‏‏اعتذار‏

‏‏اعتذار‏

‏‏     ‏‏با آن که بنای نویسنده در این رساله آن بود که از مطالب عرفانی غیر‏‎ ‎‏مأنوس با نوع خودداری کنم، و فقط به آداب قلبیّۀ صلوة اکتفا کنم، اینک‏‎ ‎‏می بینم که قلم طغیان نموده و در خصوص تفسیر سورۀ شریفه بیشتر از موضوع‏‎ ‎‏قرارداد خود تجاوز نمودم. چاره ای جز آن نیست که اکنون از برادران ایمانی و‏‎ ‎‏دوستان روحانی معذرت خواهی کنم. و ضمناً اگر مطلبی در این رساله مطابق‏‎ ‎‏مذاق خود ندیدند، بی تأمّل رمی به باطل نکنند؛ زیرا که از برای هر علمی‏‎ ‎‏اهلی و برای هر راهی راه نوردی است ـ ‏‏رَحِمَ اللّه امْرَءاً عَرَفَ قَدْرَهُ، وَ لَمْ یَتَعَدَّ‏‎ ‎‏طَوْرَه.‏‎[1]‎

‏
‏‎

‏‏     اولاً، این معارف و لطایف همه از قرآن شریف و احادیث شریفه‏‎ ‎‏مستفاد، و شواهد سمعیّه بر آنها هست؛ چنانچه بعضی از آنها در خلال‏‎ ‎‏مباحث مذکور، و بیشتر آنها برای اختصار مذکور نگردید. ‏

‏‏     و ثانیاً، همه یا اکثر آنها موافق براهین عقلیّه یا عرفانیّه می باشد؛ و چنین‏‎ ‎‏امری تفسیر به رأی نخواهد شد. ‏

‏‏     و ثالثاً، غالباً مطالبی که ما ذکر کردیم یا در بیان آیات شریفه ذکر‏‎ ‎‏می کنیم، از قبیل بیانِ مصادیقِ مفاهیم است. و بیان مصداق و مراتب حقایقْ‏‎ ‎‏مربوط به تفسیر نیست تا آن که تفسیر به رأی باشد.‏

‏‏     و رابعاً، بعد از همۀ مراحل، ما برای غایت احتیاط در دین ـ با آن که‏‎ ‎‏جای آن نبود ـ در مطالب غیر ضروری علی سبیل الاحتمال و بیان احد‏‎ ‎‏محتملات، مطالب را بیان کردیم؛ و معلوم است دَرِ احتمال را کسی نبسته و‏‎ ‎‏مربوط به تفسیر به رأی نخواهد شد. و در این جا مطالب دیگری هست که ما از‏‎ ‎‏ذکر آن خودداری نموده و به اختصار کوشیدیم. ‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) «خدا رحمت کند کسی را که قدر (حدّ) خود را بشناسد و از حدّ خود پا فراتر نگذارد.» غررالحکم، فصل 3، حرف الرّاء، حدیث 1.