مقاله ثانیه در مقدّمات نماز است و ذکر بعض آداب قلبیه آن و در آن چند مقصد است

فصل دوم در بعض آداب اباحه مکان است

فصل دوم در بعض آداب اباحۀ مکان است

‏ ‏

‏     سالک الی اللّه چون مراتب مکان را به حسب مقامات و نشآت وجودیۀ‏‎ ‎‏خود فهمید، در آداب قلبیّۀ اباحۀ آنها باید بکوشد تا نماز او از تصرّفات‏‎ ‎‏غاصبانۀ ابلیس پلید خارج شود. پس، در مرتبۀ اولی به آداب صوریّۀ عبودیّت‏‎ ‎‏و بندگی قیام کند و وفا به عهود سابقۀ عالم ذرّ و یوم المیثاق بنماید و دست‏‎ ‎


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه 106
‏تصرّف ابلیس را از ملک طبیعت خود دور کند تا با صاحب بیت مراوده و محابّه‏‎ ‎‏پیدا نماید و تصرّفاتش در عالم طبیعت غاصبانه نباشد. بعضی از اهل ذوق‏‎ ‎‏گوید که معنی آیۀ شریفۀ ‏یٰا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اَوْفُوا بِالعُقُودِ اُحِلَّتْ لَکُمْ بَهیمَةُ‎ ‎الاَْنْعٰام.‎[1]‎‏ به حسب باطن، آن است که حلّیّت بهیمۀ انعام موقوف به وفاء به‏‎ ‎‏عهد ولایت است. و در احادیث شریفه وارد است که جمیع ارض از امام‏‎ ‎‏است و غیر شیعیان غاصب آن هستند.‏‎[2]‎‏ و اهل معرفت ولیّ امر را مالک‏‎ ‎‏جمیع ممالک وجود و مدارج غیب و شهود دانند و تصرّف کسی را در آن بی اذن‏‎ ‎‏امام روا ندارند.‏

‏     نویسنده گوید: ابلیس لعین عدوّاللّه است و تصرّفات او و هر تصرّف‏‎ ‎‏ابلیسی در عالم طبیعت جائرانه و غاصبانه است؛ پس، سالک الی اللّه اگر‏‎ ‎‏خود را از تحت تصرّفات آن پلید بیرون کرد، تصرّفش رحمانی گردد و مکان و‏‎ ‎‏ملبس و مطعم و منکح او مباح و پاکیزه شود. و به هر اندازه که در تحت تصرّف‏‎ ‎‏ابلیس واقع شود، از حلّیّت بیفتد و شرک شیطان در آن دست یابد: پس اگر‏‎ ‎‏اعضاء ظاهرۀ انسان در تصرّف ابلیس واقع شد، اعضاء ابلیسیّه شود و غاصب‏‎ ‎‏مملکت حق شود؛ چنانچه عکوف قوای ملکوتیّه در مسجد بدن وقتی مباح و‏‎ ‎‏عادلانه است که آن قوا از جنود رحمانی باشد، و الاّ جنود ابلیس را حقِّ‏‎ ‎‏تصرّف در مملکت بدن انسانی، که ملک حق تعالی است، نمی باشد. و‏‎ ‎‏چون دست تصرّف شیطان را از مملکت قلب، که منزلگاه خاص حق است،‏‎ ‎‏کوتاه نمود و قلب خود را خالص برای تجلّیات حق نمود و غیر حق را که ابلیس‏‎ ‎‏راه است در آن راه نداد، مساجد ظاهره و باطنه و امکنۀ ملکیّه و ملکوتیّه مباح‏‎ ‎‏برای او گردد و صلوة او صلوة اهل معرفت گردد. و بدین وِزانْ طهارت مسجد‏‎ ‎‏نیز معلوم گردد.‏

کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه 107

  • )) «ای کسانی که ایمان آورده اید به پیمانهایی که می بندید وفا کنید، چارپایان برای شما حلال شده ...» . (مائده / 1)
  • ))    اصول کافی، ج 2، ص 266، «کتاب الحجّة»، روایات «بابُ اَنَّ الاَْرْضَ کُلَّهٰا لِلاِْمام».