گرایشهای موجود در بعثت

‏‏ مقالات نشریه به چه گونه ای بود؟‏

‏‏ سبک و سیاق مقالات نشریه از دو گرایش پیروی می کرد. یک ‏‎ ‎‏گرایش، صد در صد خط امامی بود و توسط یاران وفادار به حضرت امام ‏‎ ‎‏که نقطه نظرهای ایشان را بدون قید و شرط قبول داشتند و عمل ‏‎ ‎‏می کردند تهیه می شد. اینان اگر به جریانات و شخصیتهای دیگر احترام ‏‎ ‎‏می گذاشتند به دلیل امر و فرمان امام بود. برای آنها محور امام بود. ‏‎ ‎‏گرایش دیگری هم بود که در کنار علاقمندی به امام، دیگران را هم قبول ‏‎ ‎‏داشتند و به آنها نیز احترام می گذاشتند. به تدریج بعد از جریان تبعید ‏‎ ‎‏حضرت امام به ترکیه و ایجاد حرکتهای رفورمیستی که در جریان ‏‎ ‎
‏‎

‏‏در این میان عده ای هم بودند که از مبارزین و کسانی که به مبارزه ‏‎ ‎‏سیاسی روی آورده بودند، انتقاد می کردند و اعتقاد داشتند که مبارزه باید ‏‎ ‎‏سازماندهی شده و از شکل و شیوه حزبی پیروی شود. آنان معتقد بودند ‏‎ ‎‏که می بایست به فعالیتهای صرفا فرهنگی و زیربنایی توجه داشت. در ‏‎ ‎‏حالی که گروه های رادیکال و انقلابی معتقد بودند که در عین توجه به ‏‎ ‎‏امور فرهنگی و آموزش و تربیت افراد معتقد و مبارز، می بایست به ‏‎ ‎‏فعالیتهای سیاسی و مبارزه علنی و انقلابی هم دست زد.‏

‏‏گروه اول به فعالیتهای رفورمیستی روی آورده بودند. استدلالشان این ‏‎ ‎‏بود که مرحوم عبده و مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی دو همرزم ‏‎ ‎‏بودند و مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی معتقد به فعالیتهای انقلابی و ‏‎ ‎‏حاد بود و سرانجام به شهادت رسید و طرح ها و برنامه هایش ناکام ماند ‏‎ ‎‏اما آقای عبده که همرزم جمال الدین اسدآبادی بود به فعالیتهای سازنده ‏‎ ‎‏فرهنگی و زیربنایی روی آورد و پایه گذار دانشگاه الازهر مصر شد و به ‏‎ ‎‏کادرسازی روی آورد و حرکت او سازگارتر و ماندگارتر شد و در ‏‎ ‎‏نقش آفرینی و جریان سازی دنیای اسلام تداوم بیشتری یافت. این ‏‎ ‎‏استدلالات باعث پایه گذاری تشکیلات دارالتبلیغ اسلامی در قم شد به ‏‎ ‎‏طوری که از شخصیتهای بلندپایه دعوت می کردند تا در آن جا گرد بیایند ‏‎ ‎‏و با پرورش قشر مبلغ و سخنور به ترویج دین اسلام بپردازند. دوستان و ‏‎ ‎‏علاقمندان امام به دلیل استقبال رژیم شاه از این شیوه فعالیت، این ‏‎ ‎‏حرکت را نوعی حرکت انحرافی می دانستند و انحراف از خط مبارزاتی و ‏‎ ‎‏رویارویی بارژیم ستم شاهی به حساب می آوردند و آن را شانه خالی ‏‎ ‎
‏‎

‏‏به دنبال چنین حرکتی، گروهی از دوستان در کانون انتشار ماهنامه ‏‎ ‎‏بعثت، به جریانات دارالتبلیغ اسلامی و برنامه های فکری و تبلیغی آیت الله ‏‎ ‎‏شریعتمداری تمایل پیدا کردند. آقایان علی حجتی کرمانی و سید هادی ‏‎ ‎‏خسرو شاهی با همه ی حسن نیت و ارادتی که نسبت به امام داشتند، در ‏‎ ‎‏زمره این طیف بودند ولی بقیه دوستان به شدت از این مباحث و انتشار ‏‎ ‎‏آن انتقاد می کردند و معتقد بودند که ترویج و حمایت از بنیانگذاران ‏‎ ‎‏دارالتبلیغ به انزوای امام و یاران امام و سرانجام فراموشی و خاموشی ‏‎ ‎‏مشعل مبارزه علیه رژیم می انجامد. سردمداران طرف مقابل هم در حوزه ‏‎ ‎‏علمیه قم، امام و یارانشان را‏‎ ‎‏به تندروی متهم می کردند که مثلا به فکر ‏‎ ‎‏سازندگی و آینده حوزه و آینده مجامع مذهبی نیستند و صرفا یک عده ‏‎ ‎‏عناصر داغ و تندرو اند که شعارهایی می دهند و به دنبال آن شعارها‏‎ ‎‏خودشان و یارانشان را گرفتار می کنند و به زندان می اندازند.‏

‏‏ برخوردی هم بین این دو گروه در انتشار مقالات ماهنامه به وجود ‏‎ ‎‏آمد؟‏

‏‏ گاهی مطالبی آماده می شد تا در ماهنامه منتشر شود، اما این ‏‎ ‎‏دوستان به دلیل خط فکری خاصشان برخورد می کردند و مانع از چاپ ‏‎ ‎‏می شدند. آنها اصرار داشتند که از اهرم انتشار ماهنامه بعثت به عنوان ‏‎ ‎‏ارگان مبارزاتی طلاب و محصلین حوزه علمیه قم و به عنوان ارگان ‏‎ ‎
‏‎

‏‏تبلیغ برنامه های دارالتبلیغ و ‏‏ر‏‏فرمی که آقای شریعتمداری ایجاد کرده ‏‎ ‎‏بود در نهایت باعث دو دستگی در هسته مرکزی ماهنامه شد و ضرورت ‏‎ ‎‏بازنگری در هسته مرکزی اولیه ناشرین ماهنامه بعثت، مطرح شد. البته ‏‎ ‎‏تهدیدهایی هم صورت می گرفت که اگر این مقاله یا آن مطلب چاپ ‏‎ ‎‏نشود فلان اتفاق خواهد افتاد. طبیعتا با افشاگری بعضی از دوستان ‏‎ ‎‏مخالف، که مصلحت می دیدند کانون متلاشی شود، عده زیادی گرفتار ‏‎ ‎‏می شدند. بنابراین مصلحت دیده شد که انتشار بعثت متوقف شود.‏

‏‏آخرین شماره بعثت چه زمانی چاپ شد؟‏

‏‏آخرین شماره بعثت بعد از جریان تبعید امام چاپ شد و در آن ‏‎ ‎‏سخنرانی کامل حضرت امام درباره کاپیتولاسیون منتشر گردید. این ‏‎ ‎‏شماره بسیار با ارزش بود و در قم و بقیه شهرها دست به دست ‏‎ ‎‏می گشت.‏

‏‎