دکتر مصدق و اختلافات درون جبهه ملی

‏‏دکتر مصدق هم که در آن زمان در زندان بسر می برد و از اختلافات درون جبهه مطلع ‏‎ ‎‏شده بود، نظر خود را در هماهنگی با دسته اول اعلام داشت؛ و گفت: در صورتی که ‏‎ ‎‏افراد بتوانند به عضویت جبهه در آیند، راه برای نفوذ عناصر فاسد و ساواکی و غیره ‏‎ ‎‏فراهم می گردد. معمولاً در چنین حالاتی، افراد مامور با پشت گرمی به کانونهای قدرت، ‏‎ ‎‏چه دربار و چه سفارتخانه های خارجی، راه های افراطی را با شعارهای تند و تیز ‏‎ ‎‏می پیمایند و طبعاً هم دست به کارهای عوام فریبانه خواهند زد.‏

‏‏روزی متوجه این واقعیت خواهید شد که ماموران انگلیس، آمریکا، ساواک و دربار ‏‎ ‎‏کل تشکیلات را در دست دارند.... همین مطلب را مرحوم مصدق در پاسخ به نامه ‏‎ ‎‏سران نهضت آزادی با صراحت آورده بود. هنگامی که این مسائل و مباحثی دیگر نظیر ‏‎ ‎‏شعار استقلال در کنار آزادی یا اسلام در کنار توسعه و پیشرفت و نظایر آن، منجر به ‏‎ ‎‏جدایی نهضتی ها از شورای جبهه ملی دوم گردید، در 27 اردیبهشت 1340 اعلامیه ‏‎ ‎‏تشکیل نهضت آزادی ایران توسط آقایان مهندس بازرگان، آیت الله طالقانی و دکتر یدالله ‏‎ ‎
‏‎

‏‏جبهه ملی دوم هم شعار خود را «استقرار حکومت قانونی در چارچوب قانون ‏‎ ‎‏اساسی» قرار داده بود.‏

‏‏شورای نامبرده در سال 1343 عملاً منحل شد و از این تاریخ جبهه ملی سوم ‏‎ ‎‏تاسیس گردید. در نامه ای که سران نهضت آزادی برای دکتر مصدق نوشتند و در آن به ‏‎ ‎‏مشکلات داخل جبهه اشاره کرده و دلایل خود را برای خروج از آن اعلام داشتند ‏‎ ‎‏صراحتاً دکتر مصدق اعلام کرد که:‏

‏‏جبهه اول را که او تاسیس کرده بود تا زمانی که بر سرکار بود، اداره می کرد و ‏‎ ‎‏مسوولیت ها را نیز بر عهده داشت. بعد از کودتا و حضور آقایان در کنار هم عملاً ‏‎ ‎‏دوران دوم فعالیت جبهه است. اینک که آقایان با مرامنامه جدید گرد هم آمده اند عملاً ‏‎ ‎‏جبهه ملی دوم منحل شده است و صراحتاً اعلام کرد که «جبهه بدون آقایان ـ منظور ‏‎ ‎‏بازرگان، طالقانی و سحابی ـ ارزشی ندارد». از این تاریخ است که جبهه ملی سوم با ‏‎ ‎‏حضور احزابی نظیر نهضت آزادی ایران، حزب ملت ایران، جامعه سوسیالیستهای ‏‎ ‎‏مسلمان تشکیل شد و شروع به فعالیت کرد.‏

‏‎