فصل سوم : کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی

اتحادیه ملی

‏در ژانویه 1962 (دی ماه 1340) سومین کنگره سالانه دانشجویان و محصلین ایرانی در ‏‎ ‎‏اروپا، در پاریس برگزار شد. در این کنگره نمایندگان دانشجویان ایرانی در آمریکا و نیز ‏‎ ‎‏نمایندگان چند سازمان مترقی دانشجویی حضور داشتند. نماینده دانشگاه تهران نتوانسته بود به موقع در کنگره شرکت کند، لذا پیام دانشجویان دانشگاه های ایران با اعلام همبستگی سازمانی به کنفدراسیون قرائت گردید. در این کنگره اعلام گردید که ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 185
‏کنفدراسیون یک سازمان جهانی برای دانشجویان ایرانی در هر کجا که به تحصیل ‏‎ ‎‏اشتغال دارند، می باشد و از حقوق صنفی ـ سیاسی آنان صرفنظر از عقاید سیاسی و ‏‎ ‎‏مذهبی شان حمایت می کند. این گردهمایی سوم، در حقیقت اولین کنگره کنفدراسیون ‏‎ ‎‏محصلین و دانشجویان ایرانی در مقیاس جهانی، می باشد. ولی برای داشتن عنوان ‏‎ ‎‏«اتحادیه ملی» می بایست به عضویت یکی از دو سازمان بین المللی صنفی دانشجویی در می آمد.‏

‏همچنان که گفته شد کنگره دوم، هیات دبیران را موظف ساخته بود مقدمات ‏‎ ‎‏پیوستن سازمان را به یکی از دو تشکیلات بین المللی دانشجویان فراهم سازند.‏

‏هنگامی که در کنگره پاریس، منوچهر ثابتیان گزارش پیوستن کنفدراسیون را به ‏‎ ‎‏کنفرانس بین المللی دانشجویان ارائه داد، اکثریت اعضاء که از جبهه ملی بودند با این ‏‎ ‎‏مطلب مخالفت کردند، و خواهان پیوستن به اتحادیه بین المللی دانشجویان بودند. اما ‏‎ ‎‏سازمان اخیر قبلاً «حزب توده»، را به عنوان نمایندگان دانشجویان دانشگاه های ایران به ‏‎ ‎‏عضویت خود درآورده بود و از این جهت پذیرش یک سازمان دانشجویی دیگر ‏‎ ‎‏امکان پذیر نبود. لذا مقرر شد نماینده ای از دانشگاه های ایران در اجلاس سالانه اتحادیه ‏‎ ‎‏بین المللی دانشجویان که همه ساله در پراگ (پایتخت چک اسلواکی سابق) تشکیل ‏‎ ‎‏می شد شرکت جسته و اخراج حزب توده را از عضویت آن اتحادیه خواستار گردد.‏

‏هنگامی که موضوع مزبور به بحثی داغ تبدیل گردید حمید عنایت، از اعضای هیات ‏‎ ‎‏دبیران که ریاست جلسه را عهده دار بود ناگهان اعلام کرد که کنگره موقتاً تعطیل شود و ‏‎ ‎‏ادامه تصمیمات به کنگره فوق العاده که سه ماه بعد برگزار خواهد شد، موکول می گردد. ‏‎ ‎‏اکثر نمایندگان سازمان های بین المللی و حاضرین و مدعوین و نیز طرفداران حزب توده ‏‎ ‎‏در پی این اعلام، اجلاس را ترک کردند. صادق قطب زاده و فرج الله اردلان (از اعضای ‏‎ ‎‏هیات نمایندگان سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا و نیز علی شاکری (از جبهه ملی ‏‎ ‎‏در اروپا)، از افرادی که باقی مانده بودند درخواست کردند در جلسه حاضر باشند و ‏‎ ‎‏بعد از شمارش تعداد نمایندگان حاضر در اجلاس، خصوصاً نمایندگان آمریکا که ‏‎ ‎‏حدود 20 رای داشتند معلوم شد که طبق اساسنامه مصوب کنگره، جلسه دارای رسمیت ‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 186
‏بوده و قانوناً می تواند به کار خود ادامه دهد.‏

‏بلافاصله علی شاکری به ریاست کنگره انتخاب شد و دستور جلسه ادامه یافت، در ‏‎ ‎‏این کنگره بعد از خروج توده ای ها مقرر شد کادر 5 نفره هیات دبیران برای اینکه بتوانند ‏‎ ‎‏امکان همکاری بیشتری را داشته باشند همگی از سازمان آمریکا انتخاب شوند. بدین ‏‎ ‎‏ترتیب پنج نفر هیات دبیران برای سال بعد به شرح: صادق قطب زاده، فرج الله اردلان، ‏‎ ‎‏مجید تهرانیان، علی محمد فاطمی و حسن لباسچی انتخاب شدند. در پایان مقرر شد تا ‏‎ ‎‏کنگره بعد مقر هیات دبیران در آمریکا و یک دفتر اجرایی در اروپا مستقرشده و ‏‎ ‎‏مقدمات تشکیل و تاسیس دفتر دائمی در داخل کشور فراهم گردد؛ همچنین مقرر شد ‏‎ ‎‏کنگره سالانه بعد در ژانویه 1963 در لوزان (سوئیس) تشکیل گردد.‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 187