فصل ششم در ازالۀ نجاست از بدن و لباس و تخلیۀ جوف از ارجاس و باطن از وسواس خناس است
نجاستْ دوری از محضر انس و مهجوری از مقام قدس است، و منافی با نماز است که معراج وصول مؤمنین و مقرب ارواح متقین است.
و آن پیش عامه، قذارات معهوده است؛ و پیش خاصه، قذارات معنویّه است؛ و پیش اهل معرفت و اصحاب قلوب، همۀ عالم است به جنبۀ سوائیت که مظهر شیطان رجس نجس است؛ و در آداب خلوت وارد است: بِسْمِ الله وَ بِالله ، اَعُوذُ بِالله مِنَ الرّجْسِ النَّجِسِ الْخَبیثِ الْمُخْبِثِ الشَّیْطٰانِ الرَّجیم؛ و قال، تعالی شأنه: وَالرُّجْزَ فَاهْجُر.
پس، آنچه منافات دارد با محفل انس محبوب و مجلس قرب دوست، از خود دورکن و خود را از آن مهجور. هجرت کن از رجس ظاهری به تنظیف بدن و لباس و به تخلیۀ جوف از اذای رجز شیطان، که فضول مدینۀ فاضله است؛ و از رجس باطنی، که مفسد مدینۀ عظما و ام القری است،به تخلیۀ تامه و تصفیۀ کامله؛ و از اصل اصول و شجرۀ ملعونۀ خباثت، به هجرت از انّیّت و انانیّت و ترک غیر و غیریت؛ و چون بدین مقام رسیدی، از تصرف شیطان خبیث مخبث خارج شدی، و از رجز و رجس هجرت کردی، و لایق حضور درگاه جلیل و مخلع شدن به خلعت خلیل گردیدی؛ و یک رکنِ هجرت و مسافرت الی الله و معراج وصولْ حاصل شده، که آن خروج از منزلگاه و بیت نفس است؛ و باقی مانده رکن دوم، که در اصل نماز حاصل شود، و آن حرکت الی الله و وصول به باب الله و فنای به فناءالله است. قٰالَ تَعٰالیٰ: وَ مَنْ
کتابسر الصلوة معراج السالکین و صلوة العارفینصفحه 54
یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهٰاجِراً اِلَی الله وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ اَجْرُهُ عَلَی الله .
پس، معلوم شد که این سفر معنوی و معراج قرب حقیقی را دو رکن است، که یک رکن آن در باب طهارات حاصل شود، که سرّ آن تخلیه، و سرّ سرّ آن تجرید، و سرّ مستسر آن تنزیه، و سرّ مقنَّع به سرّ آن تنزیه از تنزیه و تقیید است؛ و رکن اعظم آن در باب صلوة حاصل شود، که سرّ آن تجلیه، و سرّ سرّ آن تفرید، و سرّ مستسر آن توحید، و سرّ مقنع به سرّ آن تنزیه از توحید و تقیید است، فَادْفَعِ السِّراجَ، فَقَدْ طَلَعَ الصُّبْح.
و اگر روزگار به عارفی ربانی مهلت دهد، می تواند تمام منازل سائرین و معارج عارفین را، از منزلگاه یقظه تا اقصای منزل توحید، از این معجون الهی و حبل متصل بین خالق و مخلوق خارج کند؛ ولی این آرزو از نِطاق بیان ما بیرون و از حوصلۀ کلام ما افزون است.
کتابسر الصلوة معراج السالکین و صلوة العارفینصفحه 55