گفتگو با بزرگان مسیحیت در اروپا

‏‏* محور گفتگوی آقای صدر با پاپ چه بود؟ آیا عمدتا مساله فلسطین بوده است؟‏

‏‏بله‌، اصلاً به همین دلیل قرار ملاقات را گذاشته بودند. ایشان به پاپ گفته بودند که ‏‎ ‎‏در رابطه با مساله بیت‌المقدس، به همان‌اندازه که ما سهیم هستیم شما هم هستید! ‏‎ ‎‏نگذارید که این وجه مشترک ادیان الهی، که همانا الهی بودن آنهاست، آلت دست ‏‎ ‎‏مقاصد سیاسی یک گروه نژاد پرست قرار بگیرد و در نتیجه یک جهانی از ثمرات ‏‎ ‎‏وحدت ادیان محروم گردد! می‌گفتند که مبنای ما شعار ‏‏«تعالوا الی کلمة سواء بیننا و ‏‎ ‎‏بینکم»‏‏ قرآن کریم است! و حتی نسبت به بی دینان مبنای ‏‏«لکم دینکم ولی دین»‏‏ را ‏‎ ‎‏داریم. خلاصه آن چیزی که بعد‌ها و بخصوص بعد از فروپاشی شوروی در یک مقیاس ‏‎ ‎‏جهانی بوقوع پیوست، یعنی نوعی وحدت شوم مسیحیت و یهودیت علیه اسلام، ‏‎ ‎‏همواره یکی از موارد نگرانی آقای صدر بوده است! ایشان از همان سال‌های 8 ـ1967 ‏‎ ‎‏به دنبال آن بودند که چنین وحدت شومی بوجود نیاید! ‏‏در این راه خیلی تلاش کردند. ‏‎ ‎‏ملاقات‌های زیادی با اساقفه و اعاظم کلیسا در اروپا داشتند که در بسیاری از آنها من نیز حضور ‏‎ ‎‏داشتم. برخی از این ملاقات‌ها در منزل خود من روی می‌داد. و یا گاه من مترجم بودم.‏

‏‏* درباره ملاقات‌های آخن و بوخوم بفرمایید.‏

‏‏هم در آخن و هم در بوخوم، در همه این ملاقات‌ها تلاششان بر استفاده از ‏‎ ‎‏مشترکات ادیان الهی بود. ایشان همواره تاکید داشتند که عارضه اخلاق‌زدایی از علم، ‏‎ ‎‏همه ادیان الهی را تهدید می‌کند. ت‏‏ا‏‏کید می‌کردند که مشکل اصلی دهه‌های آینده مشکل ‏‎ ‎‏دینداری است، و منش‏‏ا‏‏ آن را در مقیاس جهانی، اخلاق و ارزش‌زدایی از علم می‌دانستند ‏‎ ‎‏که چنین ثمراتی را به بارخواهد آورد. اگر مقاله «اسلام و فرهنگ قرن بیستم» را مطالعه ‏‎ ‎‏کنید، خواهید دید که ایشان در چه سالی چه موضوعاتی را مطرح کرده‌اند، موضوعاتی ‏‎ ‎‏که برخی از آنها را تازه امروز تحت عنوان «انحطاط فرهنگی در عصر یورش اطلاعات» ‏‎ ‎‏مورد توجه قرار داده‌ایم. اینجاست که انسان به جمله مرحوم مطهری یا اظهارات مشابه ‏‎ ‎‏آن توسط آقای موسوی اردبیلی پی می‌برد که گفته بودند، آقای صدر 50 سال از زمان ‏‎ ‎
‏‎

‏‎