عدالت اجتماعی از دیدگاه امام خمینی (س)

‏‏چکیده‏

‏‏عدالت آرمانی دینی و الهی است که همه پیامبران برای تحقق آن رسالت یافته و بسیاری نیز در راه عدالت جان خود را فدا کرده‌اند. اساساً یکی از اهداف تمامی ‌انقلاب‌ها و تحرکات اجتماعی، رفع تبعیض و برقراری عدالت اجتماعی بوده است. انقلاب اسلامی ‌ایران نیز به رهبری امام خمینی و بر اساس همین هدف بزرگ شکل گرفت و از ابتدا همواره در پی آن بوده است که الگوی پیشرفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی خود را از مسیر عدالت اجتماعی به بار نشاند. این پژوهش مجال ‌اندکی است برای بیان دیدگاه‌های بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ‌ایران درباره عدالت اجتماعی. در فصل اول از ‌این اثر معنا و مفاهیم عدالت و به‌خصوص عدالت اجتماعی از دیدگاه امام خمینی بیان می‌شود و مشخص می‌شود که حضرت امام (ره) عدالت را حد وسط افراط و تفریط یعنی اعتدال می‌داند که محور تمام امور و عامل بقا حیات انسان در زمین است. عدالت به ‌این معنا علاوه بر ‌این‌که صفتی نفسانی و معنوی برای فرد انسان است، خصلت جامعه هم می‌باشد. امام خمینی عدالت اجتماعی را به معنی تأمین سلامت و رفاه و سعادت برای عموم افراد بشر می‌داند. در فصل دوم پایان‌نامه جایگاه و اهمیت عدالت در جامعه انسانی از نظرگاه امام خمینی بررسی و تبیین می‌شود. ایشان در ‌این زمینه دیدگاهی کاملاً منطبق بر اصول و مبانی دین مبین اسلام دارد و همان‌طور که دین مقدس اسلام معیار و ملاک زندگی اجتماعی را حق و عدالت می‌داند امام خمینی نیز عدالت را تکلیفی الهی می‌داند و اجرای آن را سیره همه پیامبران و اوصیای الهی می‌شمارد. فصل سوم از ‌این پژوهش به بیان موضوع و زمینه‌های اجرای عدالت در‌ اندیشه امام خمینی می‌پردازد. در‌ این فصل مشخص می‌شود که از دید امام (ره) عدالت در تمام شئون فردی و اجتماعی لازم‌الاجرا و ضروری است اما برای تحقق عدل در جامعه نیاز به سازمان و تشکیلاتی به نام حکومت است، تا عدالت را به صورت همه‌جانبه در جامعه محقق سازد. در فصل چهارم ویژگی‌های حکومت عادلانه از دیدگاه امام خمینی بیان می‌شود. پس از بیان اهمیت حکومت در ‌ فصل قبل در‌ این فصل شاخصه‌ها و ویژگی‌های حکومت عادلانه از بیانات حضرت امام خمینی استخراج شده و بررسی می‌شود که عبارتند از: برابری مسئولان با افراد رعیت، فقدان ظلم و انظلام، فقدان تبعیض. اما در فصل پنجم و آخرین فصل ‌این پایان‌نامه به بیان نتیجه تحقق عدل در جامعه از دیدگاه امام خمینی می‌پردازد. در‌ اندیشه امام خمینی استقرار عدالت در جامعه زمینه را برای احیای معارف دینی و مکارم اخلاقی و شکوفایی استعدادهای آدمیان فراهم می‌کند. به عقیده‌ ایشان جامعه عادلانه جامعه‌ای آزاد، مستقل و سرشار از امنیت است که با وجود ‌این مواهب، توسعه و رفاه عمومی ‌بر تمامی ‌اقشار مملکت سایه می‌افکند. امیدواریم یاد و نام و‌اندیشه‌های ناب آن پیر فرزانه همواره زنده و جاوید بوده و در کالبد جامعه اسلامی ‌ایران باقی و جاری باشد.‏

‏‎ ‎

‏‎