چکیده
شهرت مورد بحث در این رساله حجیت شهرت فتوایی است، یعنی فتوایی که شهرت یافته اما مستند آن معلوم نیست. حجیت چنین شهرتی مورد پرسش است. در پاسخ به این پرسش در میان اصولیان و فقیهان معاصر دو دیدگاه عمده مطرح است:
برخی نظیر مرحوم خویی و حجت کوه‌کمری شهرت فتوایی را فی نفسه حجت نمی‌دانند؛ این گروه خود را نیازمند به اقامه دلیل بر رد حجیت شهرت فتوایی نمی‌بینند؛ فقط ادله موافقان حجیت شهرت فتوایی را رد می‌کنند؛ مرحوم خویی با نفی اعتبار شهرت این امکان برای او فراهم آمده است که در موارد زیادی آرای متقدمین را به نقد بکشد و بر خلاف جریان اکثریت مشی نماید.
در مقابل بزرگانی چون مرحوم بروجردی و امام خمینی شهرت فتوایی قدما را حجت می‌دانند، از نظر ایشان این‌گونه شهرت حاصل از اصولی است که مستقیماً و بدون دگرگونی از امام معصوم (ع) اخذ شده است. و تنها قدما ناقل اصول متلقات بوده‌اند و به بسیاری از ادله معتبر دسترسی داشته‌اند. وجود مناط اجماع در شهرت فتوایی مهمترین دلیل حجیت شهرت فتوایی قدماست. دیدگاه دوم مورد تأیید این رساله است؛ لذا اگر اکثریت قاطع فقهای متقدم روی فتوایی اتفاق داشته باشند، به علت خصوصیتی که در شهرت فتوایی قدما وجود دارد نوعاً این اطمینان پیدا می‌شود که آن فتوا با رأی امام معصوم (ع) مطابقت دارد و برگشت آن به سنت است.
بر این اساس اعراض مشهور قدما از روایتی موجب وهن سند آن روایت می‌شود هر چند که صحیح باشد و عمل آن‌ها به روایت ضعیف به علت ارتباط نزدیک آن‌ها به اصحاب امام معصوم (ع) موجب جبران سند روایت و ترجیح آن می‌شود. از طرف دیگر شهرت فتوایی متأخرین به علت اینکه شکل استنباطی و اجتهادی به خود گرفته است حجیت نیست زیرا خصوصیت کشف‌پذیری از قول معصوم (ع) را ندارد.
پایان نامهحجیت شهرت با رویکردی بر آرای آیات عظام، بروجردی، امام خمینی (س)، خویی و حجت کوه کمریصفحه 1