مساله 1 ـ تیمم به خاک و ریگ و سنگ و کلوخ و زمین گچ و نوره قبل از پخته شدن و خاک قبر و خاکی که برای تیمم استعمال شده است، صحیح می باشد، ولی احتیاط مستحبی آن است که با خاک تیمم کنند.
مساله 2 ـ تیمم به سنگ معدن که زمین بر او صدق نکند، مثل سنگ عقیق و همچنین طلا و نقره و خاکستر، جایز نیست.
مساله 3 ـ در صورتی که خاک باشد، با سنگ گچ و نوره بعد از پخته شدن نمی شود تیمم کرد، امّا جواز تیمم بر سفال خالی از قوّت نیست، ولی اگر خاک نباشد احتیاط واجب آن است که یک تیمم بر سنگ پخته شده از گچ یا نوره نماید و یک تیمم بر غبار یا گل نماید، و همچنین اگر فقط سنگ گچ و نوره پخته شده باشد، احتیاط واجب آن است که تیمم بر آن نماید و نماز خوانده، و سپس اعاده یا قضای آن را بجا آورد.
مساله 4 ـ تیمم به چیز نجس جایز نیست، اگرچه نداند نجس است یا بداند و فراموش نموده باشد.
مساله 5 ـ چیزی که بر آن تیمم می کنند باید غصبی نباشد، و همچنین در
کتابرسالۀ نجاة العبادصفحه 67
مکان غصبی نباید تیمم نمود.
مساله 6 ـ کسی که در جای غصبی حبس است می تواند در آن جا تیمم کند، در صورتی که محل بر زمین زدن دستهایش خارج از محبس باشد، و اگر محل ضرب در داخل محبس باشد خالی از اشکال نیست؛ اگرچه اقوی صحت تیمم است در هر دو صورت، یعنی چه تیمم بر زمین محبس شود یا خارج از محبس.
مساله 7 ـ اگر با خاک و یا ریگ، چیزی که تیمم به آن جایز نیست ـ مانند کاه ـ مخلوط شده باشد، نمی توان با آن تیمم کرد، ولی اگر آن چیز به قدری کم باشد که در خاک یا ریگ از بین رفته حساب شود تیمم به آن صحیح است.
مساله 8 ـ اگر خاک و ریگ و سنگ و کلوخ نداشته باشد می تواند به غبار لباس یا فرش و مانند اینها تیمم کند و این در صورتی است که نتواند با تکاندن لباس و فرش و مانند اینها غبار جمع کند و الاّ باید با تکاندن، غبار را جمع کند و چنانچه غبار هم نباشد باید به گل تیمم نماید و اگر بتواند گل را خشک کند و از آن خاک تهیه نماید باید گل را خشک کند.
مساله 9 ـ مکروه است تیمم کردن به ریگ و همچنین به زمین شوره زار، و نیز مکروه است در زمین گود تیمم نمودن.
مساله 10 ـ مستحب است بعد از زدن دستها بر چیزی که به آن تیمم می کند، دستها را بتکاند، و همچنین از جاهای بلند زمین، خاک تیمم را تهیه نماید.
کتابرسالۀ نجاة العبادصفحه 68