فصل سوم
کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 163
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 164
تقریباً از همان هفته های اول ورود به شهر آخن در مرداد ماه 1341، به اتفاق حسین کتابی، میزبان مهربانم، به جلسات گه وگاه نامنظم ایرانیان که اکثر افراد آن را در آن روزها وابستگان به حزب توده تشکیل می دادند راه یافتم. معدودی دانشجویان نیز طرفدار جبهه ملی بودند ولی نقش تعیین کننده ای در آن مقاطع نداشتند. در آن موقع که من جوانی 18 ساله بودم، از این دسته بندی ها اطلاع درستی نداشتم. برای شرح فعالیت در سازمان دانشجویی وابسته به کنفدراسیون بد نیست ابتدا اشاره کوتاهی به حوادث سیاسی درون کشور و نیز تاریخچه تاسیس این نهاد پرماجرای صنفی دانشجویی بیفکنیم؛ و سپس روند جریان را خصوصاً بعد از خرداد 1342 پی بگیریم.
در اینجا تذکر دو نکته را نیز ضروری می دانم: نخست این که در این اشاره کوتاه نمی توان به بازگویی تاریخ کامل فعالیت کنفدراسیون و مبارزات آن علیه رژیم شاه پرداخت. شرح و تفصیل تحولات گسترده ای که با پیروزی انقلاب کمونیستی چین و تکوین جنبش های مسلحانه و آزادی بخش در کشورهای آمریکای لاتین، فلسطین و بعدها در ایران صورت پذیرفت و اثرات عمیق ایدئولوژیکی و سیاسی بر مجموعه مبارزات صنفی سیاسی آن دوران گذارد، نیازمند ارائه نتایج تحقیقات و پژوهشهای تاریخی گسترده ای است که در چهارچوب کتاب حاضر نمی گنجد.
دوم: در فصل نامه متین ارگان پژوهشکده امام خمینی شماره پنج صفحه 363 متن سخنرانی اینجانب در آن پژوهشکده تحت عنوان پانزدهم خرداد و جنبش دانشجویی
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 165
خارج از کشور درج شده است. مطالب این فصل، در واقع شرح و بسط آن گفتار می باشد. در باز خوانی مجدد مطلب یاد شده و مراجعه به اسناد و مدارک تاریخی، چه مربوط به کنفدراسیون و چه در ارتباط با اتحادیه انجمن های اسلامی متوجه شدم تاریخ معدودی از وقایع ذکر شده و نیز آنجا که نام افراد و یا رهبران دستجات و گروه ها پیش آمده، نیاز به اصلاحات مختصری دارد. البته این امر در آن سخنرانی به ویژه آنکه بدون آمادگی قبلی و صرفاً بر مبنای حافظه و نیز انجام وظیفه ایراد شده بود اجتناب ناپذیر بوده است. در تدوین خاطرات حاضر از منابع و نشریات هر دو سازمان یاد شده و نیز کتاب تحقیقی و ارزشمند «کنفدراسیون؛ تاریخ جنبش دانشجویی ایران» نوشته افشین متین ترجمه ارسطو آذری، بهره برده ام.
دقت و مطالعه در مطالب این فصل را برای دانشجویان عزیز و سازمان های آنان مفید می دانم، چرا که نشان می دهد، تاثیر احزاب سیاسی و انتقال درگیری های آنان به درون سازمان های صنفی سیاسی دانشجویی تا چه حد می تواند زیانبار و مخرّب باشد. کنفدراسیون، سازمانی که در دهه 60 میلادی، به دلیل شرایط خفقان حاکم بر کشور و فقدان اپوزیسیون نیرومند در داخل، معضل بزرگی برای رژیم گشته بود، تا جایی که به حکم دادستان نظامی، غیر قانونی اعلام شد و نیز در تنویر افکار عمومی جهان و دفاع از زندانیان سیاسی و مبارزه با احکام دادگاههای نظامی، توفیقات سرشاری را به دست آورده بود، با درگیر شدن در مسائل احزاب سیاسی، از اوایل دهه 70 به ویژه با خیزش قیام مردم و رشد مبارزات ملت مسلمان، که مآلاً به انقلاب اسلامی در بهمن 57 انجامید، رو به فروپاشی نهاد و سرانجام در اوج انقلاب اسلامی و روزهای پرشکوه تاریخی ملت ایران از صحنه سیاسی غایب گشت.
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 166