امام و پایان دوره تبعید
رژیم عراق از ابتدا امام را از مداخله در امور سیاسی منع می کرد و سپس براساس مذاکره و توافق با رژیم پهلوی، بیت شریف امام در نجف اشرف را در دوم مهر 1357، محاصره کرد. رژیم می خواست با همکاری دولت عراق، امام را در همان محل تبعید، محدود کند و رابطه ایشان را با بیرون قطع کند؛ اما پخش این خبر در ایران، تبعات ناگواری برای رژیم شاه داشت و حتی دولت عراق هم، از طریق شیعیان و مراجع تقلید در عراق بشدت تحت فشار قرار گرفت.
در واقع دولت عراق هم، جرأت نمی کرد امام را محدود کند. چون امام در دوره تبعیدشان محبوبیت زیادی در خود عراق پیدا کرده بودند و در شرایط جدید، عکس العمل مردم ایران و عراق و سایر علاقه مندان امام در کشورهای دیگر هم می توانست، برای هر دو رژیم مشکل ساز باشد. همین امر آنها را به منصرف کردن از این طرح، وادار ساخت. اما تصمیم امام برای خروج از عراق و احتمال آمدن ایشان به ایران، ناگهان شوکی سنگین به رژیم وارد کرد.
با این شرایط که در ایران پیش آمده بود، رژیم نمی توانست امام را در ایران بپذیرد. اگر امام به ایران می آمدند، ممکن بود. همه چیز را آب ببرد. به همین دلیل رژیم از یک طرف با دولت عراق وارد مذاکره شد و از آنها خواست که اجازه خروج به امام را برای مدتی ندهند و از طرف دیگر دستگیری و انتقال امام به یک پادگان نظامی را، در صورت آمدن امام به ایران، در دستور کار قرار داد. در شرایطی که دولت عراق هم برای رهایی از بن بستی که گرفتار آن شده بود، به دنبال راه چاره می گشت، امام ماندن در عراق را به مصلحت ندیدند و چون آمدن به ایران نیز مقدور نبود، به قصد کشور ثالث، عزم خروج
کتابامام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیصفحه 55
از عراق کردند.
کتابامام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیصفحه 56