وَصْلٌ و تَتْمیم

‏‏وَصْلٌ وتَتْمیمٌ‏

‏‏     ‏‏محمد بن یعقوب، باسناده عن ابی عبداللّه علیه السلام، قال: ‏‏اِذا اَذَّنْتَ‏‎ ‎‏و اَقَمْتَ، صَلّیٰ خَلْفَکَ صَفّانِ مِنَ الْمَلائِکةِ؛ واِذا اَقَمْتَ، صَلّیٰ خَلْفَکَ صَفُّ مِنَ‏‎ ‎‏الْمَلاٰئِکةِ.‏‎[1]‎‏ و احادیث به این مضمون زیاد است. و در بعض اخبار است که‏‎ ‎‏حد صفْ بین مشرق و مغرب است.‏‎[2]‎

‏‏    ‏‏و در ‏‏ثواب الاعمال‏‏ است که حضرت صادق فرمود: «کسی که نماز کند‏‎ ‎‏با اذان و اقامه، دو صف از ملائکه پشت سرش نماز کند؛ و کسی که نماز کند‏‎ ‎‏با اقامه بدون اذان، پشت سرش یک صف از ملائکه نماز کند.» راوی سؤال‏‎ ‎‏می کند که مقدار هر صفی چقدر است. فرمود: «اقلش ما بین مشرق و مغرب‏‎ ‎‏است، و اکثرش ما بین آسمان و زمین است.»‏‎[3]‎‏ و در بعضی روایات است‏‎ ‎‏که اگر اقامه به غیر اذان گفت، از طرف راست او یک ملک و از طرف چپش یک‏‎ ‎‏ملک بایستد‏‎[4]‎‏ ـ الی غیر ذلک من الاخبار. و اختلاف اخبار شاید به واسطۀ‏‎ ‎‏اختلاق معارف و خلوص نمازگزاران باشد؛ چنانچه از بعضی روایات باب‏‎ ‎‏استفاده شود؛ مثل روایتی که وارد شده راجع به نماز با اذان و اقامه در بیابان یا‏‎ ‎‏ارض قفراء.‏‎[5]‎

‏‏    ‏‏بالجمله، چون سالک خود را پیشوای ملائکة اللّه دید و قلب خود را‏‎ ‎‏پیشوای قوای ملکیّه و ملکوتیّه دید و به اذان و اقامه مجتمع کرد قوای ملکیّه و‏‎ ‎‏ملکوتیّه خود را و بر او اجتماع نمودند ملائکة اللّه ، قلب را که افضل قوای ظاهر‏‎ ‎‏و باطن است و شفیع قوای دیگر است امام باید قرار دهد. و چون قلب ضامن‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‎ ‎

‏‎

• )) «هرگاه اذان و اقامه گفتی، دو صف از ملائکه پشت سرت نماز می گزارند؛ و چون (فقط) اقامه بگویی، یک صف از ملائکه پشت سرت نماز می گزارند.» فروع کافی، ج 3، ص 303، «کتاب الصّلوة»، «باب بدء الاذان و الاقامة»، حدیث 8.
• )) ثواب الاعمال، ص 54، «ثواب من صلی باذان و اقامة»، حدیث 2.
• )) منبع پیشین.
• )) وسائل الشیعة، ج 4، ص 620، «کتاب الصّلوة»، «ابواب الاذان و الاقامة»، باب 4، حدیث 4.
• )) منبع پیشین، حدیث 9. (یا اَباذَرُ، اِنَّ ربَّکَ لَیُبٰاهِی ملائِکَتَةُ بِثلاثةِ نفرٍ رجلٌ فی اَرْضٍ فقراءَ . ...