امام مسئولیت آتش بس را پذیرفتند
بر اثر پیشرفتهای نظامی ما، فشار سیاسی بین المللی، جدی می شد. آنها فهمیده بودند که در میدان جنگ، نمی توانند ما را شکست بدهند. ما در محاصره اقتصادی بودیم، به ما سلاح نمی فروختند.
ما موشک، هواپیما وهمه ابزار جنگ را به کار گرفتیم و سیادت خود را بر دریا حفظ کردیم. در برخورد با امریکا برای ما مشخص شد که امریکا جلو می آید؛ فهمیدیم که نمی خواهند بگذارند، ما پیروز این میدان باشیم، آنان به جای عراق می جنگیدند. حمله به ایرباس یک اخطار بود و اینکه امریکا حدی برای تجاوز به ایران قائل نبود و این تجاوز اهداف نظامی و اقتصادی و مردمی را در برمی گیرد. همزمان به سکوهای نفتی و کشتیهای غیرنظامی و ناوهای جنگی حمله کردند. بنابراین، ما در خلیج فارس با امریکا، فرانسه و انگلیس مواجه بودیم. من بعد از بمباران، به حلبچه رفتم؛ وحشتناک بود، مردم با تنفس گاز درو شده بودند، غیر قابل تحمل بود.
مشکل دیگر ما از اینجا شروع شد که دولت، به امام نامه نوشت و رسماً اعلام کرد که ما دیگر نمی توانیم هزینه جنگ را بپردازیم. سپاه هم، به امام نامه نوشت و اعلام کرد، حالا که امریکا وارد عمل شده است، اگر می خواهیم بجنگیم باید حمایت وسیعتری بشود. این نامه، یک سند بسیار مهم است که سرلشکر رضایی نوشته و نیازهای جنگ را
کتابامام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیصفحه 326
اعلام کرده است و مهمتر از همه اینها، جدیتر و وسیعتر شدن حمله به عراق غیر نظامیان و شهرهای دور از جبهه بود، که برای نجات خود مرتکب می شد و حامیانش امکانات لازم را در اختیارش می گذاشتند. اینکه الان شایع است، فقط من امام را قانع کردم! درست نیست. این مطالب در جلسه سران مطرح می شد که حاج احمد آقا هم بود. در آن جلسه ما به این نتیجه رسیدیم که باید آتش بس را بپذیریم و به صورت دست جمعی پیش امام رفتیم. خدمت امام که رسیدیم موضوع پذیرش آتش بس را مطرح کردیم. امام هم قبلاً نامه آقای محسن رضایی و نامه دولت را دیده بودند. ایشان هم آمادگی داشتند؛ لذا پیشنهاد ما را تأیید کردند. پس از تصمیم گیری در بارۀ آتش بس این موضوع مطرح شد که سیاست ما ایستادگی تا آخرین نفس و تا آخرین قطره خون بوده است و امام هم تأکید کرده بودند که: «اگر این جنگ بیست سال هم طول بکشد، ما ایستاده ایم». لذا ضروری بود که دربارۀ سیاست جدید، توضیحات لازم به مردم داده شود، من پیشنهاد کردم که من فرمانده جنگ هستم و مسئولیت آتش بس را به عهده می گیرم و اعلام می کنم که موافق ادامه جنگ نیستم. امام فرمودند که: «من می گویم».
ما گفتیم که شما در جنگ مسئولیتی نداشتید، فقط سیاست جنگ را می گفتید، جنگ را ما مدیریت می کردیم؛ لذا ما به توافق نرسیدیم که امام دفاع کنند. ایشان گفتند که: «شما علما و شخصیتهای مؤثر را جمع کنید و آنها را توجیه کنید که در چه شرایطی هستیم، تا همه دفاع کنند». در دفتر رئیس جمهور، این جلسه تشکیل شد. جمع کثیری از شخصیتها و بزرگان نظامی و غیرنظامی آمدند. احمد آقا به ما خبر دادند که امام درباره آتش بس نامه ای نوشته اند. ما قبل از آن خبری نداشتیم که امام نامه نوشته اند؛ یعنی بنا نبود که نامه ای بنویسند.
امام بعداً به من فرمودند که: «من فکر کردم مسأله مهمی است و من هم باید در آن شرکت کنم». بالاخره بجای اینکه ما آتش بس را توجیه کنیم، امام آن نامه را نوشتند. آن
کتابامام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیصفحه 327
نامه مشکل بزرگی را حل کرد. برای آنهایی که در مسائل جنگ حساس بودند و از مسائل مطلع بودند، پذیرش موضع جدید خیلی سخت نبود؛ اما آنهایی که بیرون بودند و همیشه خبر فتح را می شنیدند، پذیرش آن برایشان آسان نبود. آن نامه امام بسیار کمک کرد. در این خصوص هیچ قراری نبود، این از مردانگیهای خود امام بود که این کار را کردند، تشخیص درستی هم دادند؛ چون در همان جلسه هم، بعضیها مخالفت را شروع کرده بودند.
دربارۀ خاتمه جنگ، موضوع مهمی که یکی از عوامل ختم جنگ است، این بود که اواخر جنگ امکانات دو طرف برای حمله به شهرها و غیر نظامیها زیاد شده بود. ما با بُرد تقریباً 200 کیلومتر موشک می ساختیم که به تولید انبوه رسیده بود. عراق نیز با
کتابامام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیصفحه 328
موشکهایش تهران را می زد. این نگرانی بسیار جدی بود که بعد از حلبچه، جنگ به کشتار غیر نظامیان تبدیل شود. ما هم اگر می خواستیم اسلحه شیمیایی بکار بگیریم، توانایی آن را داشتیم. آنچه در جنگهای جهانی اتفاق افتاد و از میلیونها کشته صحبت می کنند، اینها هم قابل پیش بینی بود. ما نمی خواستیم چنین شود؛ چون اولاً: روی آینده عراق حساب می کردیم؛ ثانیاً: آنان مسلمان هستند و ما نمی توانستیم آنان را بکشیم. اصولاً اکثر مردم عراق از اقدامات صدام راضی نبودند. از این طرف هم، مردم ما آسیب می دیدند. این مورد را باید مهم ترین عامل پذیرش قطعنامه از طرف امام حساب کنیم. من این مسائل را خدمت امام گفته بودم و ایشان در جریان کاربرد این نوع سلاحها قرار گرفته بودند.
کتابامام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیصفحه 329