فصل سوم : گفتگـو

چرا امام صدر به لبنان رفتند ؟

* چه شد که امام موسی صدر تصمیم گرفتند به لبنان بروند؟

‏قبل از اینکه امام موسی صدر تصمیم بگیرند اقامت دائم در لبنان داشته باشند برای ‏‎ ‎‏دیدن عموزاده‌هایشان سفری به صور می‌کنند در همین سفر خدمت علامه شرف‌الدین ‏‎ ‎‏می‌رسند که در آن زمان عهده‌دار قیادت شیعیان لبنان بودند. در همین سفر علامه به امام ‏‎ ‎‏موسی صدر بسیار علاقمند می‌شوند. و این روحانی جوان و خوش‌سیما را برای رهبری ‏‎ ‎‏شیعیان لبنان پس از خود مناسب می‌بینند. و از آقای صدر می‌خواهند که برای همیشه ‏‎ ‎‏به لبنان بیایند.‏

‏آقای صدر در اواخر سال 1338 شمسی زمانی که علامه سیدعبدالحسین شرف‌الدین ‏‎ ‎‏به تازگی مرحوم شده بود بار دیگر به لبنان می‌رود. آن مرحوم در وصیتنامه خویش نیز ‏‎ ‎‏آقای صدر را به عنوان جانشین خود برای رهبری شیعیان لبنان معرفی کرده بود. و از ‏‎ ‎‏ایشان خواسته بود در لبنان اقامت کند. مرحوم آیت‌الله بروجردی هم از این موضوع ‏‎ ‎‏استقبال کردند. در همین سفر بستگان مرحوم شرف‌الدین و مردم و شیعیان لبنان به ‏‎ ‎‏ایشان اصرار می‌کنند که در این کشور بماند.‏

‏دایی‌جان هم پس از اینکه فقر مادی و عقب‌ماندگی شیعیان را می‌بینند، تصمیم به ‏‎ ‎‏اقامت در لبنان می‌گیرند. با آنکه اگر دایی‌جان به سنت حوزه عمل می‌کردند و در حوزه ‏‎ ‎‏می‌ماندند، با توجه به هوش و ذکاوت و قوه درک ایشان قطعاً از مراجع بزرگ و طراز ‏‎ ‎‏اول می‌شدند. این نکته‌ای نیست که من که صلاحیتی برای قضاوت در این امور ندارم ‏‎ ‎‏به آن اشاره کرده باشم. بلکه تمام دوستان و هم‌بحثان ایشان در آن زمان بر این مساله ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 77
‏صحه گذارده‌اند.‏

*آیا هنگام سفر به لبنان و اقامت در آنجا امام موسی صدر مجتهد بودند؟

‏قطعاً! ‏‏با آنکه ایشان متولد سال 1307 بود و هنگام استقرار در لبنان 31 سال بیشتر ‏‎ ‎‏نداشت، به گفته تمام رفقا و معاصرینش مجتهد مسلم بود. مرحوم پدرم می‌گفتند: ‏‎ ‎‏«ایشان به درجه اجتهاد رسیده بودند و قوی‌تر از اغلب آقایان مراجع امروز هم بودند. ‏‎ ‎‏مرحوم آیت‌الله موحد ابطحی هم گفته‌اند از نظر قوه و ملکه اجتهاد، من او را مجتهد ‏‎ ‎‏می‌دانستم. دراین‌باره می‌توانید نظر علمای حوزه را که با ایشان هم‌عصر بوده‌اند ‏‎ ‎‏بخوانید. و ببینید که همه آنها بالاتفاق به این نکته اشاره کرده‌اند. علاوه بر تحصیلات ‏‎ ‎‏جدید و دانشگاهی در رشته حقوق اقتصاد به زبان فرانسه نیز آشنایی داشت. جالب ‏‎ ‎‏توجه است که ایشان اولین روحانی و یک شخصیت حوزوی بود که به دانشگاه تهران ‏‎ ‎‏رفت و به اصطلاح علوم جدیده را فرا گرفت. به همین دلیل از علوم و معارف جدید ‏‎ ‎‏مطلع بود و با زندگی و افکار روشنفکران و مکاتب جدید آشنایی داشت.‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 78