شب قبل از آن نیز هیات اعزامی شاه چنانکه گفته شد نتوانسته بودند امام را از قیام خود منصرف سازند. سرانجام به دستور امیر اسدالله علم، امام در سحرگاه پانزدهم خرداد بازداشت و به تهران اعزام می شوند.
تنها حزب سیاسی که بیانیه ای در دفاع از امام منتشر کرد، نهضت آزادی بود که به دنبال آن سران نهضت دستگیر می شوند. امام بعد از آزادی و انتقال به قم در فروردین 1343، از آنچه که در 15 خرداد رخ داده بود اظهار تاسف کرده و به دستگیری آیت الله طالقانی و مهندس بازرگان و سران نهضت اعتراض می کنند.
در زمانی که امام در بازداشت بودند، ظاهراً در یکی از روزنامه ها آمده بود که دولت با روحانیت و آیت الله خمینی به توافق رسیده است. امام در سخنرانی خود در اردیبهشت 43 به این امر اشاره کرده و می گویند:
«ملت اسلام دیگر بیدار شد؛ دیگر نمی نشیند؛ اگر من هم برگردم ملت اسلام برنمی گردد. اشتباه نکنید، اگر خمینی هم با شما سازش کند ملت اسلام با شما سازش نمی
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 193
کند. اشتباه نکنید، ما به همان سنگری که بودیم هستیم، با تمام تصویب نامه های مخالف اسلام که گذشته است مخالفیم» در آن زمان وسایل ارتباطی امروز وجود نداشت. حتی امکان ارتباط مستقیم تلفنی میان اروپا و ایران وجود نداشت. ماجراهای اتفاق افتاده در این روزها را چند تن از دوستانم در شهر قم که با هم در دبیرستان حکمت قمگ روهی را تشکیل داده بودیم، برای من ارسال کردند. من تلاش کردم در انجمن دانشجویان ایرانی در آخن، مطالب را طی اعلامیه ای به زبان فارسی و آلمانی برای روشن ساختن افکار عمومی منتشر کنیم. ولی هیات کارداران انجمن به دلیل آنکه حمایت از روحانیت، نوعی تبلیغ مذهبی است و کنفدراسیون نباید محل تبلیغ برنامه های مذهبی باشد با آن موافقت نکردند. حتی در مورد اعتراض به نقشه های اسرائیل در ایران هم گفته می شد حمایت از بیانیه های امام، کنفدراسیون را متهم به مرام آنتی سمی تیسم یا مخالفت با یهودیان خواهد کرد!! در آن زمان توده ای ها و جبهه ملی ها در انجمن دانشجویان ایرانی در آخن اکثریت داشتند و ما چند نفر معدود، نقشی اثر گذار نمی توانستیم داشته باشیم. بالاخره با همکاری دو تن از بچه های مسلمان توانستیم به سازمان بین المللی دانشجویان مسلمان که از کشورهای مختلف اسلامی و عربی تشکیل و در محل فعلی مسجد آخن تشکیل جلسه می دادند مراجعه کنیم. آنها نیز گرچه فعالیت چندان برجسته سیاسی نداشتند، ولی این بیانیه ها را منتشر ساختند.
در تابستان همان سال من توانستم بعد از گذراندن دوران نسبتاً طولانی نقاهت از تصادف وحشتناکی که در معدن زغال سنگ در پاییز 1341 برایم رخ داد و شرح آن را در فصل اول آورده ام، به ایران بیایم. طی چند جلسه دیدار با حاج آقا مصطفی در منزل حاج آقا محمود مرعشی ـ آیت الله زاده نجفی ـ ماجرای انعکاس قیام امام را در اروپا به اطلاع ایشان رساندم؛ که نامبرده هم ماجرا را برای امام گفته بود.
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه 194