام و بى تشنج از خود دفاع کند. در این موقع مجلس به هر چه تکلیف قانونى و شرعى ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 299


‏ ‏

‏دارد عمل کند، بى کوچکترین توهین. و ما همه باید بدانیم که مجرمى که بالاترین جرم را دارد و به سوى چوبه دار مى رود، جز اجراى حد شرعى احدى حق آزار او را لفظاً و عملًا ندارد؛ و مرتکب، خود ظالم است و مستحق کیفر.‏

‏ج) از امور لازم التذکر راجع به نطقهاى قبل از دستور است؛ چه بسا که ناطق احیاناً گمان کند بى قید و شرط و بى تعهد و تکلیف باید هر چه بخواهد بگوید، و به هر کس، چه حاضر جلسه و چه غایب، مى تواند به اصطلاح حمله کند، و میزانى الهى و شرعى و اخلاقى در کار نیست و مسئولیتى حتى شرعى ندارد. و گاهى بعضى نطقها موجب تأسف بسیار و تأثر است؛ و چه بسا که اهانت به یک مسلمان و مؤمن را به حد اعلى مى کشاند و حیثیات انسانها را لکه دار مى کند؛ و گاهى ارقام و اقلام بسیار از گوشه و کنار اعم از صحیح و فاسد جمع آورى مى کند و با آبروى دولت و اشخاص، بلکه مجلس بازى مى کند؛ و مجلس شوراى اسلامى را بى توجه همچون مجلس طاغوت مى نماید و مورد تاخت و تاز اعراض مسلمانان در سراسر کشور قرار مى دهد. آقایان مى دانند مجلس اسلامى که حاصل سالهاى دراز رنج و زحمت و خونهاى محترم صدها هزار شهید و جانباز است براى تحقق احکام نورانى اسلام و تحول از رژیم طاغوت به رژیم الهى- اسلامى است. نمایندگان آن باید از اخلاق اسلامى بالا و والایى برخوردار باشند؛ و خداى بزرگ را حاضر و ناظر بر اعمال و گفتار خود بدانند، و از رفتار و گفتار رژیمهاى طاغوتى احتراز نمایند. و اگر خداى نخواسته کسى از حدود شرعى، چه در نطقهاى قبل از دستور و چه در مذاکرات و محاورات دیگر خارج شد، وظیفه فریضه بزرگ نهى از منکر را فراموش نکنند؛ که خداى نخواسته حق و عِرض و حیثیت مردم در‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 300


‏ ‏

‏مکانى که حافظ مصالح اسلام و مسلمین و مردم کشور است ضایع نگردد بلکه وکلاى محترم در برخوردها و نطقها، که در همه جا منتشر مى شود آموزنده اخلاق کریم انسانى و اسلامى باشند و مردم را به کیفیت سالم برخورد با یکدیگر آشنا سازند که این خود یک خدمت بزرگ به اسلام و مسلمین و بشریت است. اینجانب با اینکه میل نداشتم این مسائل را به طور سرباز عرض نمایم لکن علاوه برآنکه احساس تکلیف شرعى نمودم اکیداً علاقه مندم که قداست مجلس معظم و وکلاى محترم محفوظ باشد، تا الگویى باشند براى مجلسهاى جهان و مجالس آتیه ایران.‏

‏این نکته نیز قابل ذکر است که اگر در مجلس به کسى که حاضر نیست و راه به مجلس ندارد که از خود دفاع نماید حمله اى شد، به او اجازه داده شود یا در مجلس از خود دفاع کند و اگر قانوناً اشکالى در این عمل مى بینند، رادیو- تلویزیون و مطبوعات این وظیفه سنگین را به دوش کشند؛ تا حق مظلومى ضایع نشود و شخصیتى بى دلیل خُرد نگردد و راهگشاى این امر خود نمایندگان و رئیس محترم مجلس هستند که با تعهدى که دارند و مسئولیتى که بر دوش آنهاست این حق را به اشخاص غایب بدهند؛ تا به وسیله مجلس، که نگهدار مصالح کشور و ملت است، حقى ضایع نشود و انسانى مظلوم نگردد. و اگر به کسى چه از دولتیها یا دیگران، تهمتى زده شد، حق شکایت به قوه قضاییه را دارد تا رسیدگى شود و مجرم تعقیب و تعزیر شود. و اگر به یک وزارتخانه یا بنگاه تهمت زده شد حق دفاع با وزیر و رئیس بنگاه است و حق شکایت دارند و قوه قضاییه تعقیب خواهد کرد. و بالجمله با هر ترتیب ممکن باید از این اعمال غیر اسلامى جلوگیرى شود. البته این بدان معنا نیست که مجلس از حق قانونى و شرعى خود دست بردارد،‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 301


‏ ‏

‏بلکه نمایندگان محترم در محدوده قانون و شرع آزاد و مختارند و هیچ کس نمى تواند از حقوق قانونى آنان جلوگیرى نماید.‏

‏د) ... حضرات وکلاى محترم دوره دوم مجلس شوراى اسلامى که در آغاز خدمت به اسلام و جمهورى اسلامى مى باشند با توجه به اوضاع کنونى کشور و فشارهاى اقتصادى و نظامى و گرفتارى فوق طاقت دولت و مخارج عظیم جنگ و پیامدهاى آن و گرفتارى آوارگان جنگ و مهمانان افغانى و عراقى که قشرهاى عظیمى هستند و خرابیهاى جنگى و فسادهاى موروث از رژیم سابق و بسیارى از مشکلات کمرشکن دیگر، لازم است به دولت کمک نمایند که مشکلات را با پشتیبانى شما نمایندگان یکى پس از دیگرى حل نماید. در عین حال که حق نظارت و حق جلوگیرى از انحرافات را دارید لکن در وضعیت کنونى مسائل را روى هم بسنجید و اگر چیزى به نظرتان ناروا بود با وضع گرفتاریهاى حاضر بسنجید و ببینید اگر شما به جاى دولت بودید با چه قدرتى مى توانستید با مشکلات موجود مقابله کنید. و بدانید که روى هم رفته دولت تا کنون به وضع خارق العاده اى خدمت کرده و نقایصى که هست مطمئناً اجتناب ناپذیر است و بالجمله لازم است همه پشتیبان هم باشید تا بر حوادث پیروز شوید و با عملکرد دولت در این مدت کوتاه و خدمتهاى ارزنده او در سراسر کشور باید گفت دولت موفقى بوده است. باید به او مهلت داد که توفیق بیشترى به دست آورد. و در کمبودها و نقصانهاى موجود باید او را یارى کرد و کمکهاى فکرى و عملى نمود. کشور از همه است و با اتکا به قدرت ازلى و با کمک همه مى توان بر هر مشکلى غلبه کرد، ان شاءالله تعالى.‏

‏ه) از نمایندگان محترم که با توفیق الهى و رأى آزاد توده هاى ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 302


‏ ‏

‏محروم براى خدمت به اسلام عزیز و ملت محترم موفق شده اند، انتظار مى رود که در تمام فعالیتها و آراى خود براى شکرگزارى از خداى متعال جانب حق را گرفته و ضوابط را در نظر گیرند. مثلًا در اعتبارنامه ها که مورد بحث و نظر واقع مى شود، بدون ملاحظه دوستى و دشمنى و جهات سیاسى رایج در دنیا آنچه رضاى خداست و واقعیت اقتضا مى کند در نظر گیرند و گرایشهاى سیاسى را کنار گذارند. و این رویّه را در همه اعمال و اقوال و آراى خود در مدت این خدمت ارزشمند ملحوظ دارند؛ و براى رضاى مخلوق، خداى نخواسته به سَخَط خالق مبتلا نشوند. و در حقیقت مجریان عدل الهى باشند. و این رویّه از همه کس مطلوب است و از کسانى که در جایگاه حساس واقعند مطلوبتر. و شما نمایندگان محترم مى توانید با یک رأى خود خدمت ارزشمندى به خدا و خلق نمایید، و بالعکس؛ و مى توانید یک خطر بزرگ را از کشور و اسلام رفع کنید و بالعکس. حرکت در راه حق و عمل به آن، خود تفکر آزاد و ذکر خداست که موجب طمأنینه است.‏

‏و) اگر بخواهید بى خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاحهاى پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه هاى آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند، خود را به ساده زیستن عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. مردان بزرگ که خدمتهاى بزرگ براى ملتهاى خود کرده اند اکثر ساده زیست و بى علاقه به زخارف دنیا بوده اند. آنها که اسیر هواهاى پست نفسانى و حیوانى بوده و هستند براى حفظ یا رسیدن به آن تن به هر ذلت و خوارى مى دهند؛ و در مقابل زور و قدرتهاى شیطانى خاضع، و نسبت به توده هاى ضعیف ستمکار و زورگو هستند. ولى وارستگان ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 303


‏ ‏

‏به خلاف آنانند. چرا که با زندگانى اشرافى و مصرفى نمى توان ارزشهاى انسانى- اسلامى را حفظ کرد. جوانان ایران و زنان و مردان که در زمان طاغوت با تربیت طاغوتى بار آمده بودند هرگز نتوانستند با قدرت طاغوتى مقابله کنند. ولى آنگاه که به دست تواناى حق- جل و علا- به انسان انقلابىِ دور از علایق شیطانى متحول شدند آن قدرت عظیم را سرکوب کردند. دستهاى جنایتکارى که جوانان عزیز را در رژیم سابق به مراکز فساد کشاند و از انسانهاى آزاد، عروسکهاى مصرفى تراشید، انگیزه و نقشه شان این بود که هر خیانتى که در کشور واقع مى شود و هر چه به سر ملت و ذخایر ارزنده آن مى آید و هر چه زنجیرهاى استعمار به دست و پاى مردم محکمتر مى شود، در مقابل بى تفاوت باشند یا به حمایت همان رویّه برخیزند. امروز هم قشر فعال در جبهه ها و پشت جبهه ها همان طبقات محروم ساده زیست هستند. و در بین آنان از آن وابستگان و دلبستگان به علایق دنیا اثرى نمى بینید.‏

‏خداوند همه ما را از این قیدهاى شیطانى رها فرماید تا بتوانیم این امانت الهى را به سرمنزل مقصود برسانیم و به صاحب امانت، حضرت مهدى موعود- أرواحنا لمقدمه الفداء- رد کنیم. از خداوند متعال خواستارم که نمایندگان محترم دوره اول مجلس شوراى اسلامى را که از مشکلات نهراسیدند و براى پیاده کردن احکام اسلام کوشش و تلاش نمودند سعادت و سلامت عنایت فرماید و به نمایندگان دوره دوم توفیق و قدرت تصمیم براى رسیدن به آرمانهاى مقدس اسلام عنایت فرماید؛ و عموم مسلمانان جهان را از شرّ ابرقدرتها حفظ کند.‏‏ 253‏

‏7/ 3/ 63‏

‏ ‏

‏***‏

‏ ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 304


‏ ‏

‏اعضاى مجلس محترم شوراى اسلامى بحمدالله تعالى در دوره دوم نیز اشخاص محترمى هستند که با تعهد و جدیت خود مى توانند خط مشى دولت را هرچه بهتر تعیین کنند. البته شک نیست که عده اى از آقایان، که شک در خدمتگزارى شان نسبت به اسلام عزیز و کشور نیست در امور عظیم کشور و گرفتاریهاى بسیار پیچیده وارد نبوده یا کمتر وارد باشند و خود نیز توجه دارند که در مسائل بسیار مشکل یک دولت در حال انقلاب و کشورِ مورد هجوم قدرتهاى بزرگ و کوچک و کارشکنیهاى مغرضان و مفسدان چپ و راست که محتاج به کارشناسان متخصص در رشته هاى مختلف است، نمى توان به طور سطحى نظر داد و بدون توجه به تمام مسائل سیاسى و اجتماعى و انعکاسات داخلى و خارجى آن با سلیقه شخصى اظهارنظر کرد و چه بسا چنین نظرهایى ولو از چند نفر معدود در سرنوشت امت تأثیر منفى گذارد و از این جهت لازم است در کمیسیونها بویژه کمیسیونهاى مهم، چند نفر از متخصصان متعهد که مسائل را روى هم مى سنجند و به مشکلاتِ سخت نظام آگاهى دارند دعوت شود و با مشورت آنان رسیدگى به امور گردد. و چون مسأله اسلام و حکومت الهى در کار است، مسامحه در این امور چه بسا خللى وارد آورد که جبران آن مشکل یا غیر ممکن شود و مسئولیت آن در پیشگاه خداوند بزرگ عظیم باشد. مسأله حفظ نظام جمهورى اسلامى در این عصر و با وضعى که در دنیا مشاهده مى شود و با این نشانه گیریهایى که از چپ و راست و دور و نزدیک نسبت به این مولود شریف مى شود، از اهمّ واجبات عقلى و شرعى است که هیچ چیز به آن مزاحمت نمى کند؛ و از امورى است که احتمال خلل در آن عقلًا منجّز است. حضرات وکلاى محترم که بحمدالله ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 305


‏ ‏

‏به جمهورى اسلامى تعهد دارند، در نطقهاى قبل از دستور و در مباحثات در حال دستور با کمال دقت مواظب جملات خود و کیفیت اداى آن باشند، که خداى نخواسته به مسلمانى بلکه انسانى توهین نشود و شخصیتى ساقط نگردد و کسى مظلوم واقع نشود.‏

‏البته انتقاد سالم و سازنده بدون اغراض شخصیه و خداى نخواسته انتقامجویى لازم است و مفید و موجب رشد و تعالى است. و هر کس در نزد وجدان خود تشخیص رفتار و گفتار و نوشتار خود را مى دهد و همه چیز در محضر مقدس حق تعالى واقع مى شود. حجم عظیم کارهاى قوه قضاییه و عظیمتر قوه مجریه را در پیش خود مجسم فرمایید و خود را به جاى مسئولین در هر یک از محاکم قضایى و امور اجرایى قرار دهید تا معلوم شود امر و نهى و اشکال و انتقاد آسان است، لکن عمل و حل صد در صد با اینهمه گرفتاریهاى در حال انقلاب از عهده هیچ کس بر نمى آید. اعضاى محترم مجلس انقلابهاى تاریخ را در نظر بگیرند، با انقلاب اسلامى ایران مقایسه نمایند، تا عظمت اعجازآساى این انقلاب و حجم فعالیتهاى شایسته قواى سه گانه را بهتر توجه کنند. شوروى امروز هم پس از انقلاب به اصطلاح توده اى اش در کشاورزى نتوانسته است خودکفا باشد و اگر امریکا راه ارزاق را به روى آنان ببندد شاید به زانو دربیاید. شما انفجارات، ترورها، اعتصابات، و سرقتها و شرارتها را در سطح دنیا حتى در کشورهایى که از نظر صورى پیشرفت کرده اند مثل انگلستان و فرانسه و حتى امریکا را در نظر بگیرید و با انصاف حکم کنید. افرادى که با چند شکواییه از چند یا چندین نفر گمان مى کنند مردم ناراضى هستند، در اشتباهند. زیرا امروز دامنه اعتصابات و تظاهرات عظیم در سطح دنیا مانند اعتصاب چندین ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 306


‏ ‏

‏ماهه انگلستان، این مهد به اصطلاح تمدن و سیاست و قدرت، کارها را فلج نموده و تظاهرات و مخالفتهاى بسیارى در فرانسه و سایر کشورهاى به اصطلاح متمدن صورت مى گیرد. و یا مخالفتهاى احزاب با دولتهایى مثل هند و پاکستان به صورت گسترده اى به چشم مى خورد. ولى بحمدالله در ایران که مبتلا به مخالفت کشورهاى کوچک و بزرگ است، کارگران عزیز و متعهد ما همچنان به کار و تلاش و سازندگى ادامه مى دهند و هر گونه توطئه اى را قبل از وقوع در نطفه خفه مى سازند و اجازه نمى دهند که دستهاى استکبار کارخانجات را به اعتصاب بکشانند. آقایان دست اندرکاران در هر مقام و هر شغل هستید با قدرت روحى و قوت ایمان و اتکا به خداوند متعال- جَلّت قُدرته- و اعتماد به ادعیه حضرت بقیةالله- روحى له الفداء- براى حفظ نظام الهى جمهورى اسلامى به پیش روید و از تبلیغات و هیاهوهاى رسانه هاى گروهى که گاه کاهى را کوه مى کنند نهراسید که خداوند تبارک و تعالى با شماست وَ کَفَى بِهِ وَکیلًا.‏‏ 254‏

‏22/ 11/ 63‏

‏ ‏

‏***‏

‏آن چیزى که موجب زحمت آقایان است، این است که ما راجع به آتیه صحبت کنیم، گذشته گذشته است. الآن یک واقعیتى است و آن اینکه مجلس رأى اعتماد داده است به نخست وزیر. این یک واقعیتى است که در قبال همه ما واقع شده است، و این سه وضعى که در مجلس آمده است که رأى ممتنع و رأى مخالف و رأى موافق، اینها همه براى این بوده است که تشخیص دادند این مطلب را، در آن هم صحبتى نیست. صحبت این است که آیا از این به بعد‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 307


‏ ‏

‏مخالف مى خواهد کارشکنى بکند براى دولت، به ترتیب غربى اش مى خواهد عمل کند؟ براى اثبات اینکه ما راست گفتیم، مى خواهد اسلام را شکست بدهد، مى خواهد جمهورى اسلامى را شکست بدهد؟ یا اینکه عقل اقتضا مى کند که حالایى که در مقابل این امر واقع شده است، اینکه عقیده اش این است که به طورشایسته عمل نشده است و از این بهتر مى شد عمل بشود، هدایت کند، کمک کند که به طور شایسته عمل بشود که در دوره آتیه همه رأى بدهند، نه اینکه کارشکنى کند، و خداى نخواسته در یک همچو موضع حساسى که ما واقع هستیم دولت را به شکست برساند، و این از امورى است که برخلاف اسلام است، بر خلاف مصالح کشور است و برخلاف مصالح خودتان است. اگر شما اعتقاد به اسلام دارید و عقیده دارید- چنانچه دارید- و اعتقاد دارید که باید کشور با قدرت پیش برود و در این موضع در جنگ پیروز بشود، راه براى ابرقدرتها بسته بشود و کشور ما قوى بشود، باید کوشش کنید در تأیید، نه کوشش کنید در انتقاد. انتقاد سالم باید بکنید، این هم در پیشرفت مسائل مؤثر است. انتقاد سالم و راهنمایى دولت در همه کارهایى که مى خواهد انجام بدهد، اینها از امورى است که لازم است. اما اینکه خداى نخواسته، یک وقت براى اینکه اثبات کنید مطلب خودتان را راجع به دولت، بخواهید کارشکنى بکنید، دولت را به شکست وادار کنید، ملت را تضعیف کنید، دولت را تضعیف کنید، اسلام را به شکست برسانید، این یک مطلبى است که الزاماً باید جلوش گرفته بشود و من امیدوارم این جور نباشد.‏

‏مجلس امروز مثل مجلسهاى سابق نیست که در یک محل دربسته و سربسته اى بین خودشان صحبت بشود، و بعد هر‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 308


‏ ‏

‏کدامش را خواستند منتشر کنند و هر کدام را نخواستند نکنند.‏

‏مجلس امروز مستقیماً منتشر مى شود مسائلش، و حتى آن اشخاصى که در مزرعه ها مشغول زراعت هستند، رادیو دارند و مسائل را مى توانند بگیرند. ملت ما هم امروز مثل سابقش نیست که بى تفاوت باشد در امور. ملت ما هم مواظب است و مراقب است و همه امور را مشاهده مى کند. باید آقایان بدانند که اگر چنانچه یک وقت خداى نخواسته وسوسه اى پیش بیاید، یا کسى باشد که بخواهد وسوسه اى پیش بیاورد در خارج و داخل، تضعیف کند دولت را و نگذارد که مسائل پیش برود و همه چیزهایى که باید موافق با اسلام باشد پیش برود، مردم مواظبند و مطلعند و شناسایى مى کنند و سکوت نمى کنند. بنابراین، توصیه من به آقایان به طور جِد این است که باید شما که مى بینید که دولت نتوانسته به آن طورى که دلخواه است عمل بکند، باید از این به بعد تعقیب کنید، تأیید کنید، همراهى کنید، کمک کنید تا کشور شما رو به سلامت برود، و احتراز کنید از یک چیزى که برخلاف رضاى خداست و برخلاف رضاى ملت است. از آن طرف هم به آقایانى که در آن طرف واقع شده اند، عرض مى کنم که شما براى اینکه تشخیص مصلحت دادید این کار را کردید،‏‎[3]‎‏ حالا از این به بعد اگر چنانچه، از دولت یک چیزى برخلاف دیدید، براى اینکه بگویید ما مصلحت دیدیم و براى مصلحتمان این کار را کردیم و اثبات کنید حرف خودتان را بخواهید تأیید کنید از دولت در موارد بیجا، آن هم برخلاف شرع است. همان طورى که همیشه بنابر این است و همیشه سفارش شده است، مجلس یک مجلس مشورتى اسلامى است، نه یک مجلسى است که در جاهاى دیگر متعارف ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 309


‏ ‏

‏است و مربوط به این مسائل اسلامى نیست و کارى به مذهب ندارد. مجلس اسلامى است، باید نظرها، نظرهاى خیرخواهانه اسلامى باشد، هم درباره دولت، هم درباره وزرا. وزرایى که شما انتخاب مى کنید، باید همان طورى که گفته شده است شرایطى داشته باشند که کاردان باشند و یک طور نباشد که یک وزیرى باشد که بعد نتواند کار بکند؛ فعال باشد. و کمک کنید که یک همچو وزرایى [انتخاب ] بشود و زودتر کار هم انجام بگیرد.‏

‏خوب، ما الآن در مشکلات هستیم، نباید دولت یک مدت طولانى تعطیل باشد، باید به طورى که صلاح است زود او به حسب تکلیفش [معرفى بشود] و آقاى رئیس جمهور هم به حسب تکلیفشان آن قدرى که تشخیص مى دهند، تأیید بکنند، و بعد هم آمد مجلس، زود مسأله را تمام کنید؛ نگذارید طولانى بشود و ضرر است براى اسلام، ضرر است براى کشور، امروز کشور مثل روزهاى آرام نیست که اگر چهل روز هم، پنجاه روز هم، یک ماه هم، دو ماه هم، سه ماه هم دولت نتواند کار بکند، اشکالى نداشته باشد. امروز یک روزش هم براى دولت حساسیت دارد و باید کار بکنند. بنابراین عرض من این است که باید آقایان نظر داشته باشند، انتقاد کنند، انتقاد سازنده، انتقاد نصیحت، و انتقاد خصمانه نکنند.‏

‏در نطقهاى قبل از دستور و در صحبتهایى که وقتى معرفى مى کنند وزرا را هتاکى نکنند این از شأن آقایان دور است. نباید یکى دیگرى را تضعیف کند، همدیگر را تضعیف کنند، نه آنهایى که در اکثریت هستند، نه آنهایى که در اقلیت هستند، نه آنهایى که ممتنع هستند، هیچ کدام نباید این کار را بکنند، براى اینکه این خلاف رضاى خداست، خلاف شرع است.‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 310


‏ ‏

‏البته باید انتقاد کرد، مسائل را گفت و هرچه به نظر آقایان مى آید باید بگویند، و اگر نگویند خلاف است. پس بنابراین، یک مطلب راجع به این است که برخوردها، برخوردهاى اسلامى سالم باشد، چه در مجلس و چه در خارج مجلس. و یک صحبت این است که زودتر این مجلس تمام کار را انجام بدهد، و وزرا را زودتر و البته با نظر، با دقت همه چیز و به طور سریع این کار انجام بگیردکه تعطیل نباشد امور.‏‏ 255‏

‏24/ 7/ 64‏

‏ ‏

‏***‏

‏با تشکر وافر از نمایندگان محترم مجلس شوراى اسلامى، چون گفتار آقایان پخش مى شود و ممکن است سوء تفاهمى بین مردم حاصل شود، لازم است عرض کنم آیات و روایاتى وارد شده است که مخصوص به معصومین- علیهم السلام- است، و فقها و علماى بزرگ اسلام هم در آنها شرکت ندارند، تا چه رسد به مثل اینجانب. هر چند فقهاى جامع الشرایط از طرف معصومین نیابت در تمام امور شرعى و سیاسى و اجتماعى دارند و تولى امور در غیبت کبرا موکول به آنان است، لکن این امر غیر ولایت کبرا است که مخصوص به معصوم است. تقاضاى اینجانب آن است که در صحبتهایى که مى شود و پخش مى گردد ابهامى نباشد، و مرزها از هم جدا باشد.‏‏ 256‏

‏1/ 8/ 64‏

‏ ‏

‏***‏

‏من نمى خواهم در این روز مبارک اسباب افسردگى اشخاص ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 311


‏ ‏

‏بشوم، لکن مى خواهم عرض کنم چرا این قدر ما عقب افتاده هستیم؟ چرا ما باید به واسطه اغراض نفسانیه این قدر خودمان را ببازیم؟ چرا باید وقتى که دنیا به تزلزل درآمده است براى این بى اعتنایى ایران به کاخ سفید و سیاه، چرا ما باید توجیه کنیم مسائل آنها را؟ چرا ما باید این قدر غربزده باشیم یا شیطانزده؟ من هیچ توقع نداشتم از بعض این اشخاص، ولو بعضیشان در نظر من پوچند، لکن از بعضى از این اشخاص که سابقه دارند هیچ توقع نداشتم که در این زمان که باید فریاد بزنند سر امریکا، فریاد مى زنند سر مسئولین ما! چه شده است؟ شماها چه تان است؟ چه کردید شماها؟ شماها چرا باید تحت تأثیر تبلیغات خارجى واقع بشوید یا تحت تأثیرات نفسانیت خودتان؟ در یک همچون مسأله مهمى که باید همه شما دست به هم بدهید و ثابت کنید به دنیا که ما وحدت داریم، وحدت ما این طور شده است و در روزى که هفته وحدت است چرا شماها مى خواهید تفرقه ایجاد کنید؟ چرا مى خواهید بین سران کشور تفرقه ایجاد کنید؟ چرا مى خواهید دو دستگى ایجاد کنید؟ چه شده است شما را؟ کجا دارید مى روید؟‏‏ أین تذهبون ‏‏؟ من نمى توانم که آن طورى که مى خواهم، با شما صحبت کنم و نمى خواهم در روز عید رنجش براى شما پیدا کنم، لکن شما انصاف بدهید که در یک همچو وقتى، وقت یک همچو امورى است؟! وقت یک همچو تأییدى است از کاخ سفید؟‏

‏وقت یک همچو تأییدى است از ریگان؟‏‎[4]‎‏ لحن شما در آن چیزى که به مجلس دادید، از لحن اسرائیل تندتر است، از لحن خود کاخ نشینان آن جا تندتر است. شما چه شده است این طور شدید؟‏

‏شما که این نبودید بعضیتان. من بعضیتان را مى شناسم، شما این ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 312


‏ ‏

‏طور نبودید.‏

‏من امیدوارم که شما باز توجه کنید به مسائل، توجه کنید به دنیا، توجه کنید به خودتان، توجه کنید به قدرت خودتان. نشکنید این قدرت را، گرچه شماها نمى توانید، لکن نباید یک همچو کارى در ایران بشود. من نمى خواهم دل شما را بشکنم، لکن شما دل ملت ما را نشکنید، شما دل مسئولین ما را نشکنید، شما هى تندرو و کندرو درست نکنید، دودستگى ایجاد نکنید، این خلاف اسلام است، خلاف دیانت است، خلاف انصاف است، نکنید این کارها را.‏‏ 257‏

‏29/ 8/ 65‏

‏ ‏

‏***‏

‏من امیدوارم که خداى تبارک و تعالى به شما آقایانى که عمرتان را دارید صرف مى کنید براى اسلام و پیشبرد اسلام، توفیق بیشتر عنایت کند و امیدوارم که در این مجلس و در مجلسهاى آتیه مسائل، مسائل اسلامى باشد و روش، روش اخلاقى و اسلامى.‏

‏البته من نباید نصیحت کنم شما را. شما بحمدالله خودتان همه چیز را مى دانید، لکن در این زمان باید فکر کنید که مجلس اگر یک خدشه پیدا بکند چه خواهد شد. کوشش کنید خدشه اى پیدا نشود در مجلس. کوشش کنید که همان طورى که اسلام این مسائل را پیش آورده و ما در سایه اسلام توانستیم این مسائل را حل کنیم، این مسأله محفوظ بماند و همه چیز در سایه اسلام محفوظ بماند.‏

‏البته من مشکلات مجلس را، مشکلات دولت را مى دانم، از این جهت توقع ندارم که همه امور همین طورى حل بشود، لکن در عین حال چون اتکاى شما آقایان به خداى تبارک و تعالى است،‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 313


‏ ‏

‏امیدوارم که خداوند هدایت کند شما را و راه حقیقى اى که اسلام مى خواهد، شما در آن راه باشید و خواهید بود. و امیدوارم که همیشه کوشا باشید در اینکه این ملتى که زیر بار ظلم بوده است، از این به بعد این ملت سرفراز باشد و نمایندگان اینها که خلاصه ملت و عصاره ملت اند، سرفراز باشند و قویدل مشغول خدمت باشند.‏

‏این هیاهوها که در عالم هست، اینها همیشه بوده است و همیشه هم خواهد بود، لکن آن که باقى است خداست و اعتماد به خدا، شما این اعتماد را حفظ کنید و مشکلات را با تدبیرهایى که دارید حل کنید. و امیدوارم که خداوند همه را تأیید کند، وقتى براى خدا باشد تأیید مى کند.‏‏ 258‏

‏13/ 3/ 66‏

‏ ‏

‏***‏

‏از عنایت و توجه ذات مقدس حق تعالى سپاسگزاریم که بار دیگر ملت شریف و عزیز ایران را به اداى یکى از بزرگترین فرایض سیاسى و اجتماعى خود مفتخر نمود. و در اوج شرارت شیطان بزرگ و اذناب پلید او علیه انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ایران، توفیق بیعت مجدد با میثاقهاى ازلى خود را به آنان کرامت فرمود. و به رغم بدخواهان، انتخابات سومین دوره مجلس شوراى اسلامى با صحت و سلامت و در موعد مقرر برگزار گردید، که بحمدالله امروز ما شاهد افتتاح سومین دوره مجلس شوراى اسلامى هستیم. و من ضرورتى به ذکر حوادث زمان انتخابات و نیز حماسه هاى مردم عزیزمان در این مورد نمى بینم و همچنین اهمیت و نقش مجلس شوراى اسلامى و شوراى نگهبان در نظام کشور اسلامى ایران بر کسى پوشیده نیست. و ان شاءالله نمایندگان ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 314


‏ ‏

‏محترم مجلس، سنگینى بار مسئولیت و رسالت خود را در این امر خطیر احساس کرده و مى کنند و به خوبى دریافته اند که نظام و مردم از آنان چه انتظارى دارند، که باید گفت مجموعه خواسته ها و انتظارات اسلامى مردم از مجلس، رفع گرفتاریها و محرومیتها و دگرگونى در نظام پر پیچ و خم ادارى کشور، از انتظارات بحقى است که باید آنها را جدى گرفت. و نمایندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به لوایح و تبصره ها و مواد غیر ضرورى به فکر مسائل اصلى و کلیدى کشور باشند و بر اساس اسلام عزیز در کمیسیونها با طرح قوانین و لوایح به سمتى حرکت کنند که مشکلات اساسى کشور مرتفع و سیاستهاى زیر بنایى کشور در امور فرهنگى و اقتصادى و اجتماعى و سیاسى در راستاى کمک به محرومین و رفع استضعاف، مدون و به مورد اجرا درآید.‏

‏و امروز کشور و نظام و مدیریت آن همچون گذشته نیاز به شجاعت در حل مسائل و چه بسا وسوسه ها، ما را از رسیدن به اهداف بزرگترى که در پیش رو و در نظر داریم محروم کند، که امیدوارم این مجلس با هماهنگى و همدلى نمایندگان و نیز با همسویى و ارتباط قوى با مدیران و مجریان و کارشناسان و همچنین با استفاده از نظریات و مشورت با شوراى محترم نگهبان، بتواند گامهاى بلندى در حل معضلات محرومین و پابرهنه ها بردارد و در تنگناها و موانع، از قدرت و قاطعیت و سرعت عمل مجمع تشخیص مصلحت که پشتوانه عظیم و با برکت و پر ثمرى براى کشور ماست، بهره مند شود.‏‏ 259‏

‏7/ 3/ 67‏

‏ ‏

‏***‏

‏ ‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 315


‏ ‏

‏اینجانب گاهى به موضعگیریهاى وزرا و نمایندگان در خارج از محدوده وظایفشان برخورد مى کنم که متعجب مى شوم. از باب مثال سیاست خارجى کشور بر عهده وزیر امور خارجه است. اگر آقایان اعتراضى دارند، باید برادرانه در هیأت دولت مطرح کنند.‏

‏اگر به اعتراض جواب قانع کننده اى داده شد، که چه بهتر؛ والّا وزیر امور خارجه است که در چهارچوب سیاستِ ترسیمى از رهبرى نظام و یا مجلس، تصمیم گیرنده است. این شیوه پسندیده اى نیست که هر وزیر و یا نماینده اى هر چه دلش خواست در مجامع عمومى بگوید.‏

‏آقایان وزرا، من به شما و به نمایندگان محترم نصیحت مى کنم که سیاستهاى یکدیگر را تضعیف و یا تخریب نکنید؛ که اگر وحدت روش و حرکت در نظام نوپاى اسلامى صدمه ببیند، نتایجى که دنیاى استکبار از این برخوردها مى گیرد بسیار شکننده است. کارى نکنیم که دنیا فکر کند نظام اسلامى ایران با این اختلاف سلیقه ها و با این ابراز اختلافها هیچ گاه راه ثبات را نخواهد پیمود. خداوند به تمامى شما توفیق خدمت به بندگان خوب خدا را ارزانى دهد.‏‏ 260‏

‏22/ 3/ 67‏

‏ ‏

‏***‏

‏از نمایندگان مجلس شوراى اسلامى در این عصر و عصرهاى آینده مى خواهم که اگر خداى نخواسته عناصر منحرفى با دسیسه و بازى سیاسى وکالت خود را به مردم تحمیل نمودند، مجلس اعتبارنامه آنان را رد کنند و نگذارند حتى یک عنصر خرابکار وابسته به مجلس راه یابد.‏

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 316


‏ ‏

‏و به اقلیتهاى مذهبى رسمى وصیت مى کنم که از دوره هاى رژیم پهلوى عبرت بگیرند و وکلاى خود را از اشخاص متعهد به مذهب خود و جمهورى اسلامى و غیروابسته به قدرتهاى جهانخوار و بدون گرایش به مکتبهاى الحادى و انحرافى و التقاطى انتخاب نمایند.‏

‏و از همه نمایندگان خواستارم که با کمال حسن نیت و برادرى با هم مجلسان خود رفتار، و همه کوشا باشند که قوانین خداى نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانى آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نایل آیید.‏‏ 261‏

‏15/ 3/ 68‏

‏ ‏

‏***‏

‎ ‎

کتابانتخابات در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 317

  • ( 1). بخشى از آیه 55 سوره ذاریات:« و امت را تذکر و پندى ده که پند و تذکر( اگر کافران را نفع ندهد) مؤمنان را سودمند افتد».
  • ( 2). بخشى از آیه 28 سوره رعد:« همانا با یاد خدا دلها آرام مى گیرد».
  • ( 1). دادن رأى اعتماد.
  • ( 1). رئیس جمهور اسبق امریکا.