فصل دوم

‏‏فصل دوم‏

‏‏     ‏‏«عن ‏‏مِصباحِ الشَّریعَةِ‏‏. قالَ الصّادقُ علیه السّلامُ: التَشَهُّدُ ثَنَاءٌ عَلَی اللَّهِ‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏    ‏‏در این حدیث شریف اشاراتی است به آداب قلبیّۀ عبادات و حقایق و‏‎ ‎‏اسرار آنها. چنانچه فرماید: «تشهد» ثناء حق جل و علا است. بلکه در سابق‏‎ ‎‏نیز اشاره شده که مطلق عبادات ثناء حق است یا به اسمی یا به اسمائی، یا به‏‎ ‎‏تجلّی از تجلیات، و یا به اصل هوّیت.‏

‏‏     و عمدۀ آداب را اشاره فرماید که چنانچه در ظاهر بندگی می کنی و‏‎ ‎‏مدعّی عبودیّت هستی، در سرّ نیز عبودیّت کن تا عبودیّت سرّیِ قلبی به اعمال‏‎ ‎‏جوارحی نیز سرایت کند، و عمل و قولْ نقشۀ باطن و سرّ باشد؛ و حقیقت‏‎ ‎‏عبودیت به جمیع اجزاء وجود، چه اجزاء ظاهری و چه اجزاء باطنی، ساری‏‎ ‎‏شود و هر یک از اعضاء حظّی از توحید ببرند. و لسان ذاکر ذکر را به قلب‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏     پس از آداب شهادت به وحدانیّت و الوهیّت حق، متوجّه به مقام مقدّس‏‎ ‎‏عبد مطلق و رسول ختمی شود. و از تقدّم مقام «عبودیّت» بر «رسالت» متنبّه‏‎ ‎‏شود که قدم عبودیّت مقدّمۀ همۀ مقامات سالکین است؛ و رسالت شعبۀ‏‎ ‎‏عبودیت است. و چون رسول ختمی عبد حقیقی فانی در حق است، اطاعت‏‎ ‎‏او اطاعت حق است؛ و شهادت به رسالت موصول به شهادت به وحدانیّت‏‎ ‎‏است. و عبد سالک باید از خود مراقبت کند که قصور در طاعت رسول، که‏‎ ‎‏طاعت اللّه است، نکند تا از برکات عبادت که وصول به بارگاه قدس است، به‏‎ ‎‏دستگیری ولیّ مطلق، محروم نشود. و بداند که کسی را بی دستیاری ولیّ نعم‏‎ ‎‏و رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم به بارگاه قدس و جایگاه انس بار‏‎ ‎‏ندهند.‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) «و پروردگار تو آنچه را بخواهد می آفریند و انتخاب می کند، آنان را در کار خود اختیاری نیست، خدا منزّه است و برتر از آنچه شرک می ورزند.» (قصص / 68)
• )) مصباح الشریعة، «الباب السابع عشر، فی التشهّد.»