بررسی قاعده الوقوف علی حسب ما یوقفها اهلها با رویکردی بر نظریات حضرت امام خمینی (س)

‏‏چکیده‏

‏‏یکی از مهم‌ترین مباحثی که در فرهنگ اسلامی ‌به فراموشی سپرده شده است مسأله وقف می‌باشد. علی رغم‌ این‌که ‌آیه‌ای به طور صریح در قرآن راجع به وقف نیامده ولی از طرف دیگر روایات بسیاری از رسول خدا (ص) و ائمه هدی (علیهم السلام) در خصوص آن وارد شده است و ‌ایشان توجه خاصی نسبت به وقف مبذول داشته‌اند و بذل ‌این همه تلاش در راه وقف، مبین ارزشمند بودن ‌این سنت حسنه و خداپسندانه است. چرا که واقف با ‌این عمل نه تنها آینده‌نگری خویش را نسبت به گروهی از مردم نشان می‌دهد بلکه برای آخرت خود هم توشه‌ای گران‌سنگ ذخیره می‌نماید. در مورد وقف مباحث بسیاری در کتب فقهی شیعه وسنی مطرح شده است. از جمله ‌این مباحث می‌توان به قاعده فقهی «الوقوف علی حسب ما یوقفها اهلها» اشاره کرد که در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده به ‌این ترتیب که محدوده وقف منوط به نیت واقف است و او می‌تواند حتی شرط ناظر یا متولی بودن بر اموال موقوفه را برای خود قرار دهد و در ضمن آن به مسائل مهمی ‌در قلمرو وقف پرداخته شده است. از جمله این مسائل وقف پول و حقوق معنوی می‌باشد. امروزه بسیاری از مردم توان وقف کردن اعیان و املاک عمده و کلان را ندارند و از سوی دیگر بسیاری از فقها قائل هستند که در صورت انتفاع، بقا عین شرط است. بنابراین در پژوهش حاضر تلاش شده که با بررسی آرای فقها از جمله امام خمینی (ره) راه‌حلی برای ‌این مشکل بیابیم و از آن‌جا که در مطالعات فقهی و حقوقی فقه تطبیقی یا مقارن حائز اهمیت بسیار است آرای فقهای شیعه و سنی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.‏

‏‎ ‎

‏‎