ج) نامه ای از مرحوم دکتر یدالله سحابی به امام صدر

‏‏بسمه تعالی ‏

‏‏تهران ـ سوم تیر ماه 1356‏

‏‏جناب آقای صدر ‏

‏‏مدتی است که بر خود فرض دارم تا مستقیماً سلامی عرض کرده استفساری از ‏‎ ‎‏سلامت احوالتان بنمایم.‏

‏‏در مراجعت آقای دکتر مفتح از مسافرت ایام نوروز به لبنان و مصر، کمتر ملاقاتی ‏‎ ‎‏است که با ایشان و دوستان دیگر دست دهد و موجبی برای ذکر خیر از جنابعالی نباشد ‏‎ ‎‏و چون ممکن است جناب دکتر مسافرت مجددی به آن دیار داشته باشند و امکان ‏‎ ‎‏دیدارتان را بیابند، تمنای تقدیم حضوری این نامه را از ایشان نمودم.‏

‏
‏‎

‏‏در این‌جا آن چه مقدور بود کمکهای مالی شده است ولی آیا نتیجه این معاضدت ها ‏‎ ‎‏به موقع و یا تماما به لبنان رسیده است؟ و آیا به جا مصرف شده؟ و آیا نتیجه مطلوبی ‏‎ ‎‏را که رضاء آسودگی باطنی امثال شما را در آن جا فراهم ساخته باشد، حاصل کرده ‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏از قرار مسموع هر یک از آقایان مراجع قم و عتبات و یا نیکوکاران دیگر، رفع هر ‏‎ ‎‏دسته از نقایص و کسریهای زندگی مصیبت زدگان را جداگانه به عهده گرفته اند. ‏‎ ‎‏استفسار بنده در این است که این آقایان در انجام کارهایی که به عهده گرفته اند موفق ‏‎ ‎‏شده اند؟ و چون خود این آقایان ساکن لبنان نمی باشند و به ناچار خدمات معهود توسط ‏‎ ‎‏نمایندگان ایشان صورت می گیرد، آیا آقایان عاملین خود مستقلا و بدون اطلاع جنابعالی ‏‎ ‎‏به انجام خدمات مشغولند و یا با نظر و راهنمایی و نظارت شما ادای وظیفه می نمایند؟‏

‏‏آن چه محق است اگر این قبیل اقدامات متمرکز نباشد و درباره آنها مطالعات قبلی ‏‎ ‎‏صورت نگرفته و تهیه طرحهای اجرایی با در نظر گرفتن امکانات موجود و رعایت ‏‎ ‎‏الاهم فالاهم و تحت نظارت واحد و با رسیدگی های پی گیر و مثمر انجام نشود کمتر ‏‎ ‎‏امید وصول به نتیجه مطلوب و سریع را از آن اقدامات می توان داشت.‏

‏‏در وضع فعلی با موفقیت و حیثیت و موقعیتی که به فضل الهی برای شما و از اثر ‏‎ ‎‏وجود شما برای شیعیان لبنان فراهم گردیده هیچ مدیر و ناظر شایسته ای غیر از شما ‏‎ ‎‏برای اداره و نظارت در عملیات نوسازی خرابیها و یا اصلاح نابسامانیها مسلمانان شیعه ‏‎ ‎‏لبنان نمی توان سراغ کرد و توفیق در چنین خدمات بزرگ هم جز با بررسی های دقیق و ‏‎ ‎‏آشنایی با واقعیت های موجود و کوشش در جلب همکاری همفکران با ایمان و فداکار ‏‎ ‎‏و بالاخره استمداد خالصانه از برکات و فیوضات الهی فراهم نمی شود و یقینا باهوش و ‏‎ ‎‏درایت و ایمانی که دارید توجه به این مبانی و اصول از نظرتان به دور نمی باشد.‏

‏‏در این جا شنیده ام که مقادیر عمده وقت شبانه روزی شما صرف تقاضاهای شفاهی ‏‎ ‎
‏‎

‏‏و باز شنیده ام که همکاران مخلص و کارگزاران همفکرتان که به تناسب استعدادشان ‏‎ ‎‏جداگانه هر یک می توانند عهده دار اداره و تمشیت قسمتی امور ابوابجمع دستگاه ‏‎ ‎‏اجرایی و با اختیارات لازم باشند و جنابعالی هم در سطح عالیتر به کارهای آنان ‏‎ ‎‏رسیدگی نموده و به نظریاتشان توجه داشته و عملیات آنان را در جهت واحد سوق ‏‎ ‎‏دهید، کم می باشند و یا فرصت آماده ساختن چنین کادر لازم را هنوز نیافته اید.‏

‏‏ترمیم خرابیها و اعاده وضع سابق زندگی بازماندگان جنگهای خانمانسوز اخیر لبنان ‏‎ ‎‏با هر کوشش و مجاهدتی که حقا باید درباره آن بشود، امری است که به هر تقدیر ‏‎ ‎‏صورت خواهد گرفت و ان‌شاءالله به زودی آلام روحی تخفیف خواهد یافت اما امید و ‏‎ ‎‏آرزوی ما بیشتر در جهت توفیق دستگاه رهبری شیعیان لبنان در تربیت فکری جوانان ‏‎ ‎‏شیعه اش و ایجاد تحول در روحیات و خلقیات آنان برای نیل به رقاء کمال انسانی ‏‎ ‎‏می باشد و این آرزو از این جا در ما ریشه دار شده است که با منتهای اسف، در مملکت ‏‎ ‎‏خودتان هر چند که ظاهرا کشور شیعی است، ولی از گام برداری در این راه سخت ‏‎ ‎‏محروم گردیده ایم شیعه با آزاری که در طول تاریخ اسلام کشیده است و با انزواهایی ‏‎ ‎‏که به ناچار اختیار کرده است چنان روحیه اصیل خود را باخته است که اکثرا به یک ‏‎ ‎‏زندگی بی صدا و بخور و نمیر قناعت نموده و یا به تدنی ها و پستی ها تن در داده و ‏‎ ‎‏مظهر ـ آلودگی های به فساد و ظلم و تباهی های کم نظیر گردیده اند.‏

‏‏آرزوی ما بر این است که با تاییدات الهی شما موفق شوید تا برای تربیت جامعه ‏‎ ‎‏لبنان در تمام سطوح اجتماعی و آموزشی آن‌جا از خانواده کودکستان و دبستان و ‏‎ ‎‏دبیرستان و بعداً در سطوح دانشگاهی اقدام اساسی بفرمایید. و از درگاه خداوندی متعال ‏‎ ‎‏مسئلت داریم که ما را هم موفق بدارد تا اندازه ای که مقدورمان باشد یار و کمک کار ‏‎ ‎‏شما باشیم.‏

‏
‏‎

‏‏دوام سلامت و مزید توفیقتان را از درگاه پروردگار مسئلت دارم.‏

‏‏ارادتمند یدالله سحابی‏

‏‏3 / 4 / 56 هجری شمسی‏

‎

‏‎ ‎

‏‎