فصل دوم: در عراق

خاطراتی از قاطعیت امام

‏ حاج آقا برخی از ویژگیهای حضرت امام رابفرمایید؟‏

‏ یکی از جهات قوت امام عبارت بود از قاطعیت ایشان که از روز ‏‎ ‎‏اولی که امام مبارزه را شروع کردند، در اعلامیه ها، بیانات و تلگرافهایشان ‏‎ ‎‏این مطلب کاملاً مشهود بود، از قاطعیت خاصی امام برخوردار بودند. که ‏‎ ‎‏این امر در پیشرفت مبارزه به وسیله رهبری امام بسیار کارساز بود.‏

‏اوج این نقطه قوت آنجا ظاهر شد که وقتی دانشجویان پیرو خط امام ‏‎ ‎

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 167
‏لانه جاسوسی را تصرف کردند به امام اطلاع دادند که نماینده کارتر برای ‏‎ ‎‏مذاکره به ایران می آید، امام فرمود اعلام کنید که این هواپیما در هیچ یک ‏‎ ‎‏از فرودگاهها کشور حق فرود ندارد. با کمال قاطعیت و صراحت اعلام ‏‎ ‎‏کردند راهش ندهید ‏‏که مجبورشد راهش راکج کند و‏‎ ‎‏به ترکیه برود.این ‏‎ ‎‏قاطعیتی بود که برای خیلی ها سنگین بود.‏

‏مورد دوم، جریان دیدار آقای بازرگان‏‎[1]‎‏ و دکتر یزدی‏‎[2]‎‏ و چند نفر ‏‎ ‎‏دیگر از همفکران خودشان‏‏ با برژینسکی معاون امنیتی کارتر در مراسم ‏‎ ‎

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 168
‏سالگرد انقلاب الجزایر بود‏‏. یک شب من در دفتر امام در قم پای تلفن ‏‎ ‎‏بودم که آقای محمد هاشمی رئیس وقت صدا و سیما زنگ زدند که از ‏‎ ‎‏امام سوال کنید آیا ملاقات این آقایان با برژینسکی با مشورت ‏‏ایشان‏‎ ‎‏انجام ‏‎ ‎‏شده یا نه؟ من پیغام آقای هاشمی را فوری روی یک ورق نوشتم و بردم ‏‎ ‎‏بیت امام و گفتم بگویید ‏‏امام ‏‏جواب این سوال را بگویند. امام مرقوم ‏‎ ‎‏فرمودند‏‏:‏‏ به من اطلاع نداده اند و من در جریان این ملاقات نیستم که من ‏‎ ‎‏هم این را بلافاصله برای آقای هاشمی فکس کردم و ایشان هم دستور ‏‎ ‎‏داد از صدا و سیما پخش شد.‏

‏در مطالب و نظریات فقهی، اصولی، فلسفی و عرفانی ‏‏هم امام‏‎ ‎‏قاطعیتی ‏‎ ‎‏داشت که کسی در مقابل ایشان نمی توانست مقاومت بکند. همینطور در ‏‎ ‎‏موارد دیگر در کارهای شخصی، در کارهای روزمره.‏

‏حاج آقا مواردی بوده چه در تهران (قبل از هجرت امام) و یا بعد ‏‎ ‎‏از آن (در نجف و یا در پاریس) که حضرت امام اجتناب می کردند که ‏‎ ‎‏دیدار دو نفره داشته باشند همیشه می گفتند باید ملاقات در جمع باشد، ‏‎ ‎‏بعضی وقتها آقایان می گفتند نه ما می خواهیم دیدار خصوصی ‏‏داشته‏‎ ‎‏باشیم ‏‎ ‎‏ولی امام اجتناب می کردند. این هم یکی از نقاط قوت امام هست که در ‏‎ ‎‏واقع اجازه نمی دادند در پشت مثلاً مذاکرات مواردی مطرح بشود و در ‏‎ ‎‏مطبوعات منتشر بشود بله امام دیدار خصوصی داشته اند... .‏

‏ بله بیایند و یک چیزی بغیر از آن چیزی که مذاکره شده است را ‏‎ ‎‏منتشر کنند.‏

‏ درباره ملاقات کنندگان با امام در نجف و چگونگی انجام این ‏‎ ‎‏ملاقاتها بفرمایید؟‏

‏ در نجف اشرف ملاقاتها خیلی محدود و خیلی کم بود. ما الآن از ‏‎ ‎

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 169
‏امام یک تصور داریم آن زمانی که امام در نجف بودند یک تصور دیگر. ‏‎ ‎‏در نجف یک حالت رعب و وحشتی هم از طرف دولت عراق و هم از ‏‎ ‎‏دولت ایران ‏‏ایجاد شده بود، ‏‏لذا آنهایی که ارادتمند و علاقمند به امام و ‏‎ ‎‏جزء نزدیکان امام بودند رفت و آمدهایشان خیلی محدود بود و محرمانه ‏‎ ‎‏و خیلی سری انجام می شد و دیگران هم که می ترسیدند با امام یا حتی ‏‎ ‎‏با یاران امام تماس داشته باشند و ارتباط برقرار کنند. در نجف کسی ‏‎ ‎‏حاضر نبود با امام ملاقات کند یا از ترسش یا جهات دیگر را ملاحظه ‏‎ ‎‏می کرد. این طور رفت و آمدهایی که شخصیت های درجه یک یا صاحب ‏‎ ‎‏منصبان بالا بیایند با امام ملاقات بکنند خیلی کم اتفاق افتاد و آن مواردی ‏‎ ‎‏هم که اتفاق افتاد در همان بیرونی امام در حضور بقیه آقایانی که حضور ‏‎ ‎‏داشتند انجام می‌شد.‏

کتابخاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی پورصفحه 170

  • . مهندس مهدی بازرگان در سال 1286 در تهران چشم به جهان گشود. چون دبیرستان را به  اتمام رساند به دلیل استعداد بالا، مشمول اعزام به خارج گردید. در امتحان اعزام رتبه ی پنجم  را بدست آورد و رشته مهندسی برق را انتخاب و در سال 1307 عازم فرانسه شد و در سال  1313 به ایران بازگشت و به استخدام دولت در آمد. در سال 1340 نهضت آزادی ایران را  تاسیس کرد و به فعالیت سیاسی خود شدت بخشید که در پی اعتراض به رفراندوم اصول  ششگانه سران نهضت بازداشت و محاکمه و زندان شدند. ایشان بعد از پیروزی انقلاب با حکم  امام خمینی ریاست دولت موقت را بعهده گرفت ولی مدتی بعد ناگزیر به استعفا گردید. وی  در سال 1373 دارفانی را وداع گفت.
  • . دکتر ابراهیم یزدی متولد 1310 قزوین است. از دانشکده داروسازی دانشگاه تهران فارغ  التحصیل شد. در سال 1331 در جریان سی تیر به فعالیت سیاسی پرداخت. پس از کودتای 28  مرداد 1332 به نهضت مقاومت ملی پیوست در سال 1339 برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت  و در رشته داروسازی و غده شناسی درجه دکتری گرفت. همراه با تحصیل و تدریس به  فعالیت مبارزاتی روی آورد و شعبه نهضت آزادی در خارج از کشور و انجمن اسلامی  دانشجویان در آمریکا را به همراه جمعی از یارانش تاسیس کرد. بعد از قیام 15 خرداد 42 از  مشی مسلحانه حمایت نمود. در جریان هجرت امام به پاریس، با امام همراهی کرد. بعد از  پیروزی انقلاب در دولت موقت سمت معاون نخست وزیری داشت، پس از مدتی به مقام  وزارت امور خارجه همین دولت منصوب شد. بعد از فوت مرحوم بازرگان رهبری نهضت  آزادی ایران را بعهده گرفت.