آقای بهشتی محصولی فراتر از قاعده

‏‏یک دفعه به دایی‌جان گفته بود: «آقای صدر! این حرفهایی که شما می‌زنید، من جز از ‏‎ ‎‏شما و از آقای بهشتی، از هیچ فرد دیگری نشنیده‌ام! چرا حوزه این حرف‌ها را ‏‎ ‎
‏‎

‏‏ایشان وقتی که در جلسات انجمن‌های اسلامی ‌حضور می‌یافتند، اگر در مسائل اعتقادی ‏‎ ‎‏مورد سوال قرار می‌گرفتند، مبنای کارشان اینطور نبود که صرفاً به سوال جواب دهند، ‏‎ ‎‏بلکه سعی می‌کردند چنان دریچه‌ای را به رویمان بازکنند، که خود ما بتوانیم پاسخ این ‏‎ ‎‏سوال و دیگر سوالات مشابه‌مان را پیدا کنیم. یادم هست یکی از جلسات خیلی پر بار ‏‎ ‎‏ما در مورد مبحث جبر و اختیار بود. از ایشان دعوت شده بود که در این‌باره صحبت ‏‎ ‎‏کنند. این جلسه در مسجد شهر آخن برگزار گردید. جلسه ساعت 6 یا 7 بعد از ظهر ‏‎ ‎‏شروع شد و تا نزدیکی‌های اذان صبح ادامه یافت. یکی از نکات جالب آن بود که ‏‎ ‎‏ایشان هنوز کاملاً سرحال بودند و باز آمادگی ادامه بحث و پاسخگویی به سوالات را ‏‎ ‎‏داشتند! این باید در مقاطع بعد از جنگ ژوئن 1967 باشد. در همان سفری بود که به ‏‎ ‎‏واتیکان رفتند و با پاپ ملاقات کردند. ایشان در ملاقات با پاپ از مواضع واتیکان در ‏‎ ‎‏رابطه با مساله خاورمیانه و فلسطین گله کرده بودند. دقیقاً یادم هست که از آنجا به ‏‎ ‎‏الجزایر رفتند و در بازگشت از آنجا مجدداً جلسه دیگری برایشان گذاشتیم. باز یادم ‏‎ ‎‏هست که در این جلسه از نتایج مباحث کنگره الجزایر و از شخصی بنام تهامی ‌در ‏‎ ‎‏الجزایر صحبت کردند و بعد به سوالات ما درباره اوضاع شمال آفریقا و خاورمیانه ‏‎ ‎‏پاسخ گفتند. مطلب به این دلیل در ذهنم هست که هنوز تعبیر ایشان را در رابطه با ‏‎ ‎‏موضع دنیا نسبت به اسرائیل به یاد دارم. ایشان درباره ملت فلسطین می‌گفتند: «کار به ‏‎ ‎‏جایی رسیده است که یک ملت مظلوم و آواره باید با چنگ و دندان به دنیا بقبولاند، که ‏‎ ‎‏بایداجازه داشته باشد لااقل «آخ» بگوید!». این تعبیر ایشان را من هیچ وقت از یاد ‏‎ ‎‏نمی‌برم! یعنی ملتی آواره و مظلوم باید با چنگ و دندان تلاش کند تا لااقل دنیا به او ‏‎ ‎‏این مشروعیت را بدهد که «آخ» بگوید!… و تازه این حق را هم از او سلب می‌کنند و ‏‎ ‎‏به این آخ‌گو‌ها تروریست می‌گویند.‏

‎

‏

‎

‏

‏‎