فصل سوم : کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی

سال 1339 : تاسیس سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا

‏در همین دوران علی محمد فاطمی، صادق قطب زاده و محمد نخشب در سال 1339 ‏‎ ‎‏سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا را پایه ریزی کردند. در این زمان حدود 4 هزار ‏‎ ‎‏دانشجوی ایرانی در ایالات متحده به تحصیل اشتغال داشتند.‏

‏در اواخر سال 1339 (1960 م) علی محمد فاطمی (خواهرزاده دکتر حسین فاطمی، ‏‎ ‎‏وزیر خارجه دولت مصدق) اولین شماره نشریه «پندار» را منتشر ساخت که در آن ‏‎ ‎‏«مانیفست» جنبش اسلامی دانشجویی نوشته صادق قطب زاده درج شده بود. در این ‏‎ ‎‏مانیفست، قطب زاده تلاش های انجمن دوستان آمریکایی را افشا کرد و خواهان تاسیس ‏‎ ‎‏اتحادیه سراسری دانشجویان ایرانی گردید. همین نشریه پندار، سپس ارگان «انجمن ‏‎ ‎‏اسلامی دانشجویان ایرانی در ایالات متحده» شد. در مقدمه مانیفست انجمن اسلامی ‏‎ ‎‏دانشجویان، قطب زاده شعار حکیمانه ای را از افلاطون نقل می کند: «جریمه ای که ‏‎ ‎‏انسان های خوب برای عدم علاقه به دخالت در امور سیاسی پرداخت می کنند این است ‏‎ ‎‏که توسط افرادی به مراتب بدتر از خودشان رهبری می شوند».‏

‏پیرو انتشار مانیفست مذکور، از 29 اوت تا 2 سپتامبر 1960 (شهریور 1339) ‏‎ ‎‏نمایندگان سازمان های دانشجویان ایرانی از 25 ایالت آمریکا کنگره ای در شهر ‏‎ ‎‏ایپسیلانتی‏‎[1]‎‏ (در ایالت میشیگان) برگزار کردند. در این کنگره اردشیر زاهدی بدون ‏‎ ‎‏دعوت مسوولان کنگره شرکت کرد و هنگامی که کودتای 28 مرداد را قیام ملی خواند، ‏‎ ‎‏با اعتراض دانشجویان روبه رو شده و با عصبانیت سالن را ترک کرد، در حالی که با ‏‎ ‎‏صدای بلند می گفت: «ارز این پدرسوخته ها را قطع خواهم کرد». جلسه با سخنرانی ‏‎ ‎‏صادق قطب زاده و محمد نخشب آغاز شد و پس از تدوین مرامنامه و خط‏‎ ‎‏مشی و ‏‎ ‎‏اساسنامه سازمان، کادر رهبری را برای سال 1960 به این شرح انتخاب کرد:‏

‏صادق قطب زاده، منصور صدری، مجید تهرانیان، کیوان طبری و علی محمد فاطمی، ‏‎ ‎‏محمد نخشب نیز برای سردبیری نشریه «دانشجو» ارگان سازمان انتخاب شد. در بیانیه ‏‎ ‎‏پایانی کنگره که برای اولین بار به شدت سیاسی و ضد رژیم سلطنتی بود، سیاست های ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 172
‏حزب توده به شدت مورد انتقاد قرار گرفته و علیه روابط حسنه شوروی و ایران اتخاذ ‏‎ ‎‏موضع شده بود.‏

‏پس از پایان رسمی کنگره اردشیر زاهدی طی پیامی از رهبران جدید برای یک ‏‎ ‎‏مذاکره رسمی در سفارت دعوت به عمل آورد، هنگامی که فاطمی و قطب زاده به ‏‎ ‎‏سفارت رفتند، زاهدی خطاب به فاطمی گفت که از پذیرفتن صادق قطب زاده معذور ‏‎ ‎‏است و تنها فاطمی را خواهد پذیرفت؛ که در پی اعتراض او و حمایت از قطب زاده، ‏‎ ‎‏دیدار برگزار نشد. از آن تاریخ به بعد سازمان دانشجویی در آمریکا وارد مرحله تازه ای ‏‎ ‎‏گردید.‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 173

  • . Ipsilanti.