فصل اول: در ایران

بازتاب تبعید امام در مشهد

‏وقتی خبر تبعید امام به ترکیه در ایران و مخصوصاً در مشهد منتشر شد، ‏‎ ‎‏اولین شب بعد از تبعید امام، علما و مدرسین آنجا منزل آیت‌الله العظمی ‏‎ ‎‏میلانی جمع شدند و به مشورت پرداختند که چکار بکنند. آنها تصمیم ‏‎ ‎‏گرفتند که صبح اول وقت یعنی بعد از اذان صبح در مسجد جامع ‏‎ ‎‏گوهرشاد، بعد از نماز جمع بشوند. اما مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی ‏‎ ‎‏فرموده بود که ممکن است مسجد را ببندند. گفتند اگر مسجد را بستند ‏‎ ‎‏صحن نو می رویم، اگر صحن نو را بستند مدرسه میرزا جعفر یا صحن ‏‎ ‎‏سقاخانه می رویم. اتفاقاً مقارن صبح مسجد گوهرشاد را بستند، صحن نو ‏‎ ‎

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 76
‏هم بسته شد و آقایان و مدرسین به مدرسه میرزا جعفر تشریف آوردند. ‏‎ ‎‏برنامه این بود که به مدرسین و طلاب و همچنین به بازاریها و اصناف ‏‎ ‎‏اطلاع ‏‏بدهندکه آنها همملحق بشوند و حالت تحصن پیدا کنند. وقتیکه ‏‎ ‎‏مسجد را بستند و صحن نو را بستند قهراً آن برنامه به آن صورت کامل ‏‎ ‎‏اجرا نشد اما در مدرسه میرزا جعفر طلاب و مدرسین جمع شدند و ‏‎ ‎‏منتظر بودند که آیت‌الله العظمی میلانی و همچنین آیت‌الله قمی تشریف ‏‎ ‎‏بیاورند. وقتی طول کشید و مدتی گذشت بعضی از طلاب خبر آوردند ‏‎ ‎‏که آقا سید محمد علی میلانی آقازاده آیت‌الله العظمی میلانی گفتند که ‏‎ ‎‏دیشب از طرف رئیس شهربانی و ساواک، آقا تهدید شدند که شما حق ‏‎ ‎‏ندارید از منزل خارج بشوید، لذا ایشان از منزل خارج نمی شوند. البته ‏‎ ‎‏همین تهدید برای آیت‌الله قمی هم بود‏‎ ‎‏اما آیت‏‏الله قمی از منزل خارج ‏‎ ‎‏شدند و اعتنایی به این تهدید نکردند. ایشان که به طرف مدرسه میرزا ‏‎ ‎‏جعفر ‏‏به ‏‏وسط بازار می رسند در مقابل درب مسجد گوهرشاد مامورین ‏‎ ‎‏ایشان را دستگیر می کنند و به زور به منزل برمی گردانند و منزل ایشان ‏‎ ‎‏هم محاصره می‏‏ ‏‏شود و تا چند روز هم در محاصره بود و نمی گذاشتند ‏‎ ‎‏کسی رفت و آمد بکند حتی از داخل و اندرون هم برای تهیه مواد اولیه ‏‎ ‎‏زندگی، مثل نان و غذا اجازه نمی د ادند کسی خارج بشود یا وارد بشود. ‏‎ ‎‏خوب علمایی که در مدرسه میرزا جعفر جمع بودند یک تلگراف به ‏‎ ‎‏عنوان پشتیبانی و حمایت از امام تهیه و مخابره کردند و بعد هم جمعیت ‏‎ ‎‏متفرق شدند.‏

‏خبر بازداشت و حصر آیت‏‏الله قمی در منزلشان رسید. آقایان ناراحت ‏‎ ‎‏شدند و بر تاثرشان افزوده شد. آیت‏‏‌‏‏الله قمی مدت 27 روز در منزلشان ‏‎ ‎‏تقریباً زندانی بودند ‏‏و ‏‏تحت محاصره قرار گرفتند. بعد از 27 روز یک ‏‎ ‎

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 77
‏مدت کوتاهی آزاد شدند که روز مبعث رسول‏‎ ‎‏(ص) بود که ایشان منزل ‏‎ ‎‏را باز کرده و مردم رفت و آمد کردند و در آن جشن و مراسم 27 رجب ‏‎ ‎‏شرکت جستند.‏

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 78