فصل دهم
دیدارها و دیدگاهها
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 361
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 362
تکلیف این مقدس نماها را روشن کنید
امام در نشستی که آقایان مراجع بروجردی، خوانساری، صدر و حجت برای مشاوره در امری سیاسی در منزل ایشان داشتند، فرمودند: شما قبل از هر چیز باید تکلیف این مقدس نماها را روشن کنید با وجود آنها مثل این است که دشمن به شما حمله کرده و یک نفر هم از پشت دستهای شما را محکم گرفته است.
گذشت را بهتر می دانیم
در مورخه 6 / 5 / 58 هنگامی که آقاشاهی مشاور رییس جمهوری پاکستان در امور خارجی به حضور امام رسید، علاوه بر ابلاغ پیام تبریک ضیاءالحق رییس جمهور پاکستان پیام خصوصی هواکوفنگ رهبر چین را تسلیم امام کرد که او در این پیام از امام خمینی برای سفر خود به ایران به هنگام قتل عام مردم در 17 شهریور 57 جمعه سیاه پوزش طلبیده بود. امام فرمودند ملت ایران اگر چه احساس تلخی از این سفر دارد، زیرا در حالی که جوانان ما در خون غوطه می خورند، آنها پا روی اجساد این جوانان گذاشتند ولی ما و ملت ایران چون تابع اسلام هستیم گذشت را از هر چیز بهتر می دانیم.
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 363
توطئه هایی پشت پرده است
در محضر امام شرفیاب که بودیم، جمله ای را تأکید فرمودند که به مردم بگویید مردم بدانند توطئه هایی پشت پرده دست در کار است برای آنکه بار دیگر روحانیت را از صحنه بیرون کنند.
سعی کنید مطالعه داشته باشید
در مورخ 20 / 5 / 65 یکی از ائمه محترم جمعه که مورد شناخت امام و شاگردان ایشان بود، به امام نامه ای نوشت که هفت سال است امام جمعه هستم و روزی چهارده ساعت به کار اشتغال دارم و از کارهای علمی بازمانده ام و محفوظاتم را از دست داده ام، اجازه بدهید استعفا کنم و مدتی را دوباره به حوزه برگردم. به عرض مبارکشان رسید فرمودند: درس خواندن برای خدمت به اسلام و مسلمین است و الان شما مشغول این خدمت هستید. اگر مشکل شما در این است که می خواهید درس بخوانید به کارتان مشغول باشید لکن سعی کنید مطالعه را هم داشته باشید.
همان روش را ادامه بدهید
امام مقصدشان فقط این نبود که در هر امری وارد می شوند، طبق ابتکار ایشان کار انجام بگیرد؛ بلکه می کوشیدند هر امری که به صلاح جامعه است انجام بگیرد و اگر یک روشی رواج داشت که ضامن صلاح جامعه بود، می فرمودند همان روش را ادامه بدهید.
در رابطه با حوزهٔ نجف و امتحان آقایان طلاب و درجه بندی پایهٔ تحصیلات که موجب تفاوت در برخورداری از مزایای حوزه بود، مطلبی خدمتشان عرض کردم. فرمودند بسیار خوب است همینطور عمل کنید. عرض کردم چنین روشی را بعضی از آقایان قبل از ما تا حدودی اتخاذ کرده اند و اگر ما بخواهیم انجام بدهیم اقتباس از دیگران خواهد بود. تا من این عرض را خدمتشان کردم، قیافهٔ جدی و حالت خاصی در
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 364
امام پیدا شد و فرمودند مگر چه اشکال دارد کاری که ابتکارش از دیگران بوده و در آن کار تجربه کسب کرده اند و دیده اند کار خوبی است ما همان کار را انجا می دهیم این چه حرفی است که بعضی از آقایان می گویند هر کاری باید ابتکارش از خودمان باشد نه خیر، کاری که خوب است ولو دیگران از قبل انجام داده اند ما همان را پیروی می کنیم.
همه برای خودشان دکان باز می کنند
یکی از آقایان نامه ای به امام نوشته بود و جهت ساختمان سازی مدرسه علمیه کمک خواسته بود. امام فرمودند چه شده همه برای خودشان دکان باز می کنند. بعد در جلسه ای دیگر فرمودند من خوف این را دارم که این ساختمانها به حیثیت معنوی حوزه ها لطمه وارد کند.
روحانیت از بین نمی رود
در ملاقاتی که با امام داشتم، ایشان فرمودند که بدانید ملت ما بهترین ملتهاست ما باید اصلاح شویم و اگر اصلاح نشویم نابود خواهیم شد و آنها که بهتر از ما هستند خواهند آمد. روحانیت از بین نمی رود و اگر از بین برود غیر روحانیون هم از بین خواهند رفت.
باید مرد را بیشتر آشنا کرد
در دیداری که با امام داشتیم تأکید داشتند که باید مردم را بیشتر آشنا کرد و با آن واقعیاتی که پشت پرده در جریان است و آن واقعیات این است که عواملی تلاش دارند که مسأله اسلام و روحانیت را در این مبارزه عظیم و وسیع اسلامی تضعیف کنند. امام می فرمودند: مسأله از جریانات بعد از مشروطه بسیار قویتر و وسیعتر و سرمایه گذاری
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 365
اسلام و امت در این انقلاب به هیچ وجه قابل مقایسه با مسایل زمان مشروطه نیست و ما دهها هزار شهید از جوانان و امّتمان را داده ایم برای اینکه این انقلاب به ثمر برسد.
چرا به من می گویید؟
یک وقتی خدمت امام رسیده بودم و فعالیت جهاد را در جبهه های جنگ به عرض امام می رساندم. ایشان با عصبانیت فرمودند چرا به من می گویید این را در مصاحبه ها و در رادیو و تلویزیون و در مطبوعات به مردم بگویید که در مقابل ضد انقلاب که می گویند کار نشده است، امیدوار شوند و ببینند که چقدر کار شده است.
در زمان امام زمان هم، مفاسد هست!
در دیدار جامعه مدرسین با امام، آنها گفتند آقا ما آمده ایم شما ما را راهنمایی کنید. امام فرمودند: من دیگر پیر شدم و شما باید مرا راهنما باشید. یکبار هم خوم از امام شنیدم که فرمودند: شما اگر بخواهید همه کارها به طور تمام و کمال باشد، این ممکن نیست به دلیل اینکه زمان حضرت صاحب الزمان هم نمی شود. بالاخره مفاسد هست به طوری که خود امام زمان را هم می کُشند. حال یک قدری که ظواهر محفوظ باشد و اکثریت در صلاح باشد دیگر بش از این نمی شود کوشش کرد و اصلاح کرد.
چه اشکالی دارد طلّاب به سربازی بروند
در دیداری که با امام داشتیم از ایشان در مورد خدمت نظام وظیفه طلاب کسب اجازه کردیم. درگذشته به زحمت به عنوان اینکه طلاب از خدمت وظیفه معاف هستند احیاناً یک برگه معافیت موقتی به آنها داده می شد. امام فرمودند: چه اشکالی دارد طلاب بتوانند دوره های کوتاه مدت نظام وظیفه را ببینند و آماده باشند که هرگاه لازم شد
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 366
در جبهه ها و در مراکز نظامی همکاری و فعالیت داشته باشند .
روحانیون با هم مشورت کنند
امام در ملاقاتی که با ایشان داشتیم، فرمودند: روحانیون حالا هم باید کارها را با مشورت یکدیگر ادامه دهند و اگر مسایلی وجود دارد خودشان حل کنند و نگذارند بین آنان و مردم مشکلی پیش آید .
فعلاً برنامه را تنظیم می کنیم
در اوایل بحث ولایت فقیه وقتی عده ای به امام ایراد می گرفتند که در وضع فعلی شما چه وقت می توانید حکومت اسلامی را تشکیل بدهید که الان مشغول بحث فقهی و تنظیم برنامه اش هستید، امام می فرمودند: در قضایا نباید با این فکر وارد شد بلکه این کار بزرگ دارای ابعاد و مقدمات زیادی است ما فعلاً برنامه اش را تنظیم می کنیم اگر توانستیم خودمان حکومت را پیاده می کنیم والاّ برنامه تنظیم شده ای باشد که نسلهای آینده وقتی آمدند دوباره وقتشان برای تنظیم برنامه تلف نشود .
باید با قاطعیت کنار بروند
در ملاقاتی با امام از ایشان درباره استفاده از اساتید در دانشگاه مطالبی به عرض رسید. امام فرمودند: اساتیدی که در دانشگاه قصد اخلال و انحراف جوانان را دارند باید با قاطعیت کنار نهاده شوند، ولی آن دسته از اساتید که مایلند از روی علاقه به کشور و آموزش جوانان خدمت کنند، ولو اینکه اعتقادات خیلی قوی هم نداشته باشند می توان از آنها استفاده کرد .
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 367
اسلام جغرافیا ندارد
در ملاقاتی که اعضای ستاد انقلاب فرهنگی با امام داشتند، امام منظور خودشان را از صحبت های قبلی شان و بخصوص در رابطه با معنای علوم انسانی روشن فرمودند و در برابر نظریهٔ کسانی که فکر می کردند مقصود امام این است که مثلاً علم جغرافیا را باید از قرآن استخراج کرد، تصریح فرمودند قرآن و اسلام جغرافیا ندارد. ایشان به آیهٔ «ذلک الکتاب لاریب فیه هدیً للمتقین» اشاره کردند و فرمودند مقصودشان از علوم انسانی علومی است که می تواند در معنویت و رشد و هدایت بشر مؤثر باشد .
باید از اسراف جلوگیری شود
امام ضمن ابراز نگرانی از عدم انسجام نشریات خبری، فرمودند: بولتن های متعدد و مختلف به صورت اسراف آمیزی از طرف نهادها و ارگان های مختلف نشر می شود که بعضاً تکراری است و دلیلی ندارد که چنین اسرافی انجام گیرد و در این رابطه فرمودند جلسه ای با حضور مسؤولین نهادها و ارگانهایی که این بولتن ها را منتشر می کنند تشکیل شود تا از چنین اسرافی جلوگیری به عمل آید .
رادیو تلویزیون متعلق به عموم است
ساعت 8 صبح روز 16 / 5 / 60 (صبح روز بعد از انتصاب بنده به سرپرستی صدا و سیما) که جهت کسب رهنمود به محضر امام شرفیاب شدم، فرمودند: اگر بخواهیم اسلام در جامعه پیاده شود، اگر بخواهیم جمهوری اسلامی فقط در لفظ نباشد، یعنی در معنی هم جمهوری اسلامی باشد، باید رادیو تلویزیون اسلامی شود. امام فرمودند رادیو تلویزیون با رسانه های گروهی دیگر، با مطبوعات و با روزنامه فرق دارد، آنطور که می گویند تلویزیون یا رادیو در بیشتر خانه ها هست. افراد منحرف را از این دستگاه بیرون کنید. رادیو تلویزیون متعلق به عموم است. این دستگاه نباید دست یک گروه خاص باشد. شما آنطرف دستگاه هستید. برنامه ها باید اسلامی و جذاب باشد. اگر
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 368
بهترین برنامه ها تهیه شود ولی مردم نبینند یا گوش نکنند فایده ای ندارد .
سرودها حماسی باشد
در یک ملاقات امام ضمن تأکید بر نقش صدا و سیما به عنوان یک مرکز تعلیم و تعلم، فرمودند: پاکیزگی صدا و سیما باید حفظ شود و سرودهایی که از این دستگاه پخش می شود بیشتر جنبه حماسی داشته باشد .
مطبوعات به تفرقه دامن نزنند
در ملاقاتی با امام در مورد کیهان از امام راهنمایی خواستم، فرمودند: مطبوعات باید بیطرف باشند و به نفع اسلام و ملت مطالبی منتشر کنند و آن بزرگیها و عظمت ها را که در انقلاب ماست، نشان دهند و از انتشار مطالب تفرقه انگیز خودداری کنند و به تفرقه دامن نزنند و برای اغراض سوء چهرهٔ انقلاب و جمهوری اسلامی را زشت جلوه ندهند .
خبرگزاری باید بیطرف باشد
در ملاقاتی که با امام داشتیم، فرمودند: وقایع و مشکلات جامعه را باید مطرح کرد اما نه آنطور که موجب تضعیف انقلاب گردد بلکه به قصد اصلاح و آگاهی دادن به مردم و یافتن راه حل و سپس رفع نواقص و کمبودها. امام فرمودند: خبرگزاری پارس [جمهوری اسلامی] باید بیطرفی خود را حفظ کند .
اهل هنر تشویق شوند
امام در دیدار با اعضای شورای عالی تبلیغات اسلامی، فرمودند: در امور تبلیغات
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 369
بخصوص به مسایل هنری و فیلمسازی توجه بیشتری شود و افرادی که آشنایی به هنر اصیل ایرانی دارند و متعهد به اسلام هستند، متصدی این امور گردند و اهل هنر باید تشویق شوند تا از فیلم های خارجی بی نیاز شوید .
ارتش و سپاه را حفظ کنید
امام مکرر به بنده این صحبت را تأکید کرده بودند. هر وقت صحبت می شد ایشان همین را می گفتند که سپاه باید تقویت شود، ارتش هم تقویت باید بشود. ارتش را حفظ کنید. سپاه را هم حفظ کنید. هر کس هر وقت نظری غیر از این داشت ایشان قبول نکردند. این خط ایشان بود .
متخلف محاکمه خواهد شد
در ملاقاتی که برخی از اعضای هیئت دولت موقت با امام داشتند، امام فرمودند: هیچکس حق ندارد با قلم یا با گفتار ارتش را تضعیف کند و متخلف در این دستور مجرم محسوب و در دادگاههای انقلاب محاکمه خواهد شد .
شهدا را غسل ندهید
در دیدار با امام از وضعیت غسل و تدفین شهدا استفسار کردم، امام فرمودند: آنها که در جبهه شهید می شوند شهیدان حقیقی هستند پیکرشان را غسل ندهید و کفن نپوشانید آنان را همچون شهدای کربلا که اجساد مطهرشان را بی غسل و کفن دفن کردند، دفن کنید .
امروز دلیل مروت است
یکی از روزهای سال اول جنگ از اهواز آمده بودم، همین لباس نظامی را زیر عبا
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 370
پوشیده، خدمت امام بزرگوارمان رسیدم. ایشان تا چشمشان به لباس زرد زیر قبای من و پوتینی که از پا درآورده و وارد اتاق شدم افتاد، تبسمی کرده و فرمودند: یک روزی این لباس از نظر ما خلاف مروت بود، ولی امروز دلیل مروت است .
دولت تسلیم مجلس باشد
در ملاقاتی که خدمت امام بودیم دربارهٔ وضع آینده گروگانها و تصمیمات لازم در این باره از ایشان راهنمایی خواستیم. امام فرمودند: دولت کاملاً تسلیم رأی مجلس باشد و از شؤون اسلام و انقلاب دفاع کند .
باید نمایندگان مؤمن به مجلس راه یابند
در ملاقات اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران شهید دکتر مفتح به نمایندگی از طرف شورا به عرض رسانید، تقاضا داریم امام مقام ریاست جمهوری ایران را قبول فرمایند. امام در پاسخ فرمودند، باید کوشش کرد تا نمایندگان با تقوی و مؤمن به انقلاب به مجلس راه یابند. چه، اگر ملت ایران دارای چنین مجلسی شد ریاست جمهوری مسأله مهمی نخواهد بود .
دولت هم مخارجی دارد
در ملاقاتی از امام پرسیدم نظر شما دربارهٔ مالیات هایی که دولت وضع می کند چیست؟ فرمودند: دولت مخارجی دارد و خدمتی می کند و کارهایی دارد که طبعاً در مقابل اینها و برای اینها می تواند حقوقی وضع کند و به نام مالیات از مردم بگیرد .
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 371
اختلافتان را میان مردم نبرید
شکاف و دو جریان شدن جامعه – خط امامی ها و بنی صدری ها – در برخی جاها به معارضه هم کشیده شد و امام از این امر به شدت ما را برحذر می داشتند و می گفتند اگر شما در داخل دولت با هم اختلاف دارید، این مسأله را به میان مردم نبرید و آنان را دلسرد نکنید .
اگر اختلافی دارید
در جریان اختلاف ما و بنی صدر امام می گفتند اختلافتان را بپوشانید. بیش از ده بار امام در جلساتی که خدمت ایشان می رفتیم که یا ما را می خواسند یا خودمان می رفتیم، می رفتیم شکوه کنیم یا می رفتیم راه حلی بخواهیم یا ایشان می خواستند ما را مؤاخذه کنند یا سؤال کنند؛ به ما می گفتند اگر اختلافی هم با هم دارید نگذارید به مرئٰی و منظر مردم کشیده شود .
از هر راه که ضرر ندارد اقدام کنید
در ملاقات با امام در مورد قاچاق که یکی از مشکلات جامعهٔ ماست، مطالبی به عرض رسید، ایشان فرمودند: از هر راه که می دانید با آن حقوق جامعه حفظ می شود و به اقتصاد کشور ضرر نمی رسد، اقدام کنید .
خودتان سلاح بسازید
سال 42 بعد از آنکه امام از حبس به حصر آمدند، مخفیانه خدمتشان رسیدیم و کسب اجازه کردیم که معظم له فرمودند: «کار خوبی است به شرط آنکه شما از جایی اسلحه نگیرید و سعی کنید که خودتان سلاح بسازید» و به همین علت جناح مسلح مؤتلفه اسلامی ضمن تهیه سلاح تصمیم گرفتند مواد منفجره و نارنجک و بمبهای
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 372
دستی بسازند و در این زمینه کارهایی انجام دادند.
تخریب بقیع فقط توسط حکومت نبوده است
یک بار که موفق شدم خدمت امام برسم، روزی بود که مرحوم عراقی به شهادت رسیده بود. پس از تشرف به محضر ایشان، نمی دانم به چه مناسبتی، سخن از روابط ایران و عربستان سعودی به میان آمد. خدمتشان عرض کردم: «چه خوب است جناب عالی با این موقعیتی که دارید، ترتیبی بدهید تا حکومت سعودی، لااقل برای قبور ائمه بقیع سایبانی درست کند. » ایشان فرمودند: «قضیه تخریب بقیع، صرفاً مسأله حکومت نبوده است که حالا از طریق حکومت حل شود. آنچه مؤثر بوده، فتوای برخی از علمای وهابی است که حکومت هم مجری آن بوده و هست .
باید از نقطه قوت حرکت کنیم
در گزارشی که از وضع سازمان ملل به استحضار امام رسانیدم، ایشان فرمودند: ما باید از نقطه قوت حرکت کنیم و نمایندگان پر سر و صدای آنجا ما را مرعوب نکنند. بعد فرمودند ایران در این سازمان باید موضع برتر و محکمی داشته باشد .
چیزهای خوب اینها بد است
امام به طور کلی راجع به غرب و شرق یک حساسیتی دارند. بارها می گویند چیزهای خوب اینها بد است و باید سعی کنیم در تمام زمینه ها خودمان باشیم برای اینکه اینها چیزهای خوبشان را که بیاورند به همان میزان ترویج از آنها می شود .
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 373
اکثر سفارتخانه ها به انتقال اطلاعات مشغولند
ما پس از مستقر شدن در جاسوسخانه که به خدمت امام مشرف شدیم، فرمودند: اکثر سفارتخانه های غربی در تهران به انتقال اطلاعات مشغولند، ولی آنچه اهمیت دارد تسخیر جاسوسخانهٔ آمریکاست که به دست شما انجام شده است، زیرا آمریکا یک قدرت شیطانی بزرگ محسوب می گردد .
اینها برای سی سال آینده برنامه ریزی می کنند
سال 61 که خدمت امام گزارشی از دفاع دانشگاهها ارایه نمودیم به ایشان عرض کردیم، گروههای دیگر را به عنوان محارب و ملحد نمی خواهیم به اینصورت محدود بکنیم و توده ای ها که فعلاً احساس خطر از آنها نمی شود. امام فرمودند که من خوف دارم از اینها. اینها برای سی سال آینده برنامه ریزی می کنند. برای پنجاه سال آینده برنامه ریزی می کنند.
کیف نمی کنم زیاد مسافرت کنید
یکی از مسؤولان اصلی دفتر امام از مدتها قبل از نوروز 62 مقدمات سفر عمره را برای خود و خانواده فراهم کرده و ویزا و بلیط هواپیما هم تهیه کرده بود. صبح روز اول فروردین به عرض امام رساند که با اجازه همراه خانواده فردا صبح اول وقت عازم سفر عمره هستیم. امام پس از کمی مکث و تأمل با لحنی خاص فرمودند التماس دعا. به گونه ای که نوعی برخورد منفی و ناخواسته ای از کیفیت چهره و آهنگ ایشان احساس می شد. آن آقا عرض کرد اگر اجازه نمی دهید، منصرف می شویم که امام پس از اندکی درنگ با ملاطفتی که در صدا و چهره شان محسوس بود، فرمودند: من به قول معروف خیلی کیف نمی کنم که شما زیاد مسافرت کنید. ولی حالا... التماس دعا، که ایشان هم از سفر منصرف شدند. فردا صبح وقتی خدمت امام رسیدیم، گویی دیروز هیچ صحبتی
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 374
در بین نبوده و امام هیچ واکنشی در ازای انصراف ایشان از سفر ابراز نکردند .
بازنشستگی دلیل برکنار ماندن از کار نیست
در ملاقاتی که هیأت مدیره بازنشستگان کشور به نمایندگی از سوی 150 هزار تن کارمند بازنشسته کشور به محضر امام رسیدند، امام فرمودند انقلاب به نیروی فکری و جسمی آقایان بازنشستگان احتیاج دارد و بازنشستگی دلیل برکنار ماندن از کار و فعالیت نمی باشد.
از اختلاف مسلمین شدیداً متأثر بودند
آیت الله خمینی آنگاه که من افتخار محضرشان را در پاریس یافتم از این بابت که وقتی مسلمانان شیعه در ایران طی محرم سال گذشته 1357 در خیابانهای تهران برای استقرار یک جمهوری اسلامی متحمل شهدای فراوانی می شدند در عین حال مسلمانان شیعه و سنی هندوستان در همان ماه به خاطر اختلاف بر سر مسایل جزئی تعزیه به کشتار یکدیگر مشغول بودند، شدیداً اظهار تأسف و تأثر کردند .
استخاره چیست؟
وقتی کسی از امام تقاضای استخاره می کرد، ایشان گاهی با تسبیح و گاهی با قرآن استخاره می فرمودند. ولی در مورد کارهای خودشان بیاد دارم وقتی رفقای نجف از ایشان درخواست کردند که درس اصول را شروع بفرمایید و امام موافقت نمی کردند یکی از رفقا عرض کرد، استخاره بفرمایید اگر خوب بود شروع کنید. ولی امام در جواب فرمودند استخاره چیست؟ من باید حال خودم را ملاحظه بکنم که می توانم آن را بپذیرم یا نه، و بالاخره هم نپذیرفتند .
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 375
مگر نمی شود از این طریق استفاده کرد
در رابطه با تعاونیها شاید ما بیش از دوبار تلفن از بیت امام داشتیم که وقتی فشار روی زندگی کارمندان ما می آید، امام می فرمایند مگر نمی شود از این طریق تعاونیها استفاده کرد و زندگی مردم را بهتر کرد. و این در موقعی بود که افرادی اسم تعاونی را مساوی با سوسیالیسم و کمونیسم و اشتراکی و بلشویکی می دانستند.
کلمه عید را حذف کنید
در اواسط فروردین 62، متنی از سوی دفتر به منظور پاسخ و تشکر از تمام کسانی که به مناسبت نوروز و یوم الله 12 فروردین برای امام تلگراف و پیام تبریک فرستاده بودند، تهیه شد. متن مزبور جهت تصویب خدمت ایشان قرائت شد. در متن کلمه عید نوروز آمده بود، امام فرمودند عید را حذف کنید. فقط نوروز بنویسید .
با توافق شوهر جایز است
در ملاقات وزیر بهداری دولت موقت – دکتر سامی – ایشان به عرض امام رساند که با رشد فعلی موالید در ایران تا 25 سال دیگر جمعیت ایران به 72 میلیون نفر می رسد، لذا به دلیل مشکلات و تبعات ناشی از افزایش سریع و غیر قابل کنترل جمعیت تقاضا داریم چنانچه جلوگیری از بارداری را بلامانع می دانید رسماً آن را اعلام فرمایید. امام فرمودند: حل این مسأله چنانچه با توافق شوهر باشد و هیچگونه زور و اجباری در کار نباشد، شرعاً جایز است .
ازدواج دوقلوها
در ملاقاتی که پزشک معالج والدین دو دختر دوقلوهای به هم چسبیده، لاله و
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 376
لادن به حضور امام رسیدند از حکم شرعی ازدواج آنها از امام سؤال شده امام فرمودند دختران چون بالغ شدند می توانند هر یک همسری جداگانه برگزینند .
اگر سبب رهایی از مرگ شود
هنگامی که جمعی از خبرنگاران رادیو تلویزیون آموزشی و یک نفر از بیماران کلیوی خدمت امام رسیدند، خبرنگاران از حکم شرعی پیوند اعضاء (کلیه و... ) از محضر امام استفسار کردند. امام فرمودند: اگر پیوند عضو سبب رهایی انسانی از مرگ گردد مردم مسلمان در چنین مواقعی به نجات اشخاص بشتابند .
اهدای جایزه بلامانع است
در ملاقات مورخه 5 / 9 / 59، رئیس کل بانک مرکزی نظر امام را در مورد اهدای جوایزی به مردم برای تشویق آنان به سپردن نقدینه های خود به بانک ها جویا شد. امام فرمودند: اهدای جایزه بلامانع است .
پول موقوفه را از شهرداری بگیرید
امام احتیاطشان در قضیه وقف و اوقاف خیلی زیاد بود به حدی که حتی اجازه نمی دادند در یک مورد موقوفه دیناری برخلاف نظر واقف آن وقف نامه مصرف شود و با اینکه یک اجازه کلی در امر ولایت این سازمان به بنده محول فرمودند، در عین حال ما با توجه به آن نظرات و احتیاطات امام در امر موقوفات جرأت این را نداشتیم بیاییم و یک تصمیم یا برنامه ریزی که چارچوب وقف نامه ها را بهم می زند، بگیریم. ما از خلال فتوای امام اینجور استنباط می کردیم که به هیچ وجه نباید به چارچوب وقف نامه ها لطمه ای وارد شود، اما در آن حدی که می توانستیم از امام اجازه ای در امور مربوط به موقوفات و بعضی از تبدیل به احسن ها و بعضی از فروش موقوفات بگیریم، ایشان یک
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 377
مقدار دستمان را در امر حکومت باز می گذاشتند. یک موردی را یادم هست از امام پرسیدیم: آقا در مورد موقوفات که در کنار خیابان است و یا تعریض خیابان شامل آن می شود، ما چه کنیم؟ امام فرمودند: خوب نظام یک مملکت نیاز به جاده و خیابان دارد و باید تعریض شود، لذا بنابراین شما می توانید پول آن موقوفه را که به تعریض خیابان افتاده از شهرداری بگیرید و جای دیگری ملکی بخرید. و این نشان دهندهٔ این بود که امام در امر حکومتی نظر وسیعی دارند .
این را قید نکنید
امام در مذاکرات خصوصی به ما گفته بودند که مرجعیت مصلحت نیست در قانون اساسی باقی بماند. اما این نکته را اعلام نکرده بودند. ایشان به خود من گفتند حال و هوای مرجعیت با حال و هوای رهبری یک نظام، با این عرض و طول سازگار نیست و این دو عالم جداگانه با هم است، اما این را قید نکنید.
فقیه بایستی حتماً ایرانی باشد
در ملاقاتی که در مورخ 29 / 7 / 58، هیأت دولت موقت با امام داشتند، نظر امام را پیرامون مجلس خبرگان و قوانینی که در جریان تصویب است بخصوص درباره ولایت فقیه جویا شدند، امام فرمودند: فقیه بایستی حتماً ایرانی باشد و از خارج کشور نباشد .
ولی فقیه می تواند فرمان جهاد بدهد
از طرف کمیسیون دفاع مأمور شدم از امام سؤال کنم که استراتژی نظام جمهوری اسلامی را بر اساس تدافعی تنظیم کنیم یا بر اساس تهاجمی یا اعم از تهاجم و تدافع.
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 378
ایشان فرمودند: ولو اینکه در زمان غیبت این نظر شرعی را قبول کنیم که ولی فقیه می تواند فرمان جهاد بدهد، ولی استراتژی نیروهای مسلح ما باید بر اساس تدافع باشد .
به سه دلیل متأسف هستم
یک روز امام به من فرمودند من به سه دلیل از فوت دکتر شریعتی متأسف هستم یکی اینکه ای کاش ایشان با آن قدرت بیان و احاطه ای که بر کلام و نفوذی که در جمع شنوندگان داشت توجه خود را صرفاً به نسل دانشگاهی معطوف نمی کرد و همه جامعه اعم از روحانی و بازاری را در نظر داشت و سعی می کرد همه از اندیشه ها و تفکراتش بهره مند شوند.
تأسف دوم من این است که چرا عده ای با او درافتادند و ایشان را به خودشان و خودشان را با او مشغول کردند و نگذاشتند درست کار بکند و درست تبلیغ بکند.
تأسف سوم من این است که ایشان زود از دنیا رفت و نتوانست ادامه بدهد و کار خودش را تصحیح بکند .
بنا ندارم چیزی بگویم
در یکی از ایام زیارتی که با امام در کربلا مشرف بودیم، آیت الله آقای حاج شیخ عباس حقیقی یکی از ائمهٔ جماعت مسجد کرمان از ایران به کربلا آمده بود. ایشان در دوران ستم شاهی به منظور هدایت جوانان به صورت رایگان با لباس روحانی در دبیرستانها تدریس می کرد و این را یک خدمت می دانست و من او را خدمت امام برده و معرفی کردم و امام ایشان را دعا کردند. آقای حقیقی از امام پرسید من آثار دکتر شریعتی را می خوانم و اینها را برای جوانها و دانش آموزانی که با من درس دارند، مفید تشخیص می دهم آیا مجاز هستم از این کتابها تبلیغ کنم؟ امام فرمودند: من در این زمینه بنا ندارم چیزی بگویم. او سپس از امام سؤال کرد که من خودم آشنا به مبانی
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 379
هستم آیا اجازه دارم آن قسمت هایی را که تشخیص می دهم مفید است آن قسمتها را به دانش آموزان بگویم بخوانند؟ امام فرمودند: اشکالی ندارد بکنید این کار را.
اینطوری که می گویند نیست
در نجف در رابطه با نوآوریهای دکتر شریعتی، شهید محمد منتظری سعی می کرد کلیه آثار چاپ شده دکتر شریعتی را به رؤیت امام برساند و امام هم آنها را مطالعه می کردند. می توانم بگویم تمامی آثار دکتر شریعتی را امام مطالعه کرده اند. کسانی از ایران می آمدند که از محضر ایشان برای تخطئه شریعتی از امام نوشته ای بگیرند. یکروز من خدمت امام رسیدم. فرمودند: دیروز یک کسی از تهران با بلیط هواپیمای دو سره مأمور شده است که بیاید اینجا که دو مطلب را به من بگوید. یکی علیه شریعتی بحث کند و دیگر علیه آقای مطهری آمده است کتاب مسأله حجاب مطهری را جلوی من گذاشته و گفته است آقا این کتاب جنوب تهران را بی حجاب کرده در صورتی که من مطمئنم این کتاب نه تنها جنوب تهران را بی حجاب نکرده است، بلکه بسیاری را به حجاب مقید و نزدیک کرده است و دیگر کتاب اسلام شناسی دکتر شریعتی چاپ مشهد را آورده و می گوید این کتاب انحرافاتی دارد. من به او گفتم این کتاب حجمش زیاد است و من نمی توانم بخوانم. این که می گویی انحرافی است، مشخص کنید. یک چند جایی را نشان من داد. دیدم نه این کتاب اینطوری هم که اینها می گویند، نیست .
یقین ندارم شهید شده
پس از شهادت مرحوم دکتر شریعتی تلگرافهای زیادی از طرف انجمنهای اسلامی دانشجویی از سراسر جهان به محضر امام مخابره می شد که به ایشان تسلیت می گفتند. امام در پاسخ تسلیت آنها اگر با مرحوم دکتر مخالفتی داشتند باید برخورد می کردند ولی نکردند. اما در متنی که برای پاسخ تهیه کردند عنوان مرگ دکتر شریعتی را
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 380
به کار بردند. من خدمت ایشان رفتم و عرض کردم عده ای از دوستان ایشان را شهید می دانند و لفظ مرگ لفظ خوبی نیست و خود رژیم هم چه بسا مایل است که این قضیه را یک مرگ طبیعی قلمداد کند. اجازه می دهید کلمهٔ شهادت آورده شود؟ امام فرمودند: من چون یقین ندارم که ایشان شهید شده این کلمه را ذکر نکردم ولی اگر مرگ کلمهٔ خوبی نیست، فقدان بگذارید. لذا این عبارت در پیام ایشان به اینصورت (فقد) ذکر شد .
نه تأیید کرده اند نه تخطئه
تا آنجا که من به یاد دارم امام مرحوم دکتر شریعتی را تخطئه نکرده اند، اما تأیید هم نکرده اند. چون دکتر اشتباهاتی داشته که خودش هم به آنها اذعان کرده است. دلیل من مشاهداتی است که در رابطه با مرحوم شریعتی و قضیه حیات و شهادت او داشتم. وقتی جنازه او را از اروپا به دمشق آوردند، من به عنوان نمایندهٔ دوستان روحانی نجف در مراسم استقبال از جنازه در دمشق حاضر شده و در مراسم تشییع و تدفین و فاتحه ایشان شرکت کردم. اما قبل از اینکه عازم دمشق شوم به محضر امام رفتم و از ایشان اجازه شرکت در مراسم دکتر را خواستم. امام نهی نفرمودند و من هم شرکت کردم. اگر ایشان مخالف بودند، نهی می کردند چون به هر ما به بیت ایشان منسوب بودیم .
پیروان شریعتی باید فراتر از او بروند
یکبار آیت الله خمینی، با اشراف خاص خویش در جواب یکی از دوستان من که به دیدار ایشان رفته بود تا از او مشخصاً در مورد نفوذ اندیشه و تأثیر کار دکتر شریعتی در ایران سؤال کند، پاسخ جالبی داده بودند. او ابتدا سؤال می کند به نظر ایشان علل اصلی انقلاب و پیروزی آن چه بود است. آیت الله خمینی پاسخ می دهند که این مسأله اساساً نتیجهٔ ارادهٔ الهی بوده است که از طریق فلان عامل و فلان مجرا تجری یافته است. سپس دوست من که خود در زمرهٔ بی شمار افرادی است که در اثر تعالیم
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 381
شریعتی به اسلام روی آورده است، می پرسد آیا فکر نمی کنید کار مرحوم دکتر شریعتی نیز تأثیر عظیمی داشته است؟ آیت الله خمینی به سادگی و واقع بینی پاسخ می دهند که تعالیم شریعتی برخی بحث ها و اختلافات را در میان علما برانگیخت، ولی در عین حال نقش بزرگی در هدایت جوانان و روشنفکران به سوی اسلام ایفا کرد. ایشان همچنین به دوست من می گویند که پیروان شریعتی باید از آنچه دکتر شریعتی به ایشان عرضه داشته است، فراتر روند و در اسلام سنتی نیز تحقیق کنند و به همین ترتیب پیروان علمای سنتی نیز باید این حقیقت را دریابند که آنچه علما مطرح کرده اند کلام آخرین نیست پس نیاز به مرور و ارزیابی دقیق مباحثی که دکتر شریعتی مطرح کرده است احساس می شود .
مسؤولین حج مستحبی نروند
سال گذشته که در خدمت امام بودم از ایشان در مورد حج مستحبی سؤال کردم. امام فرمودند: به مسؤولین بگویید حج مستحبی نروند .
حجاج از اسراف بپرهیزند
امام در ملاقاتی که مسؤولین امر حج با ایشان داشتند، فرمودند: حجاج ایرانی باید از اسراف بپرهیزند و از خرید اجناس خارجی به ویژه ساخت آمریکا خودداری کنند.
دنبال کالاهای خارجی نباشند
در ملاقاتی که با امام دربارهٔ حج داشتیم، امام فرمودند: به مدیران و سرپرستان کاروانها بگویید تا به مردم بگویند که حجاج در میان بازارها نروند و به مسایل مادی توجه نکنند و دنبال کالاهای خارجی نباشند .
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 382
در حج نباید اسراف باشد
در یک ملاقات که مسؤولان امر حج با امام داشتند، امام فرمودند: صرفه جویی در حج به مقدار کافی صورت نمی گیرد و اسراف می شود. سرپرست کاروانها سعی کنند اسرافی صورت نگیرد. در حج نباید مسأله اسراف وجود داشته باشد .
حوزه به فقه اهمیت بیشتری بدهد
در دیداری که با امام داشتیم، ایشان فرمودند ما همه باید سعی کنیم که موجب تضعیف روحانیت و حوزه نشویم. حوزه هم باید به فقه اهمیت بیشتری بدهد و در تهذیب کوشا باشد و باید مواظب باشند اتهامات را دفع کنند. روحانیت هیچوقت با سرمایه داری مطلق مانند القانیان همراه نبوده و باید مواظب باشند که این لکه ننگ به آنان نچسبد .
جواهراتتان را هم می گیریم
رژیم شاه مزوّرانه در تبلیغات خود می کوشید تا قیام مردم و روحانیت به رهبری امام خمینی در سال 42 را حرکتی علیه اصلاحات ارضی و نتیجهٔ همدستی مالکین و فئودالها با روحانیت معرفی نماید. در حالی که قیام امام علیه اهدافی بود که آمریکا از طریق انقلاب سفید شاه در ایران تعقیب می کرد. مخالفت امام با سیاستهای رژیم و اصلاحات ارضی شاهانه بود که جز انحصار مالکیت اراضی حاصلخیز به وابستگان شاه و نابودی کشاورزی ایران نتیجه ای در بر نداشت، امام هیچگاه با اصلاحات ارضی به معنای واقعی آن و کوتاه کردن دست زمین خواران بزرگ نه تنها مخالف نبودند بلکه خود از مخالفین سرسخت نظام خان خانی بودند. امام خمینی در سخنرانی مورخ 20 / 9 / 57 فرمودند: «خیال نکنید که این املاکی که حالا از گردن کلفتها گرفته
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 383
شده است، حکومت اسلامی می آید و می گوید زمینها را بدهید به خودشان. یکی یکی را می آید می نشاند، حساب از آنها می کشد. شماها مالیات دولت اسلام را باید بدهید، شصت هفتاد سال، صد سال، خودتان، پدرتان، جدتان نداده، اگر حساب بکنیم زاید بر این املاکی که شما دارید، جواهراتتان را هم از شما می گیریم، پولهای بانکی تان را هم از شما می گیریم برای اینکه شما بدهکار هستید به دولت» .
این ثروتهای عظیم از حلال نیست
در حضور امام در پاریس دربارهٔ گروههای سیاسی و چپ ها صحبت بود و همچنین مسأله ثروتمندها و سرمایه داران مطرح شد. ایشان ضمن صحبت هایشان به این جمله رسیدند که من عین جمله را نقل می کنم. «این ثروت های عظیمی که می بینیم جمع شده اینها هیچکدام از حلال نیست. اینها از خبائت و دزدی و اختلاس است و غیر مشروع جمع آوری شده و الاّ چگونه اینها می توانند اینهمه ثروت گرد بیاورند .
می خواهند از حساب شرعی فرار کنند
بعد از پیروزی انقلاب هر گاه فردی مبلغی قابل توجه می آورد امام نمی پذیرفتند و می فرمودند اینها وجوه شرعی حقوق الله و حقوق الناس خود را پرداخت نکرده اند و بدین وسیله می خواهند از حساب شرعی فرار کنند .
باید به حساب مالکیت های بزرگ رسیده شود
آنطوری که یکی دو نفر از اعضای شورای نگهبان به من گفتند که نوشته شان موجود است امام در این ملاقات با آنها مطالبی به مضمون ذیل گفته اند:
ما فعلاً با دو جریان روبرو هستیم. جریانی که هر کار مردمی به نفع مستضعفین را کمونیستی قلمداد می کند و جریانی که اگر کسی خانه ای داشت و در آن نشسته بود و
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 384
خانه ای هم برای اجاره داشت عده ای می روند و به زور می گیرند و وقتی ما می گوییم چرا این خانه را گرفتید می گویند شما طرفدار سرمایه داری هستید که اسلام نه این را قبول دارد و نه آن را.
معمولاً در قسمت دوم افرادی که می روند خانه ای را می گیرند، اغلب جوانهای داغند و با احساس که البته نباید اینکار بشود. خوب گاهی اوقات بعضی ها هم در میانشان رسوخ می کنند. در جریان اول که بعضی ها برای ما نامه می نویسند امضای بعضی از آقایان علما هم هست. بعد امام گفتند: اینها (دسته اول) استناد می کنند به این جمله امیرالمؤمنین که به فرماندار و مأمور خود فرمودند: از آنهایی که می گویند ما زکات دادیم، زمینهایشان را نگیرند. ولی این نمی تواند دلیل باشد، برای اینکه اولاً چه بسا امیرالمؤمنین آن افراد را می شناخته و می دانسته که اینها زکات داده اند و حکم دربارهٔ منطقهٔ خاصی بوده. این حکم حکومتی است و نمی شود به آن فتوا داد. ثانیاً هم روایت داریم که فقرا در اموال اغنیا شریکند. وقتی فقرا در اموال اغنیا شریک باشند مالکیت آنها به صورت مشاع می شود. اینجا ما نمی توانیم به صرف اینکه آنطرف می گوید من زکات دادم اکتفا کنیم وانگهی مسأله ما تنها مسأله زکات نیست مسأله خمس هم هست. مسایل دیگر هم هست. به صرف اینکه طرف می گوید زکات دادیم نمی شود اکتفا بکنیم و بگوییم که داده بلکه اینجا ما باید تعیین کنیم که این مال به فقرا داده شده از این طرف باید اطمینان حاصل شود اینها که شریک بودند حقشان گرفته شده، بنابراین باید تحقیق کنیم و روی این حساب است که اگر بخواهیم حساب این مالکان بزرگ را اینجوری برسیم من احتمال نمی دهم که اگر ما همه چیزشان را بگیریم باز یکی باشد که بدهکار به این فقرا نباشد. بعد امام گفتند: خوب آدم یک خانه دارد، یکی هم دارد اجاره می دهد و از این دومی امرار معاش می کند و یک باغی دارد. ولی اینهمه مالکیت های بزرگ به این سادگی نیست. این باید حسابش رسیده و معلوم شود. اولاً خیلی از اینها از کسانی بودند که کارگران و کشاورزان را به زور مجبور کردند که زمین را احیا کنند و از این طریق زمین احیا شده مال خود آنها نمی شود زیرا که به زور مردم را وادار به کار کردند. آنوقت اگر حساب همه را اینجوری بخواهید بررسی کنید
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 385
چیزی برایشان باقی نمی ماند و در مواردی باز هم بدهکار می شوند. بعد امام فرمودند: ما در خمین خانی داشتیم که این خان افراد را به زور وادار می کرد برایش کار کنند، خیلی هم ظلم می کرد... امام گفتند: بعضی ها ما حسابشان را داریم یک چندرغاز برمی دارند و به عنوان حقوق شرعی می دهند در حالی که خیلی بدهکارند. اینها باید حساب شوند. من که خارج بودم بعضی ها از سرمایه داران که بو برده بودند یواش یواش می خواهد حکومت اسلامی بپا شود آمدند که به من وجوهات بدهند من پی بردم که این جریان چیست. گفتم نه من اینها را نمی گیرم. گفتم بروید کارتان را درست کنید. در همین موقع یکی از آقایان شورای نگهبان در این دیدار گفت: ولی عمل کردنش دشوار است. امام فرمودند: نه باید عمل شود. اگر دشواری می خواهد جلوی راه ما را بگیرد، انقلاب نمی بایست تحقق پیدا کند. بروید آقایان قوانین را به نفع مردم تنظیم کنید. مشابه این دیدار، امام با بعضی اعضای کمیسیون کشاورزی صحبتهایی کردند. در این دیدار که راجع به بند «ج» سؤال شد. امام فرمودند: والله اینجا برای من طومارهای مختلف از اینطرف و آنطرف می آید. عده ای شکایت دارند و می گویند زمینهای ما را گرفتند و عدهٔ دیگری از اینطرف می نویسند که ما می خواهیم زمینها تقسیم شود. البته بعضی جاها خرابکاریهایی شده است اما در بعضی جاها صحنه سازی بوده. از جمله به ما خبر دادند که در اصفهان باغهای ما را گرفتند، درختها را کندند. ما نماینده فرستادیم نماینده که تحقیق کرد متوجه شد که می خواستند خیابان بکشند و در مسیر درختهایی را کنده اند، بعد امام فرمودند: آنچه مهم است این است که قوهٔ اجرایی قوی داشته باشیم. ما حساب این مالکان را می توانیم از صد سال پیش برسیم که آنچه دارند از کجا آمده است.
سپاه تحت نظر شورای انقلاب باشد
پس از تشکیل سپاه اختلاف ما با دولت موقت اوج می گرفت. ما دولت موقت را موافق با تشکیل سپاه نمی دانستیم در نتیجه به حضور امام شرفیاب شدیم و مطالب را
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 386
به محضر ایشان عرضه کردیم امام دستور فرمودند که سپاه پاسداران تحت نظر شورای انقلاب باشد و از آن روز حیات جدید سپاه شروع شد .
تا کردستان آرام نشود
در شرفیابی آیت الله طالقانی و وزیر کشور، امام خمینی گفتند: «اگر به اشخاص خدانشناس و یاغی مهلت بدهید و با آنها مذاکره کنید و یک طوری کنار بیایید به خدا قسم شما را اغفال کرده اند. مقصود آنها این است ما را آرام کنند و اگر یک روز هم هست ما دست از جنگ برداریم تا آنها تجهیز قوا کنند و آخرین ضربهٔ خود را به ما بزنند. اما من تا اوضاع کردستان آرام نشود، آرام نخواهم نشست و تا تمام گوشه و کنار این منطقه در اختیار دولت اسلامی درنیاید از پای نخواهم نشست و اگر خودم شخصاً باید حرکتی بکنم به کردستان خواهم رفت و غائله را خواهم خوابانید .
در حدی که به انقلاب لطمه نخورد
تیمسار مقدم رییس ساواک و شورای نظامی آن زمان تصمیم گرفته با رهبران انقلاب تماس بگیرد و مسأله را حل کند. شورای انقلاب با پاریس تماس گرفت. امام اجازه فرمودند که در حدی که به روند انقلاب لطمه نخورد و جلوی خونریزی گرفته شود تماس گرفته شود .
بجز اشرار بقیه مشمول عفو هستند
امام پس از وقایع تأسف بار پاوه و مهاجرت مردم مرزنشین آن به خارج از کشور در اثر آشوریهای ضد انقلاب در ملاقاتی که با برخی از سران این طوایف داشتند، فرمودند بجز کسانی که قتل کرده اند و عدهٔ معدودی از سران اشرار بقیه مردم کردستان مشمول عفو هستند به شرط اینکه به محلهای خود بازگشته سلاحهای خود را تحویل دهند در
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 387
پناه اسلام خواهند بود .
شما آدم دارید
در جلسه ای با حضور سران سه قوه، آقای نخست وزیر و حاج احمد آقا در محضر امام بحثی شد. حرف ما با حضرت امام این بود که اگر این قضیه اتفاق بیفتد ما بعداً با قانون اساسی مشکل داریم. زیرا ممکن است خلأ رهبری پیش بیاید. ایشان گفتند خلأ رهبری پیش نمی آید و شما آدم دارید. گفتیم چه کسی؟ ایشان در حضور آقای خامنه ای گفتند: این آقای خامنه ای .
ایشان شایسته رهبری هستند
روزی من خصوصی خدمت امام رفتم. چون مقداری روی بازتری داشتم و مسایل را بی پرده می گفتم. در مورد قائم مقام رهبری و مشکلاتی که پیدا می شود، صحبت کردم. باز آنجا ایشان صریح گفتند: شما در بن بست نخواهید بود. چنین فردی در میان شما هست. چرا خودتان نمی دانید. این هم آنجا اتفاق افتاد. بیانی هم که از حاج احمد آقا نقل کرده اند. حاج احمد آقا وقتی که آیت الله خامنه ای در سفر کره بودند، امام گزارشهای آن سفر را از تلویزیون می دیدند. از آن منظره دیدار از کره، استقبال مردم و با سخنرانیها و مذاکرات خود در آن سفر، خیلی جالب بود و امام گفته بودند الحق ایشان شایستگی رهبری را دارند .
به موقعیت جامعه ایرانی نظر خاص داشتند
از ویژگیهای مهم امام تشخیص موقعیت جامعهٔ ایرانی بود که مسأله بسیار دقیقی بود. با اینکه ایشان علم جامعه شناسی نخوانده بودند ولی اگر همهٔ جامعه شناسان اتفاق می کردند و مسأله ای را در رابطه با جامعه ایرانی فکر می کردند و مطرح می کردند
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 388
باز به عمق نظری که امام در این باره داشتند نمی رسیدند. حتی تصور این معنا مشکل بود که از جامعه ای که حدود شصت سال در حکومت منحط و ضد اسلامی پهلوی تربیت شده بود ایشان چطور میتوانست انتظار داشته باشد که با حکومت طاغوت مبارزه کند و برای احیای اسلام حتی حاضر به شهادت باشد. این حاکی از یک نظر خاص الهی به جامعه ایرانی بود که مسلماً ارایه آن از علم جامعه شناسی ساخته نبود. چه منشأ این نظریات تقوای خاص امام بود .
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 389
برداشتهایی از سیره امام خمینی (س)ج. 4صفحه 390