جرقه انفجار

‏‏محیط قابل انفجار لبنان، شرایط داخلی و عربی و بین‌المللی، یک توطئه دقیق و ‏‎ ‎
‏‎

‏‏«معروف سعد» یکی از رهبران ملی جنوب و نزدیک به شیعه در پیشاپیش یک ‏‎ ‎‏میتینگ ماهیگیران که علیه سلطه یک شرکت انحصاری صید ماهی اعتراض داشتند در ‏‎ ‎‏حرکت بود. تظاهرات مسالمت‌آمیز بود. ولی ناگهان معروف سعد که خود را از انصار و ‏‎ ‎‏یاران حرکت محرومین می‌شناخت به ضرب گلوله از پای در آمد و شهید شد. چند ‏‎ ‎‏روز بعد اتوبوسی حامل 27 سرنشین فلسطینی و لبنانی، که ساعتی پس از حادثه کشته شدن یکی از جوانان محله عین الرمانه، از این خیابان عبور می‌کرد، گلوله باران شد و تمام سرنشینانش با وضع فجیعی به قتل رسیدند. ‏

‏‏آتش در گرفت، هر ساعت در یک منطقه، و هر عملی عکس‌العملی شدیدتر داشت ‏‎ ‎‏و شعله‌های مجهول و دستهای مجهولتر، آتش‌افروزی آغاز کردند. ‏

‏‏در روز اول احزاب چپ تصمیم گرفتند «فالانژیستها» را که متهم به حادثه ‏‎ ‎‏عین‌الرمانه بودند مسوول این انفجار معرفی کنند. این امر جنگجویان را از هم جدا ‏‎ ‎‏ساخت. از سویی دیگر هیچ نوع تماس و امکان کمکی، حتی انسانی، برای نجات ‏‎ ‎‏زخم‌خوردگان و اسیران وجود نداشت. گاهی هم یک اشتباه آتش را برمی‌افروخت و یا ‏‎ ‎‏بدان دامن می‌زد در شرایطی که هیچ وسیله کنترل وجود نداشت. ‏

‏‏آتش درگرفت. نخست چند روز جنگ پی در پی و سپس یک آرامش چند روزه و ‏‎ ‎‏سپس معرکه‌ای چند هفته‌ای و آتش‌بس طولانی‌تر و آنگاه درگیری سوم و چهارم. نکته ‏‎ ‎‏جالب آن که در اوایل هر ماه برای دریافت حقوق از بانکها آرامشی به وجود می‌آمد و ‏‎ ‎‏جنگجویان و مزدوران فرصتی به خود می‌دادند. و آنگاه جنگ دیگری را شروع ‏‎ ‎‏می‌کردند و بالاخره بعد از چند درگیری مقطعی جنگ نهایی که نه ماه به طول انجامید ‏‎ ‎‏شروع شد. ‏

‏‏قصه افسانه مانند جنگ داخلی لبنان در حوصله این گفتار نیست و باید به طور ‏‎ ‎‏مستقل پیرامون آن بحث کرد و اسناد و مطالب و اسباب و نتایج آن را با آمار ‏‎ ‎‏جمع‌آوری نمود. در این جا فقط باید گفت که تاریخ بشری چنین جنگ وحشیانه و ‏‎ ‎
‏‎

‏‏اما خسارتهای جنگ؛ سی هزار فلسطینی کشته شدند. از لبنانیها پانزده هزار شیعه و ‏‎ ‎‏دوازده هزار سنی و دوازده هزار مسیحی و حدود چند هزار نفر دروزی و ارمنی کشته ‏‎ ‎‏شدند. متجاوز از پنجاه هزار نفر معلول شدند و تعداد زخم‌خوردگان از یک صد هزار ‏‎ ‎‏نفر تجاوز می‌کرد.‏

‏‏یکصد و چند هزار آواره شیعه از ششصد هزار آواره لبنانی، میزان خرابیهای ‏‎ ‎‏وحشت‌آور شهرها را نشان می‌دهد. خسارت سازمانهای دولتی از بیست میلیارد لیره و ‏‎ ‎‏خسارت وطن و مردم از مرز پانزده میلیارد لیره گذشتند (در آن زمان هر دلار برابر با ‏‎ ‎‏چهار لیره لبنانی بود). بانکها، کارخانه‌ها، مزارع، موسسات تجارتی و خانه‌ها و تعطیلی ‏‎ ‎‏اقتصاد، خود میلیاردها لیره ضرر به دنبال داشت. سقوط فرهنگ و آبروی جهانی لبنان و ‏‎ ‎‏اعتماد تجارتی و اخلاق عمومی ‌و امراض روانی و غیره، خساراتی است که وضع ‏‎ ‎‏وحشتناک لبنان را که به درجات بیش از جنگ جهانی بوده است نشان می‌دهد و آینده ‏‎ ‎‏دشوار، پرمصیبت و فجیعی را در برابر لبنانیان و همه خلق عرب و همه انسانها قرار می‌دهد.‏

‏‎