هیچکس در جهان عرب و هیچیک از آگاهان بر اوضاع این جهان پرآشوب نیست که از اهداف تاریخی اسرائیل نسبت به جنوب لبنان (جبل عامل) و بخصوص در قسمت ماورای لیطانی مطلع نباشد. آبهای این منطقه و کوههای سرسخت که مرزهایی محکم و غیر قابل عبور است، با حاصلخیزترین زمینهایش و تاریخ و آثار ذیقیمت و جهانی، شهرهای صور و قانا طمع آتشین اسرائیل را نیز شعله‌ور می‌کند.
نقشه‌های چاپ شده، کلمات رهبران اسرائیل و ادله چندی دیگر، این خطر را تایید می‌کند. در چند سال گذشته، اسرائیل سعی کرده که خطر فلسطینیها را از جنوب لبنان با مردم زحمتکش و محرومش دفع کند. این حمله که جنوب را به صورت مهجور و راکد درآورده است به اضافه تهدیدات دائمی و موسمی اسرائیل، جزئی از نقشه‌ها و توطئه‌ای است که اگر تصرف کامل جنوب ممکن نشد، حداقل منطقه‌ای بحرانی، بدون امنیت، با مرزهای بدون نگهبان و قابل عبور اسرائیل بماند.
در بحران نوزده ماهه و خونین لبنان، هر چند مشکلات جنوب و هجرت مردمش
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 303
به بیروت و نارضایتی عمومی که از اهمال «مجلس جنوب» حاصل شده بود، یکی از عوامل مهم انفجار بود، ولی جنوب لبنان نسبتاً آرام بود زیرا شیعیان مردانه مانع تعدی به مسیحیان شدند و نگذاشتند فتنه به آنجا منتقل شود و چون این بحران رو به آرامش گذارد، اسرائیل سعی کرد با ماسک انسان دوستی، مردم جنوب را بفریبد؛ چند درمانگاه ساخت. داوطلب خرید توتونهای تولیدی آنجا شد، پیشنهاد کار در اسرائیل و سفر و نقل و انتقال به مردم جنوب لبنان و نوار مرزی با اسرائیل را داد که همه این فریبها را شیعیان با فتوای تاریخی امام موسی صدر که «التعامل مع اسرائیل حرام» (هرگونه داد و ستد با اسرائیل حرام است) رد کردند.
اسرائیل فتنه‌های دیگری برانگیخت و به واسطه عوامل خود در چپهای افراطی لبنان و در سازمان «قیادة عامة» فلسطینی و بعث عراقی به تحریکات خصمانه علیه مسیحیان مشغول شد، کینه‌ها از بیروت و شمال هم به مسیحیان جنوب سرایت می‌کرد و چون مردم مسیحی جنوب این روش را رد کردند ناگهان مشاهده کردند که عناصر مسلحی از فاشیستهای راستگرا از چند نقطه مرزی اسرائیل وارد لبنان شدند و مردم دهات مسیحی‌نشین را در مقابل وضع جدیدی قرار دادند. اکنون زد وخورد گاه به گاه بین این مسلمانان و چپهای افراطی در جریان است. باز هم سازمان مقاومت فلسطین مجبور است در دفاع از مواضع و حدود خود و از دهات مسلمان‌نشین حمایت کند. بخصوص که در چند ده و شهر مانند مرجعیون، حانین، بلاط، و دبین مورد تجاوز راستهای افراطی قرار گرفته و پاره‌ای محل‌ها و چادرهای آنها ویران شده است. جوانان امل هم برای حفظ سرزمین جنوب از یورشها و حمله‌های کماندویی اسرائیل در نقاط استراتژیک موضع گرفته و چون همکاری فاشیستهای راستگرا با اسرائیل و وجود اسلحه و افسران و ارتباط تلفنی را از طرف اسرائیل کشف کرده‌اند لذا مجبور شدند در پنج نقطه مرزی و در خط مقدم و بخصوص در تل مسعود و سرحدات نظامی، پایگاههای دفاعی و چریکی خود را به وجود آورند.
تجار جنگ و مزدوران جنگجو هم برای ادامه تجارت خود به جنوب رفته‌اند از این جهت بیم آن می‌رفت که درست همان وضع بیروت و شمال در جنوب تکرار شود،
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 304
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 305
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 306
اسرائیل تهدید می‌کند که نیروهای حافظ صلح عرب و بخصوص ارتش سوریه حق ندارند از نهر لیطانی بگذرند. ارتش لبنان هم واحدی در منطقه ندارد از سوی دیگر وضع ناامن موجود هم خطرات فراوان به دنبال دارد. و ممکن است باز هم توطئه جدیدی از طرف اسرائیل مطرح شود. اکنون یک سلسله فعالیتهای سیاسی برای لجام کردن اسرائیل و جلوگیری از بحران‌آفرینی و عکس‌العمل او در برابر انتقال ارتش عربی به جنوب لبنان در جریان است.
در حال حاضر اعمال کینه‌توزانه چپی‌های تندرو و چند سازمان فلسطینی افراطی، که بخصوص با حمله به مدرسه فنی ـ حرفه‌ای شیعیان و کشتن نگهبان آن شروع شد و سپس حوزه علمیه «معهد در اسارت اسلامی» را غارت کردند و به جوانان امل و مردم شیعه حمله‌ها شد و گاهی هم نسبت به آقای صدر سخنان ناروایی گفتند، سبب شده است تا حد زیادی روابط مردم جنوب را با سازمان مقاومت فلسطینی متزلزل گرداند. در تماسهای مکرری که رهبران فتح با آقای صدر گرفتند و بخصوص در سه ملاقات پی در پی ایشان با یاسر عرفات و ابوجهاد، عواقب این وضع مطرح شد و بخصوص که حملات مسیحیان از یک طرف و انحصار مکان فعالیت مقاومت در جنوب از طرف دیگر و روش خشمگین مردم و عکس‌العملشان به خرابکاری‌های ناجوانمردانه، همه را نگران کرده است.
یاسر عرفات ضمن اظهار شرمندگی و عذرخواهی صراحتاً به آقای صدر می‌گفت فقط شما حامی ما هستید و در اثر حمایت شما مسیحیان هم مطمئن خواهند شد.
و آقای صدر نیز با صراحت خواستار محدود کردن فعالیت خرابکاران و تندروان چپ شد و بر این اساس تصمیم همکاری کامل گرفته شد. و برای همگان اهمیت موضع شیعیان برای نهضت مقاومت فلسطین و وفاداری آنان به ارزشها و استقامت سلوک آنان روشن گردید.
جنوب لبنان هم اکنون احتیاج به حد اعلای دقت و کمک دارد. باید با فعالیت شدید سیاسی اسرائیل را از هر نوع تعدی باز داشت و ارتش عربی یا لبنانی را به آنجا فرستاده برای آبادی لبنان جنوبی نقشه‌ها و فعالیتهای وسیعی طرح کرد.
باید سازمان مقاومت لبنانی ـ امل ـ را با قدرت بیشتر به همکاری کامل با سازمان
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 307
فتح تشویق کرد که از تحریکات بی‌معنی و خطرناک چپ و راست افراطی جلوگیری کنند. باید یک همکاری وسیع عربی نسبت به جنوب ایجاد نمود تا جهان احساس کند که هر نوع تجاوزی به جنوب لبنان در حقیقت تجاوز به جهان عرب است و ممکن است با عکس‌العملهای نظامی و اقتصادی روبرو شود.
این مطالب را در نامه آقای صدر به کنگره رهبران عرب در قاهره مشاهده می‌کنیم و همین مطالب از جمله علل سفرهای اخیر ایشان و بخصوص سفر حج به عربستان سعودی می‌باشد.
در این زمینه نکات فراوان و عبرت‌آموزی وجود دارد که در مصاحبه‌ای که در پی می‌آید به طور مشروح توضیح داده‌ام.
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 308