* با توجه به روابط طولانی و شناخت عمیقی که از امام موسی صدر دارید، درباره ذائقه فقهی ایشان نیز بفرمایید.
مرحوم پدرم، دایی‌جان و مرحوم آقا سید محمد باقر صدر، هم از نظر مبانی و هم از نظر ذائقه فقهی مشترکات زیادی داشتند. این اشتراکات به قدری زیاد بودند که می‌توان گفت، اینها یکی بودند! هر سه اینها به اثرات دو عنصر زمان و مکان در احکام فقهی اهمیت زیادی می‌دادند. هر سه اینها معتقد بودند که اگر رسول خدا (ص) امروز بودند، خیلی از این احکام حتی احکام اولیه نوع دیگری بود! یادم هست که دایی‌جان همواره می‌گفتند: «فقهای ما نباید ببینند که رسول خدا (ص) 1400 سال پیش چه کردند! آنها باید فکر کنند که اگر ایشان امروز می‌بودند چه می‌کردند!». یا شهید سید محمد باقر صدر می‌گفتند: «خیلی از احکام هستند که میزان حد و حدودی که برای آنها تعیین شده است، متناسب با فرهنگ و عرفیات جامعه در صدر اسلام است!».
بگذارید برایتان مثالی بزنم! شما اگر در کوچه راه بروید و پایتان روی مدفوع برود، بر طبق فتاوی موجود اگر پا را چند بار روی خاک بکشید پاک است! چون خاک از مطهرات است! در زمان رسول خدا(ص) دقیقاً اینجور بود. آن زمان اتاق و کوچه از نظر
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 34
پوشش کف هیچ فرقی با یکدیگر نداشتند! پوشش هر دو خاک و در امتداد هم بود! آب هم که مثل حالا زیاد نبود! عرفیات آن زمان آنگونه اقتضا می‌کرد! حالا بیاییم وضع امروز را در نظر بگیریم. اگر با پای برهنه در حیاط راه برویم و پایمان روی مدفوعی برود، چه می‌کنیم؟ آیا دلمان می‌آید که چند بار پا را به خاک بمالیم و بعد وارد اتاق شویم؟ و بگوئیم از لحاظ شرعی نجس نیستم؟ حد شرع کدام است؟ شما به بچه‌تان کدام را یاد می‌دهید؟ حقیقت آن است که خیلی از مبانی اینطوری هستند و متاسفانه دگم یا جمود نمی‌گذارند که متناسب با زمان حرکت کنیم!
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 35