بخش سوم: ظهور حکومت پهلوی در ایران

ترور اقبال الدوله ماکویی توسط مأموران رضاخان

‏ ‏

‏سرهنگ عبدالله خان امیر طهماسبی که مأموریت تبریز را از رضاشاه پهلوی در دست‏‎ ‎‏داشت و باطناً مأمور تعقیب اقبال الدوله ماکویی بود چون اقبال الدوله به رضاشاه تسلیم‏‎ ‎‏نشد،امیر طهماسبی در موقع مأموریت که ترفیع درجه داشت برای ملاقات اقبال الدوله‏‎ ‎‏به ماکو می رود و به اقبال الدوله می گوید برای خدمت به شما معدودی ژاندارم در‏‎ ‎‏اختیارتان می گذارم که هر امری دارید انجام دهند او هم قبول می کند. ژاندارمها به اختیار‏‎ ‎‏اقبال الدوله در آمدند چندی بعد امیر طهماسبی با ماشین سواری به ماکو و ملاقات‏‎ ‎‏اقبال الدوله می رود و پس از انجام تشریفات می گوید با ماشین برویم قدری گردش کنیم‏‎ ‎‏در ماشین دو نفر مسلح می گذارد و به راننده هم دستور داده بود از کدام طرف بروند بعد‏‎ ‎‏که می روند ماشین به طرف تبریز می رود و در تبریز او را دستگیر می کنند و نظامیها به‏‎ ‎‏ماکو اعزام می شوند و خانه اقبال الدوله را غارت و گویا هفت چمدان مملو از جواهرات و‏‎ ‎‏طلا و عتیقه را یغما کردند و به تهران آوردند و تسلیم رضاشاه کردند و عاقبت خود‏‎ ‎‏سرلشکر عبدالله امیر طهماسبی هم بر حسب اطلاع ما، به دستور پهلوی محرمانه کشته‏‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله پسندیدهصفحه 170
‏شد.‏‎[1]‎‏ در سنه 1325 بود منزل من در خیابان شاه آباد بود خانم ایرانی ایشان نزد من بود‏‎ ‎‏یک سرتیپ یا سرهنگ از بیرون وارد عمارت شد این خانم ایرانی گفت این افسر سمت‏‎ ‎‏نوکری ما را داشت و من خجلت می کشم و به اطاق عقب رفت ایشان یک زن ایرانی و‏‎ ‎‏یک زن خارجی داشت. اوضاع دنیا چنین است و ما عبرت نمی گیریم.‏

‏ ‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله پسندیدهصفحه 171

  • . به طور تحقیق قاتل سرلشکر عبدالله امیر طهماسبی معلوم نشد چه کسی و از چه سرچشمه ای بوده است ولی سرلشکر عبدالله امیر طهماسبی و ماژور مسعودخان کیهان در کودتای 1299 سید ضیاءالدین طباطبائی همکاری داشته اند و از رضاخان پهلوی در نظام و درجه مقدم بوده اند و ماژور مسعودخان کیهان در کابینه سه ماهه سید ضیاءالدین وزیر جنگ بود و سید ضیاءالدین طباطبایی او را تغییر داد و سردار سپه رضاخان پهلوی را وزیر جنگ کرد که زیر نفوذ خودشان باشد و نتواند استقلال پیدا کند لیکن پهلوی نظام و فرماندهی را در دست داشت و آقای سید ضیاء را اخراج کردند و خرج مسافرت به ایشان دادند. مردم با سید ضیاء مخالفت زیاد نداشتند چون به آداب اسلامی منع مشروبات و حجاب زنها و جلوگیری از منهیات عمل می کرد و تا آخر عمر به نماز ادامه می داد و در سال 1324 شمسی خودم شاهد نماز مغرب و عشای ایشان در تجریش شمیران منزل شهاب خسروانی بودم ولی اشتباهات زیاد و همکاری با انگلستان ایشان قابل قبول نیست.