وضعیت حوزه درسی امام

‏‏     ‏‏از سال 1337، به صورت شرکت در درسهای خارج فقه و اصول‏‎ ‎‏حضرت امام با آن بزرگوار آشنایی نزدیک پیدا کردم. در مهر ماه آن‏‎ ‎‏سال حضرت امام خارج اصول را مجدداً از اول مباحث الفاظ و خارج‏‎ ‎‏فقه را از مکاسب محرمه شروع فرموده بودند. درس اصول در مسجد‏‎ ‎‏سلماسی قم و درس فقه در مسجد محمدیه (سه راه موزه) که آن روز‏‎ ‎‏مساحتش حدود 52 مساحت فعلی بود، برگزار می شد. وقتی بنده در درس‏‎ ‎‏فقه شرکت نمودم. جمعیتی حدود 60 ـ 70 نفر در بحث شرکت‏‎ ‎‏می کردند. روز به روز جمعیت اضافه می شد، تا بعد از چند روزی، به‏‎ ‎‏خاطر کثرت جمعیت و تنگی و نامناسب بودن محل، درس فقه را هم به‏‎ ‎‏مسجد سلماسی منتقل نمودند. ‏

‏‏     در آن زمان حوزه درسی آن عزیز (قده) بعد از حوزه درسی مرحوم‏‎ ‎‏آیت الله بروجردی که مرجع بزرگ شیعه بودند، بزرگترین حوزۀ تدریس‏‎ ‎‏در قم بود و روز به روز هم بر جمعیت این حوزه درس پُر جمعیت،‏‎ ‎‏اضافه می شد، به طوری که به خاطر دارم که بعض روزها در بحث‏‎ ‎‏فقهشان، که طرف صبح 43 1 ساعت بعد از طلوع آفتاب شروع می شد، در‏‎ ‎‏مسجد سلماسی 2 بار آقایان طلاب و فضلای شرکت کننده را بلند کردند‏‎ ‎‏که فشرده تر بنشینند تا جمعیت در خارج مسجد داخل کوچه نباشند. ‏

‏‏     این وضعیت به همین نحو ادامه داشت تا سال فوت مرحوم آیت الله ‏‎ ‎‏بروجردی ـ فروردین 1340 ـ که ابتدای امر چند ماهی جمعیت درس‏‎ ‎‏ایشان مقداری کم شد و سپس به وضعیت اول و بیش از آن برگشت.‏

‏‎ ‎

‏‎