مقالۀ ششم در بیان و شرح جنود عقل و جهل از بعض وجوه، که مقصود از تحریر این رساله است، نه از جمیع وجوه

فصل پنجم [در بیان احادیث در این باب]

‏در ‏‏کافی ‏‏شریف، سند به حضرت ‏‏صادق‏‏ ـ سلام الله علیه ـ رساند که فرمود:‏‎ ‎‏«چون روز قیامت شود، یک دسته‏‏[‏‏ ای‏‏]‏‏ از مردم برخیزند و بیایند به درِ بهشت. به‏‎ ‎‏آنها گفته شود که: شما چه اشخاصی هستید؟ می گویند: ما اهل صبر هستیم. گفته‏‎ ‎‏شود: شماها بر چه چیز صبر کردید؟ می گویند: ما بر طاعت خدا صبر کردیم، و از‏‎ ‎‏معصیت خدا صبر کردیم. پس خدای عزّ و جلّ فرماید: راست گفتند، داخل‏‎ ‎

کتابشرح حدیث جنود عقل و جهلصفحه 421
‏بهشت شوید. و این است مفاد قول خدای تعالی: ‏‏«‏انَّمَا یُوَفَّی الصَّابِروُنَ اجرَهُم‎ ‎بِغَیرِ حِسَابٍ‏»‏‎[1]‎‏.‏‎[2]‎

‏و هم از حضرت ‏‏امیرالمومنین‏‏ ـ علیه الصلاة و السلام ـ حدیث کند که فرمود:‏‎ ‎‏«صبر، دو صبر است: یکی صبر به مصیبت است، و آن خوب و جمیل است. و‏‎ ‎‏بهتر از آن صبر نزد آن چیزی است که خدای تعالی حرام فرموده بر تو».‏‎[3]‎

‏و از حضرت ‏‏باقر ‏‏ـ علیه السلام ـ منقول است که: «چون پدرم ‏‏علیّ بن‏‎ ‎‏الحسین ‏‏ـ علیه السلام ـ را وفات رسید، مرا به سینۀ خود چسبانید و فرمود: ای‏‎ ‎‏پسرک من! وصیت می کنم ترا به چیزی که پدرم مرا وصیت کرد در وقتی که وفات‏‎ ‎‏او رسید، و به آن چیزی که گفت پدرش او را وصیت کرده: ای پسرک من! صبر‏‎ ‎‏کن بر حقّ گرچه تلخ باشد».‏‎[4]‎

‏و از حضرت ‏‏صادق ‏‏روایت است که فرمود: «صبر کنید بر دنیا؛ که همانا آن‏‎ ‎‏ساعتی است. پس آنچه از آن گذشته، اَلم و سروری ندارد، و آنچه نیامده‏‎ ‎‏نمی دانی چه چیز است. همانا آنچه هست همان ساعتی است که تو در آن هستی،‏‎ ‎

کتابشرح حدیث جنود عقل و جهلصفحه 422
‏پس صبر کن در آن بر طاعت خدا و صبر کن در آن از معصیت خدا».‏‎[5]‎

‏و از ‏‏ثواب الاعمال،‏‏ از حضرت ‏‏باقر ‏‏ـ علیه السلام ـ منقول است که فرمود:‏‎ ‎‏«من صبر می کنم از این غلامم و از اهلم بر آن چیزی که از حنظل تلختر است.‏‎ ‎‏همانا کسی که صبر کند نائل شود به واسطه صبرش درجۀ صائم قائم را، و درجۀ‏‎ ‎‏شهیدی را که در جلو ‏‏محمّد ‏‏ـ صلَّی الله علیه و آله ـ ضربت زده باشد».‏‎[6]‎

‏وَ عَن ‏‏نَهجِ البَلاغَةِ ‏‏انَّهُ قالَ: ‏«لا یَعدَمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ، وَ ان طالَ بِهِ الزَّمانُ»‎[7]‎‏ وَ‏‎ ‎‏قالَ: ‏«مَن لَم یُنَجِّهِ الصَّبرُ اهلَکَهُ الجَزَعُ».‎[8]‎

‏و اخبار و آثار در این باب، بیش از آن است‏‎[9]‎‏ که در این مختصر بگنجد.‏

‏ ‏


کتابشرح حدیث جنود عقل و جهلصفحه 423

‎ ‎

کتابشرح حدیث جنود عقل و جهلصفحه 424

  • )) همانا اجر صابران، بدون حساب و بطور کامل اداء می شود.  (زُمَر / 10).
  • )) متن این حدیث، چنین است: «اذا کانَ یَومُ القِیَامَةِ یَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَیَاتُونَ بابَ الجَنَّةِ  فَیَضرِبُونَهُ. فَیُقالُ لَهُم: مَن انتُم؟ فَیَقُولُونَ: نَحنُ اهلُ الصَّبرِ. فَیُقالُ لَهُم: عَلی ما صَبَرتُم؟ فَیَقُولُونَ: کُنّا نَصبِرُ عَلی طاعَةِ الله ِ، وَ نَصبِرُ عَن مَعاصِی الله ِ. فَیَقُولُ الله ُ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ صَدَقُوا؛ ادخِلُوهُمُ الجَنَّةَ ـ وَ هُوَ قَولُ الله ِ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ : انَّمَا یُوَفَّی  الصَّابِرُونَ اجرَهُم بِغَیرِ حِسَابٍ». (اُصول کافی، ج 2، ص 61ـ60، باب الطاعة و التقوی، ح 4).
  • )) متن حدیث علوی، این است: «الصَّبرُ صَبرانِ: صَبرٌ عِندَ المُصِیبَةِ حَسَنٌ جَمِیلٌ، وَ احسَنُ مِن ذلِکَ  الصَّبرُ عِندَ ما حَرَّمَ الله ُ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ عَلَیکَ». (همان مصدر، ج 2، ص 74، ح 11).
  • )) متن این حدیث چنین است: «لَمّا حَضَرَت ابِی عَلیَّ بنَ الحَسَینِ ـ عَلَیهِما السَّلامُ ـ الوَفاةُ ضَمَّنِی  الی صَدرِهِ، وَ قالَ: یا بُنَیَّ اُوصِیکَ بِما اوصانِی بِهِ ابِی حِینَ حَضَرَتهُ الوَفاةُ، وَ بِما ذَکَرَ انَّ اباهُ اوصاهُ بِهِ؛ یا بُنَیَّ: اصبِر عَلی  الحَقِّ وَ ان کانَ مُرّاً». (همان مصدر، ج 2، ص 74، ح 13).
  • )) متن حدیث، این است: «اصبِرُوا عَلَی الدُّنیا، فَانَّما هِیَ ساعَةٌ فَما مَضی مِنهُ فَلا تَجِد لَهُ الَماً وَ لا  سُرُوراً، وَ ما لَم یَجِیٔ فَلا تَدرِی ما هُوَ، وَ انَّما هِیَ ساعَتُکَ الَّتِی انتَ فِیها، فَاصبِر فِیها عَلی طاعَةِ الله ِ، وَاصبِر فِیها عَن مَعصِیَةِ الله ». (همان مصدر، ج 2، ص 329ـ328، ح 4).
  • )) متن حدیث شریف، این است: «انِّی لَاصبِرُ مِن غُلامِی هذا وَ مِن اهلِی عَلی ما هُوَ امَرُّ مِنَ الحَنظَلِ، انَّهُ مَن صَبَرَ نالَ بِصَبرِهِ دَرَجَةَ الصّائمِ القائم وَ دَرَجَةَ الشَّهِیدِ الَّذِی قَد ضَرَبَ بِسَیفِهِ قُدّامَ مُحَمَّدٍ صَلَّی الله ُ عَلَیهِ وَ آلِهِ».(وسائل الشیعة، ج 15، ص 264ـ263، باب 25 از ابواب جهاد النَّفس، ح 5؛ ثواب الاعمال، شیخ صدوق(ره)، ج 1، ص 235، باب ثواب الصبر، ح 1).
  • )) صبور پیروزی را از دست نمی دهد، اگر چه  زمان در این کار بطول انجامد. (نهج البلاغة، ص 499، حِکَم، رقم 153).
  • )) کسی که صبر پیروزش نکند، بی تابی و جَزَع هلاکش سازد. (نهج البلاغة، ص 502، حِکَم، رقم  189).
  • )) نگاه کنید به: وسائل الشیعة، ج 15، ص 261، باب استحباب الصَّبر فی جمیع الامور.