چکیده
در پژوهش حاضر نقش روحانیون در نهضت انقلاب اسلامی مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است.
یعنی این سؤال مورد کنکاش قرار گرفته که روحانیون چه نقشی در نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی بر عهده داشته‌اند و آیا این نقش‌ها ماهیتاً با یکدیگر تفاوت داشته‌اند؟
فرضیه پایان‌نامه حاضر این است که در نهضت ملی نفت، روحانیون با داشتن استراتژی مبارزه در رژیم، نقش رهبری بسیج‌گرا را بر عهده داشته است و در پی حذف نظام سیاسی حاکم بر جامعه نبوده است بلکه در پی استقلال سیاسی اقتصادی و کوتاه کردن سلطه‌ی استعمار انگلیس بر کشور بوده است؛ در حالی‌که در انقلاب اسلامی، روحانیون علاوه بر داشتن استراتژی مبارزه با رژیم سه نقش ایدئولوژی‌پرداز، بسیج‌گر، مدیر و معمار و استقرار نظام جدید حکومت اسلامی با محوریت ولایت‌فقیه را عهده‌دار گردیده‌اند.
پس از بیان کلیات تحقیق در فصل اول در فصل دوم علاوه بر بیان مباحث نظری پژوهش، مبانی تئوریک نهضت ملی نفت و انقلاب اسلامی ایران مطرح گردیده و در فصل سوم نقش روحانیون در نهضت ملی نفت و همچنین نوع استراتژی آنان در این مبارزه و مبانی تئوریک نهضت مورد بررسی قرار گرفته است. و در فصل چهارم نقش روحانیون به رهبری حضرت امام خمینی (ره) در انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و بیان گردیده که حضرت امام خمینی با ارائه تئوری جدید خود تحت عنوان حکومت اسلامی، مبارزه‌ی خود را با استراتژی مبارزه با رژیم شروع و نظام مستقر حاکم را مورد حمله قرار داده است و درصدد ایجاد حکومت اسلامی با محوریت ولایت‌فقیه بوده است.
بنابراین نهضت ملی نفت حرکتی سیاسی جهت حذف سلطه انگلستان بر منابع ایران و در واقع مبارزه‌ای سیاسی در چهارچوب نظام مستقر بوده ولی نقش روحانیون در انقلاب اسلامی نقشی فراگیر جهت حذف نظام سلطنتی مستقر و برقراری حکومت اسلامی با محوریت ولایت فقیه بوده است.
پایان نامهبررسی تطبیقی نقش روحانیون در نهضت ملی نفت و انقلاب اسلامیصفحه 1