آیت الله محمد مؤمن

طریق رشد و کمال

‏     ‏‏از خصوصیات بارز حضرت امام در تدریس، این بود که هنگام طرح‏‎ ‎‏هر مسأله، خودشان مطلب و شقوق متصوره در آن را پی ریزی‏‎ ‎‏می فرمودند  و نحوه ورود و خروجشان طوری بود که محصل را به‏‎ ‎‏سمت اجتهاد دقیق سوق می دادند. هر دلیلی را با کمال دقت تبیین و به نقد‏‎ ‎‏و تحلیل و نقض و ابرام می پرداختند. به قول بعضی فضلا طوری اطراف‏‎ ‎‏و جوانب هر مسأله و ادّله را بررسی می کردند که اگر در بارۀ مسأله مورد‏

صحیفه دلجلد 1صفحه 162
‏بحث تا آن هنگام حتی مقاله ای هم نوشته نشده باشد، چیزی فروگذار‏‎ ‎‏نشود. می دانیم که این مطلب برای اهل خبره بسیار ارزنده و در خور‏‎ ‎‏اهمیت است.‏

‏     نظراتی را که انتخاب می کردند، به قدری قاطع و جدی بود که گاهی‏‎ ‎‏می فرمودند: اگر مرحوم (نام عالم مورد نظر) بود، باید قبول کند.‏

‏     شاگردان را به دقت و امعان نظر و تفکر و تعمق در مسائل و پرهیز از‏‎ ‎‏اقتباس از دیگران توصیه اکید می فرمودند. گاهی می فرمودند: اگر چهل‏‎ ‎‏سال هم بگویی: قال شیخ کذا ... چیزی نمی شوی؛ تو خودت چه‏‎ ‎‏می گویی؟‏

‏     و از این رو در نظر فضلا، حوزۀ درس ایشان ـ در قم ـ بهترین و‏‎ ‎‏عمیقترین حوزۀ درسی و شاگردان شرکت کننده در درس ایشان،‏‎ ‎‏محصلین واقعی حوزۀ مبارکه بودند.‏

‏ ‏

‏ ‏


صحیفه دلجلد 1صفحه 163

‏ ‏

‎ ‎

صحیفه دلجلد 1صفحه 164